« Etorkizunaren malenkonia | Autorrealizazioa irakasgai »
Manttalingo alaba / Mikel Etxaburu / Pamiela, 2024
Oroimenaren beharrean Paloma Rodriguez-Miñambres / El Diario Vasco, 2024-04-13
Aurten aurkezten duen bosgarren olerki-liburuarekin osatzen doa Mikel Etxabururen ibilbide poetikoa. Pamielak plazaratuta, Ernestina Champourcin XXIII. Poesia Saria erdietsi zuen iaz. Idazle bizkaitarrak hirutan (“Saturrarango Larrosak”, “Geruzak” eta “Basa”) banatu arren, poema-sortari batasuna ematen dio hari nagusi batek: gerra zibilean eta ondorengo urteetan erailketa, espetxe- edo heriotza-zigorrak jasan zituzten hainbat emakumeren bizitzak ahanzturan ez lagatzea, hain zuzen, belaunaldi hartako lekukoak desagertzen ari direnean.
Pairatu zuten bidegabekeria salatu eta aintzatespena aitortzen die emakume haiei eta gure historiaren kapitulu gogoangarri bilakatzen dira poema hauetan, Etxaburuk haien sufrimendua eta duintasuna helarazten dituelarik. Alde batetik, gerraren gaineko hiztegia aukeratu du krudelkeria adierazteko: setioak, tiroak, goarnizioa, lubakiak, etsaiak. Horrekin batera, izen propioek aipamen lazgarriak dakartzate gogora, esaterako, Maravillas Lambertorenak. Liburuaren azken atalean, bereziki, tonu iluna gailentzen da.
Beste aldetik, garai hartako minari erantsi zitzaion isiltasun izugarria iradokitzen da, biktimen senideak egiaren ez ezik gorpuen zain ere egon baitziren urteetan zehar, demokrazia garaian hildakoen memoria eta aztarnak berreskuratu dituzten arte, jada gertatutakoaz hitz egiteko beldurra aienatu denean. Poemetan hori antzematen dugu bizitza —gorputza— eta heriotzaren —gorpuak, hilotzak— arteko kontrajarpenean.
Nahiz eta irudi batzuen errepikapenak —ametsak, otoitz egitea, itsasoa— irakurleari nekagarri begitandu ahal zaizkion, gerra zibileko emakumeen aldeko ereserki honek hunkidura eragiten du Etxaburuk mirespenetik ondu baititu olerkiak, berriro ahaztuak izango ez direlakoan.
Izena eta izana
Jon Gerediaga
Asier Urkiza
Amok
Stefan Zweig
Nagore Fernandez
Auzo madarikatua
Felix Urabayen
Jon Jimenez
Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell
Amaia Alvarez Uria
Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga
Joxe Aldasoro
Bisita
Mikel Pagadi
Mikel Asurmendi
Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell
Asier Urkiza
Eresia
Goiatz Labandibar
Nagore Fernandez
Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu
Paloma Rodriguez-Miñambres
Borrero txiki bat
Xabier Mendiguren
Mikel Asurmendi
Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain
Jon Jimenez
Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala-Sa
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
Profilak (Mugetan barrena)
Amaia Iturbide
Paloma Rodriguez-Miñambres
Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga
Mikel Asurmendi