kritiken hemeroteka

8.522 kritika

« | »

Skyroom / Ramuntxo Etxeberri / Elkar, 2005

Iparraldearen erretratu eta argazki lausoa Mikel Asurmendi / Irunero, 2005-05

“Skyroom” eleberriaz pare bat ele isuri aitzin, mintza dezagun emaitza honen nondik norakoaz. Liburua Gazteluma deritzan literatur sorkuntzarako ekimenen bidez gauzatu du Ramuntxok. Iparraldean burutzen den bigarren saioa da. Aurrenekoan Eneko Bidegainen “Anbrosio” argitara eman zen.

Beka bidezko sorraraziko liburu hauek kalitateaz eztabaidatzeko parada ematen dute. Kasu honetan, Iparraldetik etorria, bertako literaturaren egoera larria salbatzera saio antzutzat jo izan dute zenbaitek. Zer esan baina? Zenbat buru hainbat aburu! Abururik aburu, hona nirea. Ez Gazteluma ekimenaz —luzeegi joko luke, ezta?— eleberriaz baizik.

Eta honetaz ere labur halabeharrez. Egia da, liburu honek editore lan zainduago beharko lukeela, bistan da. Izan ere, berau “diamante landugabea” bezala ikusi baitaitezke gisa batez. Bere lehen literatur emaitza burutu duen idazle batena ulerturik betiere, prefosta. Alta bada, ezin dira ukatu liburuan dago emankortasuna eta ahalegina. Jakina, horrek berez ez du literatura egiten.

Idatz moldeari behako bat, eztabaidagarria betiere: Ramuntxo Etxeberrik Iparraldeko jendartea islatu du, joan deneko bi hamarkadetakoa batez ere, gazteen bizipenetatik eta ele-meletik islatu ere. Eta horiek horrela, euskararen agonia ere islatu. Islatu, euskal gazteen jerga edota argot moldeak erabat frantsestua baitira. Hartara galdera: “literaturak errealitatea islatu behar du, edota hizkuntza sortu?”

“Amets Arzallus edota Sustrai Colina bertsolarien plazaratzez geroztik ez ote da beste mintzo mota sortu Iparraldean?”, galda lezake bateon batek. Eta beste batek arrapostu eman: “Horiek Iparraldekoak ote dira?”

Hara, soziologiatik ari naiz literaturatik baino! Skyroom eleberriaz zer erran berriz? Luzaz ezin erran, baina hona: egileak ez du euskalduna santu gisa erretratua paratua, eta hasteko ez da gutxi. Alegia, gure on ustezko moldeak aspaldian hausten hasi ziren ere, eta Iparraldetik hori berrestea etorrita ez dago batere gaizki. Demagun, eleberria Iparraldearen erretratu eta argazki lausoa dela.

Ramuntxori berriz, pare bat hitz: atxiki eta eutsi hasitako eleberriaren bide berrian!

Azken kritikak

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Asier Urkiza

Eresia
Goiatz Labandibar

Nagore Fernandez

Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu

Paloma Rodriguez-Miñambres

Borrero txiki bat
Xabier Mendiguren

Mikel Asurmendi

Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain

Jon Jimenez

Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala-Sa

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Profilak (Mugetan barrena)
Amaia Iturbide

Paloma Rodriguez-Miñambres

Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga

Mikel Asurmendi

Iragan atergabea
Julen Belamuno

Asier Urkiza

Paziente isila
Alex Michaelides

Nagore Fernandez

Eromenaren laudorioa
Erasmo Rotterdamgoa

Aritz Galarraga

Coca-Cola bat zurekin
Beñat Sarasola

Mikel Asurmendi

Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga

Jon Jimenez

Amaieratik hasi
Naia Torrealdai Mandaluniz

Amaia Alvarez Uria

Artxiboa

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

Hedabideak