kritiken hemeroteka

8.288 kritika

« | »

Edo zu edo ni / Ixiar Rozas / Erein, 2000

Edo Ixiar edo Ixiar Jose Luis Padron / Bilbao, 2000-12

Ixiar Rozasen (Lasarte-Oria, 1972) sormen ibilbidea arretaz jarraitu dugunontzat, literatur hodeien iluntasuna sendatzen duen urrezko izpi mehea da Edo zu edo ni (Erein, 2000) eleberri kaleratu berria. Plazaratzen duen lehenengo lana. Bakarka bai, bederen. Hainbat ipuin argitaratuak baititu bilduma ezberdinetan zehar. Eta ez hori bakarrik, gidoilari, kazetari eta literatur kritikagile lanetan jarduna da azken urteotan, irrati eta telebista saio, egunkari eta aldizkari sonatuenetan, hots, hitzaren bidaiari aspaldi ekin ziola Ixiar Rozasek. Poliki poliki abiatzen. Bere gogoaren mende idazlana beti, eta ez edozer idatzita ere lehenbaitlehen liburua kaleratze ospe sukarraren atzetik. Ixiar Rozasek ez dio bapateko euri jasari itxaroten, euri bihurturik lehioetako kristal bilutsietan hodeiezko malkoei baizik. Ez du jasotzen sormen boladaren bortitza, horren oroitzapena baizik, hausnarketa hestua bihurtua.

“Lautada amaigabeak ikusten ditut orain, nonahi nagoela. Eta urrunera begiratzen dudanean, nik jarri behar dut eskua bekokian, begirada leku jakin batean finkatu ahal izateko”.

Paragrafo horrek berak, iruditzen zait, daramala, esaldien hodeiertz zaurituan, liburuak barruan duen bihotza. Bizitzaren amildegi aurrean grina eta larrimina. Muga ezaren atsedena eta egonezina. Gogoaren paraje sendagarri bezain mingarriak. Oroimenaren lege maitagarri bezain krudela. Gertutasunaren nitasuna eta urrutitasunaren gutasuna. Edo bata eta bestea. Ez bata, ezta bestea ere. Edo bai bata eta baita bestea ere.

Ez baita alferrikakoa, kontakizuna aurrera eta atzera dijoala, atal bakoitzak, zazpi guztira, hartzen duen izendapena ez ezik, han eta hemen, lehenago eta beranduago, lehenengo pertsonan agertzen duen barne borroka elkarrekin hastea, amaitzea edota ospatzea. Borroka hori ospatzen dudala diot, bide berritzaileen adiskide mina delako. Ahalegin guztiz ari delako Graziana, 58 urteko emakumea, gauez argi egiteko erantzunen bila, barruko oihuei kantari ixildu araziz, ahutsezko oinak harri, gezurraren galerietan kotzientziaren eskulana. Esistentziaren nazka eta xarma.

Hori guztia kontua izaten badu edota hori guztiari kasurik egin gabe ere, ez da ez irakurlea damutuko. Hizkera garbi, edertasunaren alaba hizkuntza, poesia bazter guztietatik, eta maitasunaren garaipen bakartiena: Edo zu edo ni horretan zu aukeratzen denean.

Edo zu edo ni interneten irakurtzeko aukera dago, gainera, azaroaren 15etik. Zorioneko albistea, egileak berak bereziki bultzatutakoa, batez ere, liburua eskuratu ezin eta Euskal Herriatik kanpora diren euskaldunentzat. Horretarako, Erein argitaletxearen webgunera gerturatu, www.erein.com, astero nobelaren atal bat irakurtzeko.

Edo liburua edo webgunea horretan Ixiar Rozas aukeratzea da asmatzea.

Azken kritikak

Gizon barregarriak
Joxean Agirre

Asier Urkiza

Barbaro iraun
Louisa Yousfi

Amaia Alvarez Uria

Izotz ura
Lide Hernando Muñoz

Aiora Sampedro

Palestinaren okupazioaz eta kolonizazioaz
Perry Anderson

Irati Majuelo

Itzulerak
Miren Agur Meabe

Aiora Sampedro

...eta gauetik, euria
Fertxu Izquierdo

Jon Jimenez

Carvalho Euskadin
Jon Alonso

Asier Urkiza

Hitzak palmondo
Silvia Federici

Nagore Fernandez

Altxa, hildakoak
Fred Vargas

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Alderdi komunistaren manifestua
Karl Marx / Friedrich Engels

Aritz Galarraga

Maitasun kapitala
Karmele Jaio

Mikel Asurmendi

Larrosa bat Groenlandian
Iban Garro

Paloma Rodriguez-Miñambres

Jausiz
Alain Mendizabal Diaz

Maddi Galdos Areta

Hiriak eta urteak
Xabier Montoia

Irati Majuelo

Artxiboa

2024(e)ko martxoa

2024(e)ko otsaila

2024(e)ko urtarrila

2023(e)ko abendua

2023(e)ko azaroa

2023(e)ko urria

2023(e)ko iraila

2023(e)ko abuztua

2023(e)ko uztaila

2023(e)ko ekaina

2023(e)ko maiatza

2023(e)ko apirila

Hedabideak