« Sakoneko errealitatea | Biolinaren doinuak »
Elektrika / Xabier Montoia / Susa, 2004
Gaitza Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 2005-02-04
Xabier Montoiaren eleberri honek gogora ekarri dit Zenturoiak izeneko beste bat, biak Aljeriako gerra garaian kokaturik baitaude eta bietan pertsonaia nagusia euskalduna baita. Filma egin zutenean, euskaldunarena Anthony Quinnek zuen, eta tarteka azaltzen ziren Euskal Herria izan nahi zuen zerbaiten irudi eta paisaiak, tamalez, noski, hango Euskal Herriak antz gehiago baitzuen Valle Inclanen Euskal Herriarena, guk ezagutzen dugunarena baino. Dena dela, esan behar da Xabier Montoiaren eleberri hau askoz dotoreago eta txukunago idatzirik dagoela, hura baino (ez dut idazlearen izena gogoan); izan ere, testu moduan oso erakargarria egin baitu Montoiak, eta horrek mesede egiten dio eleberriari.
Honetan ere pertsonaia jean Etxegoien da, Iparraldeko euskalduna, euskaldun frantsesa, aljeriar matxinatuen aurka dabilena, paratxutista eta legionarioekin batera. Soldadu da, eta bere zereginean izugarriak ikusiko ditu, frantsesek tortura erabiltzen baitute, elektrika, argentinarrek ‘picana’ izendatua alegia. Alde horretan ez du Montoiak ezer berririk ekartzen. Pontecorboren “Aljeriako Borroka” ikusi duenak ezagutzen ditu, edo ezagutu beharko lituzke, zer nolako joera zuten frantsesek, nola hartzen zituzten presoak. Ez, tortura eta hilketak, sarraskiak hobeto esanda, gordinean deskribatzen ditu, eta irakurleak bere haragian senti dezake egoeraren gogortasuna.
Montoiaren eleberri honetan aipagarriena ez da gordinkeria hori, baizik eta pertsonaiaren aldaketa bat-batekoa, jakiten duenean zein izan zuen aita: bera ere torturatzaile bihurtzen baita. Bukaera hori da, hain zuzen, eleberriari nolabaiteko zentzua ematen diona. Oso historia sinplea baita, bestela.
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Maddi Galdos Areta
Mundu zitalaren kontra
Lizar Begoña
Asier Urkiza
Izotz ura
Lide Hernando Muñoz
Nagore Fernandez
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Paloma Rodriguez-Miñambres
Ulu egiteko bolondres bila
Harkaitz Cano
Mikel Asurmendi
Mesfida zaitez
Bea Salaberri
Irati Majuelo
Transgresioa irakasgai
Bell Hooks
Bestiak Liburutegia
Manttalingo alaba
Mikel Etxaburu
Paloma Rodriguez-Miñambres
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Asier Urkiza
Haragizko mamuak
Karmele Mitxelena
Nagore Fernandez
Zoriontasunaren defentsan
Epikuro
Aritz Galarraga
Zeru-lurren liburua
Jon Gerediaga
Aitor Francos
Ez naiz ondo akordatzen
Karlos Linazasoro
Sara Cabrera
Gizon barregarriak
Joxean Agirre
Sara Cabrera