kritiken hemeroteka

8.530 kritika

« | »

The Nabarra / Cecil Day Lewis (Luigi Anselmi) / Idatz & Mintz, 2004

Hileta kantu ahaztua Alvaro Rabelli / El País, 2004-02-29

“Bihotz zailduak izanik, heriotza nahiago izan zuten, errenditu baino”. Horrelaxe hasten da Cecil Day Lewis ingeles idazlearen The Nabarra olerki narratiboa, zeharka Washingham historialariaren hitzak gogoratzen dituena, 1350ean ingeles eta euskaldunen artean izandako itsas batailari erreferentzia eginez. The Nabarra olerkia euskaldunontzat erabat oharkabean pasatuko zen, Jesus A. Etxezarraga eta Luigi Anselmiren eskuetara iritsi izan ez balitz.

Gutxi dira kanpoko literaturan gure berri ematen duten lanak, eta hau harribitxi horietakoa da, orain arte ezkutuan edo ibili izan zaiguna. The Nabarra argira jaio da gure plazan Labayruren Idatz & Mintz aldizkariaren eskutik 37. alean, Etxezarragaren sarreraren ondoren, Anselmik euskarara egin duen itzulpena agertzen da ingelesezko originalaren ondoan.

Olerki honek 1937ko martxoaren 5ean Matxitxako aurrean euskal armadaren arrantza-ontzi armatuen eta Canarias gudaontzi faxistaren arteko bataila kontatzen digu, batez ere, Nabarra izeneko bouaren akabera heroikoa, zeinak azken hatsa bota arte amore eman gabe borrokari eutsi baiztizon. The Nabarra olerkia Day Lewisen Overtures to Death liburuan agertu zen lehenengo aldiz, 1938an, Espainiako Gerra Zibila amaitu gabe zegoela.

The Nabarra heroismo militarrari eskainitako azken olerkietakoa dugu, euskal gudari haien aldeko hileta kantua, benetako hileta bikingoa, Etxezarragaren esanetan. Handik lasterrera hasiko zen Bigarren Mundu Gerraren jazoerek mota honetako epika egiteko gogoa kenduko zuten betiko. Egileak berak aitortu zuenez, olerkiak George L. Steeren The Tree of Guernica liburuan kontatzen den gertakariaren bertsioa jarraitzen du, eta bertatik jaso zituen Matxitxakoko batailaren irudi eta deskribapen asko.

Cecil Day Lewis (1904-1972) idazle, itzultzaile eta irakaslea, elizgizon protestantearen semea, Ballinbbuerten jaio zen, Irlandan. Umetan Londresera joan eta Oxforden egin zituen ikasketak. Lan zabala izan arren, Day Lewis ezagunagoa dugu bere Nicholas Blake ezizenarengatik (hogei polizi eleberri idatzi zituen ezizen horren pean) eta Daniel Day-Lewis aktorearen aita izateagatik. Espainiako gerran parte hartu zuten idazle ezkertiar asko bezala, estalinismoak desenkantatuak, alderdi komunistatik urrundu zen. Day Lewisek dohain eta maisutasun aparta erakutsi zuen olerki narratiboa idazteko, The Nabarra, kasu.

Azken kritikak

Zoriona, edo antzeko zerbait
Karmele Mitxelena

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Pleibak
Miren Amuriza

Mikel Asurmendi

Izena eta izana
Jon Gerediaga

Asier Urkiza

Amok
Stefan Zweig

Nagore Fernandez

Auzo madarikatua
Felix Urabayen

Jon Jimenez

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Amaia Alvarez Uria

Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga

Joxe Aldasoro

Bisita
Mikel Pagadi

Mikel Asurmendi

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Asier Urkiza

Eresia
Goiatz Labandibar

Nagore Fernandez

Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu

Paloma Rodriguez-Miñambres

Borrero txiki bat
Xabier Mendiguren

Mikel Asurmendi

Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain

Jon Jimenez

Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala-Sa

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Artxiboa

2025(e)ko uztaila

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

Hedabideak