kritiken hemeroteka

8.553 kritika

« | »

Manttalingo alaba / Mikel Etxaburu / Pamiela, 2024

Oroimenaren beharrean Paloma Rodriguez-Miñambres / El Diario Vasco, 2024-04-13

Aurten aurkezten duen bosgarren olerki-liburuarekin osatzen doa Mikel Etxabururen ibilbide poetikoa. Pamielak plazaratuta, Ernestina Champourcin XXIII. Poesia Saria erdietsi zuen iaz. Idazle bizkaitarrak hirutan (“Saturrarango Larrosak”, “Geruzak” eta “Basa”) banatu arren, poema-sortari batasuna ematen dio hari nagusi batek: gerra zibilean eta ondorengo urteetan erailketa, espetxe- edo heriotza-zigorrak jasan zituzten hainbat emakumeren bizitzak ahanzturan ez lagatzea, hain zuzen, belaunaldi hartako lekukoak desagertzen ari direnean.

Pairatu zuten bidegabekeria salatu eta aintzatespena aitortzen die emakume haiei eta gure historiaren kapitulu gogoangarri bilakatzen dira poema hauetan, Etxaburuk haien sufrimendua eta duintasuna helarazten dituelarik. Alde batetik, gerraren gaineko hiztegia aukeratu du krudelkeria adierazteko: setioak, tiroak, goarnizioa, lubakiak, etsaiak. Horrekin batera, izen propioek aipamen lazgarriak dakartzate gogora, esaterako, Maravillas Lambertorenak. Liburuaren azken atalean, bereziki, tonu iluna gailentzen da.

Beste aldetik, garai hartako minari erantsi zitzaion isiltasun izugarria iradokitzen da, biktimen senideak egiaren ez ezik gorpuen zain ere egon baitziren urteetan zehar, demokrazia garaian hildakoen memoria eta aztarnak berreskuratu dituzten arte, jada gertatutakoaz hitz egiteko beldurra aienatu denean. Poemetan hori antzematen dugu bizitza —gorputza— eta heriotzaren —gorpuak, hilotzak— arteko kontrajarpenean.

Nahiz eta irudi batzuen errepikapenak —ametsak, otoitz egitea, itsasoa— irakurleari nekagarri begitandu ahal zaizkion, gerra zibileko emakumeen aldeko ereserki honek hunkidura eragiten du Etxaburuk mirespenetik ondu baititu olerkiak, berriro ahaztuak izango ez direlakoan.

Azken kritikak

Kontra
Ane Zubeldia Magriñá

Irati Majuelo

Denbora galduaren bila / Swann-enetik
Marcel Proust

Aritz Galarraga

Iraileko zazpi egun
Eneko Azedo

Aiora Sampedro

Iragan atergabea
Julen Belamuno

Mikel Asurmendi

Anatomia bertikalak
Lierni Azkargorta

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Lurrez estali
Ximun Fuchs

Jon Jimenez

Irakurketaren aldeko manifestua
Irene Vallejo

Mikel Asurmendi

Poesia guztia
Safo

Mikel Asurmendi

Josefa, neskame
Alaitz Melgar Agirre

Jon Jimenez

Oihaneko ipuinak
Horacio Quiroga

Jon Jimenez

Reset
Aitziber Etxeberria

Mikel Asurmendi

Baden verboten
Iker Aranberri

Jose Luis Padron

Gizaberetxoak gara
Mikel Urdangarin Irastorza

Jon Jimenez

Iragan atergabea
Julen Belamuno

Hasier Rekondo

Artxiboa

2025(e)ko iraila

2025(e)ko abuztua

2025(e)ko uztaila

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

Hedabideak