kritiken hemeroteka

8.528 kritika

« | »

Manttalingo alaba / Mikel Etxaburu / Pamiela, 2024

Oroimenaren beharrean Paloma Rodriguez-Miñambres / El Diario Vasco, 2024-04-13

Aurten aurkezten duen bosgarren olerki-liburuarekin osatzen doa Mikel Etxabururen ibilbide poetikoa. Pamielak plazaratuta, Ernestina Champourcin XXIII. Poesia Saria erdietsi zuen iaz. Idazle bizkaitarrak hirutan (“Saturrarango Larrosak”, “Geruzak” eta “Basa”) banatu arren, poema-sortari batasuna ematen dio hari nagusi batek: gerra zibilean eta ondorengo urteetan erailketa, espetxe- edo heriotza-zigorrak jasan zituzten hainbat emakumeren bizitzak ahanzturan ez lagatzea, hain zuzen, belaunaldi hartako lekukoak desagertzen ari direnean.

Pairatu zuten bidegabekeria salatu eta aintzatespena aitortzen die emakume haiei eta gure historiaren kapitulu gogoangarri bilakatzen dira poema hauetan, Etxaburuk haien sufrimendua eta duintasuna helarazten dituelarik. Alde batetik, gerraren gaineko hiztegia aukeratu du krudelkeria adierazteko: setioak, tiroak, goarnizioa, lubakiak, etsaiak. Horrekin batera, izen propioek aipamen lazgarriak dakartzate gogora, esaterako, Maravillas Lambertorenak. Liburuaren azken atalean, bereziki, tonu iluna gailentzen da.

Beste aldetik, garai hartako minari erantsi zitzaion isiltasun izugarria iradokitzen da, biktimen senideak egiaren ez ezik gorpuen zain ere egon baitziren urteetan zehar, demokrazia garaian hildakoen memoria eta aztarnak berreskuratu dituzten arte, jada gertatutakoaz hitz egiteko beldurra aienatu denean. Poemetan hori antzematen dugu bizitza —gorputza— eta heriotzaren —gorpuak, hilotzak— arteko kontrajarpenean.

Nahiz eta irudi batzuen errepikapenak —ametsak, otoitz egitea, itsasoa— irakurleari nekagarri begitandu ahal zaizkion, gerra zibileko emakumeen aldeko ereserki honek hunkidura eragiten du Etxaburuk mirespenetik ondu baititu olerkiak, berriro ahaztuak izango ez direlakoan.

Azken kritikak

Izena eta izana
Jon Gerediaga

Asier Urkiza

Amok
Stefan Zweig

Nagore Fernandez

Auzo madarikatua
Felix Urabayen

Jon Jimenez

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Amaia Alvarez Uria

Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga

Joxe Aldasoro

Bisita
Mikel Pagadi

Mikel Asurmendi

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Asier Urkiza

Eresia
Goiatz Labandibar

Nagore Fernandez

Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu

Paloma Rodriguez-Miñambres

Borrero txiki bat
Xabier Mendiguren

Mikel Asurmendi

Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain

Jon Jimenez

Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala-Sa

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Profilak (Mugetan barrena)
Amaia Iturbide

Paloma Rodriguez-Miñambres

Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga

Mikel Asurmendi

Artxiboa

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

Hedabideak