kritiken hemeroteka

8.553 kritika

« | »

Biziminaren sonetoak / Joan Mari Irigoien / Elkar, 2004

Mina eta bizia Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 2004-03-26

Batzuetan bizitza dantza eta txantxa baino ez da; beste batzuentzat mina, bizi-mina (ez dakit zergatik idatzi behar diren bi hitzok bereiz, katea batez loturik, mina balitz bezala biziaren zigor), bizi-muina, bizi-muinoa, bizi-zurrunbiloa hain zuzen. Poetarentzat bizia mina ez ezik, bizia ere bada, bihotza bezala, beti taupadaka, beti kezkati, beti arranguratsu: “Aitor dut: niri ez zait interesatzen/ bihotz-taupadarik gabeko bihotza./ Ez dut lurra salgai zeruaren truke”.

Biziminaren sonetoak, hauexek, bizitza den saminarenak, bizitza den maiteminarenak, bizitza den suminarenak, bizitza den ederminarenak, bizitzarenak ez besteenak, samina eta larrimina, maitemina eta gorrotomina, sumina eta garmina, edermina eta itsusimina, izumina, izugarrizko mina, gure bizitzako zati baitira, gure bizitza lerrotzen eta mugatzen duten bizikariak. Hil-mina ere bai, bizitzak bere bueltan baitakar hori ere, hiltzeko izua, hiltzeko laborria, hiltzeko dohakabetasuna. Eta batez ere besteak bezalako ez izateko, azaletik bederen, desira goria: “Jadanik hartua dut erabakia:/ ene bi begiak barnera irauliz/ libreago naiz, agian, izango”.

Sonetoak beti du zerbait artifiziosoa, poesiaren jolasarekin bat datorrena, sonetoa eta poesia, biak ala biak, irudimenean nahasturik baitzeuden, eta sonetoak egiten zituen poeta jostalaria, txerpolaria, bertsolaria baitzen, herriz herri ibiltari, etxez etxeko eskale. Baina sonetoak ere badu bere alde sakona, hitzen arrimupean ezkutatzen dena eta hitzak dastatuz ondoren azaleratzen dena. Poesiaren sakontasuna ez baitago beti hitz sakonetan gordea, ageri daiteke hitz sinple eta sotiletan, ederrak izan gabe, berez, edertasuna ekar dezaketen hitzetan, maitasunez lotzen direnean. Udaberria da, eta loreak sortu dira zelaietan. Nork esango gauza txiki eta koloredun horiek ez direla ederrak? Hala ere gure begirik gabe galduko lukete dutena. Eta bihotzik gabe ez ginateke haiek begiratzera geldituko. Poesia ere antzekoa da, bihotzik gabe ez da ezer, ez hitz eta ez eder.

Azken kritikak

Kontra
Ane Zubeldia Magriñá

Irati Majuelo

Denbora galduaren bila / Swann-enetik
Marcel Proust

Aritz Galarraga

Iraileko zazpi egun
Eneko Azedo

Aiora Sampedro

Iragan atergabea
Julen Belamuno

Mikel Asurmendi

Anatomia bertikalak
Lierni Azkargorta

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Lurrez estali
Ximun Fuchs

Jon Jimenez

Irakurketaren aldeko manifestua
Irene Vallejo

Mikel Asurmendi

Poesia guztia
Safo

Mikel Asurmendi

Josefa, neskame
Alaitz Melgar Agirre

Jon Jimenez

Oihaneko ipuinak
Horacio Quiroga

Jon Jimenez

Reset
Aitziber Etxeberria

Mikel Asurmendi

Baden verboten
Iker Aranberri

Jose Luis Padron

Gizaberetxoak gara
Mikel Urdangarin Irastorza

Jon Jimenez

Iragan atergabea
Julen Belamuno

Hasier Rekondo

Artxiboa

2025(e)ko iraila

2025(e)ko abuztua

2025(e)ko uztaila

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

Hedabideak