Bazterrekoak / Xabier Aldai / Susa, 2000

Bazterrekoak José Luis Padrón / Zabalik, 2000-12-16

Ezin dut disimulatu. Oso gogokoa dut Xabier Aldairen literatur jarrera. Eta ez bi liburu argitaratu eta goitik behera jantzi nauelako, edo baita horregatik ere. Ez Bela zeru urdina (Susa, 1993) olerki lanaren bertsoak zalapartarik gabe nire bularraren paretan jaten eta jaten aditzen ditudalako, eta baita horregatik ere. Ez Bazterrekoak ipuin bilduman gizakiaren zakar-ontziak erakusten dizkidalako, edota baita horregatik ere. Arrakastaren bide kabareteroan aurrera haundirik egingo ez duelako baizik bere idazkerak. Ez duelako umuliatzen bere idazle burua hizkuntza funtzionario zaharraren oinetara. Etorkizun polit askoa sumatzen diodalako benetako literatur krudeltasunean. Aitorpen biologikoa da. Hala azpimarratzen dit amorruz instintoak. Amorruz diot, halako literatur habildade bati errezeloz begiratzen zaiolako, burmuinean kisketa jarrita ez esateagatik. Beno. Nire iritzia baino ez. Hamahiru ipuin ikaragarrizko astinduak ematen tripetan. Xabier Aldairen liburu berria daukazute nire argudioei erantzuteko.

Xabier Aldaik berak ere nire esateko guztiak zailtzen ditu, ez dela idazle sentitzen azpimarratzen duenean joan berri den azoka egunetako batean. Zaildu iritzi publikoaren barne miseriatik kanpo egiteko. Baina ezinbestez onesten du baiztapen horrek nire iritzia azkenerako. Ez dago merkataritzari zertan ihes egiterik, baina euskal kulturagan Durangoko tam-tam azokak uzten duen banidade satisfazio morrontzatik eta baita literatur zale helduarengan ere erdiesten duen gripe astun sukartsuatik at ikusiko ote duelako Xabier Aldaik, nolabait, bere burua. Ez ziurtasun osoz, baina hala delakoan nago. Bere fikzio inguruka ez ibiltze horrek, bere ironia lasaiak, surrealismo poetikoaren kontent, bere hezur-azalezko lengoaia bide-urratzaileak, bizitzarekiko bere amorruzko maitasunak, liburu osoa eskuetan erretzeko adina, aski laguntzen dutelako berea literatur “administratibotik” bereizteko.

Xabier Aldai bezalako ez-idazleek papera eta luma hartzen jarraitzen badute, literatur genero berriaz aritu beharko dugu laisterrera.