« Narratiba alegorikoa | Errealitatearen atzean »
Gauza txikien liburua / Pako Aristi / Erein, 2004
Trenari begira Igor Estankona / Deia, 2004-11-23
Ilustraziotik hona klase sozial guztiak bat etorri izan dira: historia beti doa aurrerantz eta pausu bakoitzak euren teoria berresten du, euren etorkizuna gerturatzen. Egon dira horren kontrako erreakzioak ere, noski, baina orokorrean garapenaren zorabioa aurrerabidearekin identifikatu izan da. Garapena eta aurrerapena, baina, ez dira gauza bera. Historiaren koxketatik intelektualek beti galdetu dute: hobeto al gaude? Artez al goaz? Pako Aristik atzera begira hitz egiten du maiz patuaz, eta horregatik galdera biek bat egiten dute liburu honetan. Halako ezkerreko kontserbadurismo kirats bat darie, ezinbestean, bere protestei. Idazlearen idealizazioa, lanordu errepikakorren segurtasunean bizi denari emandako belarrondoko bat edo beste, teleikuslearen alienazioa… XIX. mendean trenbideko langileei mespretxuz begiratzen zien nekazaria dirudi batzutan Urrestillakoak, baina erakarpen izugarria sortzen du irakurlearengan.
Baikortasun tragikoa? Ezkortasun neurtua? Ze demonio da orduan “Libreta horiko poemak” eta “Gauza txikien liburua” zirraragarri bihurtzen dituen sermoi tonu hori? Aldarearen hoztasunetik barik pairamenaren berotasunetik idazteak ematen dien benetakotasunak, uste dut, zerikusi handia dauka, bai baitirudi denborek ekarritako aldaketen aurrean babesgabe sentitzen den tradizionalista baten berbak direla, eta geldiro aztertuz gero, ordea, laster konturatzen da bat inkonformistaren buruargitasuna dela, ongi ikasien azotea. Gizon amultsu baten idazkiak latzak izan ditezke, eta Pako Aristi aspaldi honetan latz dabil, idazlearen eta pertsonaren nahigabeari buruzko gogoeta ausart bezain bikainak opatu nahian. Horren aurrean makurtzen naiz, nahiz eta liburuaren aurrean ez makurtu.
“Sentimenen heziketa” lau orrialde eskaseko narrazio bat da. Organoa jotzen ikasiz perfekziora, jakituriara eta maitasun benetazkora iratzartzen denaren bizipenak deskribatzen ditu. Istorio itxuraz single horren bidez eufemismorik gabeko bizitzaren egiara hurreratzen gaitu. Bada, lerro labur horiek irakurtzearren baino ez bada ere, bene-benetan gomendatu gura genuke liburu hau. Indartsua da, kontraesankorra, eta gizartearen zutabe ustez sendoetako sitsak astintzen ditu. Bide batez, gainera, zure onetik aterako zaitu. Eta zenbat denbora da literaturak ez zaituela zure onetik ateratzen? Lar, seguruenik.
Zuzi iraxegia
Amaia Alvarez Uria
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
O.ten gaztaroa neurtitzetan
Arnaud Oihenart
Gorka Bereziartua Mitxelena
Ez-izan
Jon K. Sanchez
Aiora Sampedro
Pleibak
Miren Amuriza
Jon Jimenez
Ehun zaldi trostan
Ainhoa Urien
Asier Urkiza
Oroi garen oro
Beatriz Chivite
Nagore Fernandez
Jakintzaren arbola
Pio Baroja
Aritz Galarraga
Antropozenoaren nostalgia
Patxi Iturregi
Hasier Rekondo
Francesco Pasqualeren bosgarren arima
Unai Elorriaga
Mikel Asurmendi
Baden Verboten
Iker Aranberri
Paloma Rodriguez-Miñambres
Ezer ez dago utzi nuen lekuan
Itziar Otegi
Mikel Asurmendi
Dolu-egunerokoa
Roland Barthes
Asier Urkiza
Guardasol gorria
Lutxo Egia
Nagore Fernandez
Zero
Aitor Zuberogoitia
Jon Jimenez