kritiken hemeroteka

8.528 kritika

« | »

Biziminaren sonetoak / Joan Mari Irigoien / Elkar, 2004

Mina eta bizia Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 2004-03-26

Batzuetan bizitza dantza eta txantxa baino ez da; beste batzuentzat mina, bizi-mina (ez dakit zergatik idatzi behar diren bi hitzok bereiz, katea batez loturik, mina balitz bezala biziaren zigor), bizi-muina, bizi-muinoa, bizi-zurrunbiloa hain zuzen. Poetarentzat bizia mina ez ezik, bizia ere bada, bihotza bezala, beti taupadaka, beti kezkati, beti arranguratsu: “Aitor dut: niri ez zait interesatzen/ bihotz-taupadarik gabeko bihotza./ Ez dut lurra salgai zeruaren truke”.

Biziminaren sonetoak, hauexek, bizitza den saminarenak, bizitza den maiteminarenak, bizitza den suminarenak, bizitza den ederminarenak, bizitzarenak ez besteenak, samina eta larrimina, maitemina eta gorrotomina, sumina eta garmina, edermina eta itsusimina, izumina, izugarrizko mina, gure bizitzako zati baitira, gure bizitza lerrotzen eta mugatzen duten bizikariak. Hil-mina ere bai, bizitzak bere bueltan baitakar hori ere, hiltzeko izua, hiltzeko laborria, hiltzeko dohakabetasuna. Eta batez ere besteak bezalako ez izateko, azaletik bederen, desira goria: “Jadanik hartua dut erabakia:/ ene bi begiak barnera irauliz/ libreago naiz, agian, izango”.

Sonetoak beti du zerbait artifiziosoa, poesiaren jolasarekin bat datorrena, sonetoa eta poesia, biak ala biak, irudimenean nahasturik baitzeuden, eta sonetoak egiten zituen poeta jostalaria, txerpolaria, bertsolaria baitzen, herriz herri ibiltari, etxez etxeko eskale. Baina sonetoak ere badu bere alde sakona, hitzen arrimupean ezkutatzen dena eta hitzak dastatuz ondoren azaleratzen dena. Poesiaren sakontasuna ez baitago beti hitz sakonetan gordea, ageri daiteke hitz sinple eta sotiletan, ederrak izan gabe, berez, edertasuna ekar dezaketen hitzetan, maitasunez lotzen direnean. Udaberria da, eta loreak sortu dira zelaietan. Nork esango gauza txiki eta koloredun horiek ez direla ederrak? Hala ere gure begirik gabe galduko lukete dutena. Eta bihotzik gabe ez ginateke haiek begiratzera geldituko. Poesia ere antzekoa da, bihotzik gabe ez da ezer, ez hitz eta ez eder.

Azken kritikak

Izena eta izana
Jon Gerediaga

Asier Urkiza

Amok
Stefan Zweig

Nagore Fernandez

Auzo madarikatua
Felix Urabayen

Jon Jimenez

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Amaia Alvarez Uria

Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga

Joxe Aldasoro

Bisita
Mikel Pagadi

Mikel Asurmendi

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Asier Urkiza

Eresia
Goiatz Labandibar

Nagore Fernandez

Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu

Paloma Rodriguez-Miñambres

Borrero txiki bat
Xabier Mendiguren

Mikel Asurmendi

Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain

Jon Jimenez

Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala-Sa

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Profilak (Mugetan barrena)
Amaia Iturbide

Paloma Rodriguez-Miñambres

Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga

Mikel Asurmendi

Artxiboa

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

Hedabideak