kritiken hemeroteka

8.549 kritika

« | »

Bizitzeak hil egiten du / Juan Ramon Makuso / Ediciones Beta, 2004

Hitzaren bila Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 2005-08-19

Izenburuak, alegia “Bizitzeak hil egiten du”, hitz-jokoa dirudi, edo paradoxa, beste hitz bat erabiliz. Bizitza paradoxa denik ez dut nik esango; ezta heriotza ere, gure etxe barruan noiz sartuko zain den bidaiaria. “Bizitzeak hil egiten du” dioenak esan zezakeen, era berean, “bizitzeak biziarazten digu”, baina ez da kontu bera. Zenbat eta gehiago bizi, orduan eta hurbilago heriotzatik. Betiko kontua, “gure biziak dira itsasorako ibaiak”, bizitzak berak baikaramatza, arrastaka batzuetan, eskutik helduta besteetan, heriotzaraino. Baina bizitzak biziarazten digu, unean unekoa bizi dugunean, eta heriotzaz pentsatzen ez dugunean. Izan ere, egunen batean hilko bagara, zertaz eman gogo horri.

Bizitza izan daiteke ere poesia-modu bat. Juan Ramon Makusoren poema bat irakurtzen dut: “Itsasoa eta zerua / batzen dira limitean. / Zu eta ni otzanean”. Hitz sinpleak dira, baina egiazkoak, hitzen neurrietatik kanpo eramaten gaituztenak.

Egilea filosofoa da, eta filosofiaren eta poesiaren artean zubi askorik ez da. Nahi izanez gero, eraiki daitezke, eta poeta den oro saiatzen da berea eraikitzen eta gero, zubia igaroz gero, bera baztertzen edo txikitzen. Poeta den oro saiatzen baita filosofiak esan nahi duena esaten, baina bere modura, bere hitzak erabiliz. Poeta den oro saiatzen da, era berean, bere sentimendurik ez ezkutatzen. Poesia oreka da; esan nahi denaren eta esaten denaren artekoa. Juan Ramon Makusoren liburua orekatua da. Ez dago hitz harrorik. Hitzak daude “errealitatea gurutzatzen duten geziak”, egoera bat, poetarena bera, adierazi nahi dutenak. Hitzak garrantzia baitu liburuan, eta bizitzan. Hitzaren bila dabil poeta “hitz politak nahi nituzke basamortu hau loratzeko”. Egia ere bada, hitzek lora dezaketela.

Azken kritikak

Anatomia bertikalak
Lierni Azkargorta

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Lurrez estali
Ximun Fuchs

Jon Jimenez

Irakurketaren aldeko manifestua
Irene Vallejo

Mikel Asurmendi

Poesia guztia
Safo

Mikel Asurmendi

Josefa, neskame
Alaitz Melgar Agirre

Jon Jimenez

Oihaneko ipuinak
Horacio Quiroga

Jon Jimenez

Reset
Aitziber Etxeberria

Mikel Asurmendi

Baden verboten
Iker Aranberri

Jose Luis Padron

Gizaberetxoak gara
Mikel Urdangarin Irastorza

Jon Jimenez

Iragan atergabea
Julen Belamuno

Hasier Rekondo

Haragizko erreformak
Mari Luz Esteban

Mikel Asurmendi

Eusqueraren Berri onac
Agustin Kardaberaz

Gorka Bereziartua Mitxelena

Juana
Jon Artano Izeta

Mikel Asurmendi

Kontra
Ane Zubeldia Magriñá

Jon Jimenez

Artxiboa

2025(e)ko iraila

2025(e)ko abuztua

2025(e)ko uztaila

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

Hedabideak