kritiken hemeroteka

8.528 kritika

« | »

Orbaibar / Joxe Austin Arrieta / Kutxa, 2003

Gogoeta Jon Kortazar / El País, 2004-06-20

Isil isilean igaro zen iaz argitaraturiko liburu hau. Bila ibili nintzaion baina inon aurkitu ezin, eta azkenean heldu zait eskuetara. Joxe Austin Arrieta idazle handiaren Orbaibar liburua da, iaz Irun saria irabazi zuen testua.

Bere-berea den literatura mota egin du Arrietak aspaldidanik, eta uste dut inork ez duela hizkuntzarekin eta euskarekin jolas egiteko duen bere sen aberats eta handi hori ukatuko. Testuartekotasuna litzateke bere bigarren ezaugarria, irakurketak ongi hausnartu ondoren, erabiltzen ditu testuak, parodia gisa batzuetan, omenaldi gisa besteetan bere lan propioetan. Kristautasunak hausnarketaren harra utzi balio bezala, joera dialektiko eta askotan angustiaz osaturiko izaera pentsakor bat litzateke bere hirugarren ezaugarria.

Liburuak oso ongi adierazten ditu hiru ezaugarriok. Joxe Austin Arrietak hausnarketaren poesia egiten du, batzuetan hausnarketa bere egoera existentzialari buruzkoa da, beste batzuetan poesiaren senari buruz, eta maiz, poemaren diskurtsoari buruz, diskurtsoa bera aurrera jarraitzeko diskurtsoaren kiribiltzea maiz erabiltzen baitu espresio molde nagusi gisa. Esandakoa esaten denaren iturri bihurtzen du. Batzuetan metapoesia egiten duela ematen du, eta formak nagusitasuna hartzen diola mezuari, hizkera molde barroko baten agerbidean. Modernitateak bazuen estetizismoaren utopia, eta Joxe Austin Arrietaren poesiak jarraitu du bide hori.

Nerudaren etorri ezin geldituan agertzen da hiru zatitan banandu den poemategiaren lehen aldea. Hiru zatiok adierazten dute joera dialektikoa: Lehen egonaldia, Bigarren jardunaldia, Hirugarren ihesaldia, hiru mugimendu desberdin musika bailitzan bere poesia etorriaren adierazpena.

Eta horrela da izan ere, Rapsodiaren formulak aukeratu ditu idazleak bere sentipen kontrajarriei forma emateko. Kontrajarria da sentipena bai, Orbaibar inoiz itsaso izan zen bezala. Itxura, azala eta barne munduaren hausnarketaren arteko joan-etorrian mamitzen da poesia hau, eta hausnarketa horretan ez dira falta mundu ikuskeraren zertzelada bereziak. Lizardi eta Orixe, eta Juan Mari Lekuonaren —Gandiaga ahaztu gabe, noski— ikasbideak atzean dituelarik idazten du Arrietak poesia estetizista, kiribildu eta zenbaitetan, garratz hau.

Edizioa dela eta ohar txiki bat besterik ez zeren hain da txikia letra zenbait pasartetan nekeza baita irakurtzea. Mereziko luke edizio hoberik poesia molde honek.

Azken kritikak

Izena eta izana
Jon Gerediaga

Asier Urkiza

Amok
Stefan Zweig

Nagore Fernandez

Auzo madarikatua
Felix Urabayen

Jon Jimenez

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Amaia Alvarez Uria

Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga

Joxe Aldasoro

Bisita
Mikel Pagadi

Mikel Asurmendi

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Asier Urkiza

Eresia
Goiatz Labandibar

Nagore Fernandez

Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu

Paloma Rodriguez-Miñambres

Borrero txiki bat
Xabier Mendiguren

Mikel Asurmendi

Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain

Jon Jimenez

Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala-Sa

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Profilak (Mugetan barrena)
Amaia Iturbide

Paloma Rodriguez-Miñambres

Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga

Mikel Asurmendi

Artxiboa

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

Hedabideak