susa | literaturaren zubitegia | literatur emailuak | armiarma | klasikoak | aldizkarien gordailua | basquepoetry | euskarari ekarriak

« Soinujolearen semea | Traizioak »

Batak ez du bestea kentzen / Gerardo Markuleta / Alberdania, 2003

Neurria Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 2004-04-02

Bada sentimenduetatik eta sentimenduez egiten den poesia, baina poesia dena ez da sentimenduez ari ez sentimenduetatik ez sentimenduekin; bada sentimenduen aurka, matxinoen antzera, altxatzen den poesia, baina oso gutxitan lortzen du sentimendua baztertzea, hitzak, izan ere, berarekin baitarama bere sentimendu puska, urteetan pilatu den sentimendu puska, goroldioa zuhaitzetan bezala. Bestela, pentsatu behar genuke hitzak objektiboak direla, neutroak direla eta ez, gizakiaren lorpen guztiak bezala, gizakiaren araberako eta neurrikoak. Gerardo Markuletak ihes egin nahi du liburu honetan sentimentaltasunetik, edo sentimentalkeriatik, berdin da, eta lortzen du, liburua, hasieratik bukaeraraino, ongi neurtuta baitago, hitzen arrastoa zehaztuta eta bideratuta, ez daitezen beraiek gal eta galbidean jar idazlea. Baina ez da sentimendua desagertzen, ez ezkutatzen ere, hor dago, hitzen artean, bere burua noiz erakutsiko, bizitzari noiz helduko.

Bada, bestalde, poemotan, oso estimagarria den bertutea, neurria. Aristotelesek berak goraipatzen zuen bertute hori, poesiaren oinarritzat joz. Ordudanik neurria izan da poemaren neurgailu, klasikoen esanetan.Neurria, ez gehiegikeria ez gutxiegikeria ere. Neurria, bai irudian (esango nuke liburu honetan metafora asko ez dagoela, behar dituenak soilik), bai hitzetan (hitz-jokoak dituen arren, ez dago gehiegikeriarik horretan), bai esanahietan (harrigarria egiten dira poema batzuk duten sinpletasunagatik; gertuago aforismoaren edo erran zaharraren itxuratik), poemetan (guztira hirurogeita hamasei, hiru ataletan banaturik).

Hitzak eta ez-hitzak neurrikoak dira liburuan. Isiluneak ere bai. Ez dago hitz edergarririk, guardasol laranja kolorekoak bailiran; alderantziz, hitzak ere xumeak dira, baina adierazgarriak. Batak ez du bestea kentzen, adierazpideak infinituak baitira, esateko moduak ere bai, hitzak berdin, irudimena izanez gero, edo lan egiteko grina, poetarena egunero berritzen den ofizioa baita. Geldi egonik alferrik galtzen da.