« Poema bilduma | Mende berrirako ipuinak »
Bizitzeak hil egiten du / Juan Ramon Makuso / Ediciones Beta, 2004
Hitzaren bila Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 2005-08-19
Izenburuak, alegia “Bizitzeak hil egiten du”, hitz-jokoa dirudi, edo paradoxa, beste hitz bat erabiliz. Bizitza paradoxa denik ez dut nik esango; ezta heriotza ere, gure etxe barruan noiz sartuko zain den bidaiaria. “Bizitzeak hil egiten du” dioenak esan zezakeen, era berean, “bizitzeak biziarazten digu”, baina ez da kontu bera. Zenbat eta gehiago bizi, orduan eta hurbilago heriotzatik. Betiko kontua, “gure biziak dira itsasorako ibaiak”, bizitzak berak baikaramatza, arrastaka batzuetan, eskutik helduta besteetan, heriotzaraino. Baina bizitzak biziarazten digu, unean unekoa bizi dugunean, eta heriotzaz pentsatzen ez dugunean. Izan ere, egunen batean hilko bagara, zertaz eman gogo horri.
Bizitza izan daiteke ere poesia-modu bat. Juan Ramon Makusoren poema bat irakurtzen dut: “Itsasoa eta zerua / batzen dira limitean. / Zu eta ni otzanean”. Hitz sinpleak dira, baina egiazkoak, hitzen neurrietatik kanpo eramaten gaituztenak.
Egilea filosofoa da, eta filosofiaren eta poesiaren artean zubi askorik ez da. Nahi izanez gero, eraiki daitezke, eta poeta den oro saiatzen da berea eraikitzen eta gero, zubia igaroz gero, bera baztertzen edo txikitzen. Poeta den oro saiatzen baita filosofiak esan nahi duena esaten, baina bere modura, bere hitzak erabiliz. Poeta den oro saiatzen da, era berean, bere sentimendurik ez ezkutatzen. Poesia oreka da; esan nahi denaren eta esaten denaren artekoa. Juan Ramon Makusoren liburua orekatua da. Ez dago hitz harrorik. Hitzak daude “errealitatea gurutzatzen duten geziak”, egoera bat, poetarena bera, adierazi nahi dutenak. Hitzak garrantzia baitu liburuan, eta bizitzan. Hitzaren bila dabil poeta “hitz politak nahi nituzke basamortu hau loratzeko”. Egia ere bada, hitzek lora dezaketela.
Kontra
Ane Zubeldia Magriñá
Jon Jimenez
Simulakro bat
Leire Ugadi
Maddi Galdos Areta
Kontra
Ane Zubeldia Magriñá
Paloma Rodriguez-Miñambres
Patrizioak eta plebeioak
Kepa Altonaga
Mikel Asurmendi
Turismo hutsala
Fito Rodriguez
Asel Luzarraga
Zoriona, edo antzeko zerbait
Karmele Mitxelena
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
Pleibak
Miren Amuriza
Mikel Asurmendi
Izena eta izana
Jon Gerediaga
Asier Urkiza
Amok
Stefan Zweig
Nagore Fernandez
Auzo madarikatua
Felix Urabayen
Jon Jimenez
Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell
Amaia Alvarez Uria
Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga
Joxe Aldasoro
Bisita
Mikel Pagadi
Mikel Asurmendi
Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell
Asier Urkiza