kritiken hemeroteka

8.280 kritika

« | »

Izozmendiak / Juan Ramon Madariaga / Susa, 2003

Iceberg bat kalearen erdian Igor Estankona / Deia, 2003-11-04

Juanra Madariagaren poema liburu aberatsena jadanik idatzita dagoela (eta “Amodioa batzuetan” deitzen dela) uste genuenontzat ustekabe galanta izan da “Izozmendiak”. Funtsean ez dirudi idazlearen leitmotiva aldatu denik, baina estiloan eta tonuan bereziki ausart dator bere poesigintza honako honetan: betiko oinarrien gainean aldakuntzak egin nahi izan ditu, eta bistan da aldakuntzok emaitza ona eman diotela. “Izozmendiak” bestelako liburua da, berezia.

Arinagoko lanetan iradoki baino ez zuena egiten azal-azalera dakar orain. Emozio artistiko hutsaren zalea inoiz izan ez bada ere, oraingoan irudi eta hitz-jokoz kargatu ditu konposizioetako asko. Poema garbi eta zuzenak dira, baina bihurriak, edertasunari bezainbeste leku utziz iluntasunari, ordenari bezainbeste tarte utziz noraezari, hierarkia berbera ezarriz esanahiari eta ulertezina denari. Horren guztiaren emaitza bihotza errenditzerainoko irakurraldi kaotiko eta zirraragarria da.

Idazlearen beste liburu batzuei aitortu izan diegun buru-argitasuna aitortu behar diegu halaber izozmendi hauei. Errealitatearen punta zorrotzak leundu eta taxutzeko gaitasunak egiten du posible hainbeste sentipen eta hainbeste kontraesan lerro gutxi batzuetan biltzea. Bilbotarraren idazkerak zapore atsegin eta neutroa uzten du. Liburua ireki eta lehen ahapaldian horren inguruko metafora izan daitekeena dator: “kresalean barrena” doazela izozmendiak “igarokor, ur geza daramatelarik”.

Leitmotivak, ordea, lehen ere aipatu dugu, bere horretan darrai. Poesiaren eta errealitatearen arteko aldea ezabatzeko mandatua jaso balu bezala idazten du Madariagak. Dena ez da sufrimendua, baina sufrimendua dago. Dena ez da borroka, maitasuna ere badagoenez. Kontraesanez betetako errealitate hori poemara makurtu ahal izateko nahastu egin behar da, lerro berean ezarri ederra eta itsusia, noblea eta makurra. Xelebrea da baina nahaste hori hain dago landua non irakurleak, galdu beharrean, bere burua aurkitzen baitu. Mila zatitan desegindako jende ustez modernoaren desorientazioari eskainitako kantuak dira poema asko (“Ume bat segundoro”, “Ez nabilela”, “Inor ez”…), apur bat argiago ikusten dugularik ia ezer ez daukagula argi, ez bada poesiak salbatuko gaituela erantzunik ez duten galderen gose aseezinetik.

Azken kritikak

...eta gauetik, euria
Fertxu Izquierdo

Jon Jimenez

Carvalho Euskadin
Jon Alonso

Asier Urkiza

Hitzak palmondo
Silvia Federici

Nagore Fernandez

Altxa, hildakoak
Fred Vargas

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Alderdi komunistaren manifestua
Karl Marx / Friedrich Engels

Aritz Galarraga

Maitasun kapitala
Karmele Jaio

Mikel Asurmendi

Larrosa bat Groenlandian
Iban Garro

Paloma Rodriguez-Miñambres

Jausiz
Alain Mendizabal Diaz

Maddi Galdos Areta

Hiriak eta urteak
Xabier Montoia

Irati Majuelo

Zakur zaunkak
Iñaki Irazu

Hasier Rekondo

Bufalo guztiak
Juanra Madariaga

Paloma Rodriguez-Miñambres

Independentzien eguzkiak
Ahmadou Kourouma

Jon Jimenez

Zirriborroak eta gero
Askoren artean

Asier Urkiza

Zirriborroak eta gero
Askoren artean

Amaia Alvarez Uria

Artxiboa

2024(e)ko martxoa

2024(e)ko otsaila

2024(e)ko urtarrila

2023(e)ko abendua

2023(e)ko azaroa

2023(e)ko urria

2023(e)ko iraila

2023(e)ko abuztua

2023(e)ko uztaila

2023(e)ko ekaina

2023(e)ko maiatza

2023(e)ko apirila

Hedabideak