« Kantatzeko itzuli | Azken arrasto bat, Watson »
Kardaberak zementuan / Mikel Arruabarrena Larrarte / Balea Zuria, 2021
Gizarte-atomoen zirrikituetatik barrena Hasier Rekondo / Deia, 2022-02-12
“Ez itzazu maitasunezko poemarik idatzi… Zure egunerokoak eskaintzen dizun horretara jo behar duzu”. R.M. Rilkek argiro azaldu zuen poeta gazte batek izan behar duen hastapen xedea. Kontua da zer den errealitatea eta zer ez? Rilkek berak nobleziaren gazteluak izan zituen aterpe, errealitate jasangaitz baten aurrean ezkutatu ahal izateko. Naturaren bilakaera ordenatuaren eta gizartearen kaosaren artean ba ala dago zirrikiturik?
Eguneroko pertsonal horretan oso bestelako gaiak landu ditu Mikel Arruabarrena (Hondarribia, 1994) poeta gazteak, 2020-2021 urteen artean idatzitakoak izanik askotarikoak baitira: hala nola, turistifikazioa jaioterri eta hauspo duen postalezko Hondarribia akitu batean, gure gizartearen kontraesan guztiak eta gehiago, errealitate ulertezin eta jasangaitz baten kontrako talka indibidualak eta sozialak, naturaren ederrak eta garrasiak eguneroko sarraskien kontra, pandemia garai apokaliptikoak…
Eta gai horien guztien artean, erabat lekuz kanpo, eta batzuetan garaiz kanpo ere, bizi den poeta gaztearen ahotsa gailenduko da. Ahots horrek poesiaren eta idaztearen gaineko hausnarketarako aukera ere izango du. Ardora izenburuko poeman (eskertu behar diot, halaber, nire haurtzaroko paradisu eta infernu kresaltsuetara eraman izana) horrela dio: “…nik dagoeneko ez dakit / poesia den zauri bat edo mailu bat / edo eztarrian katigatuta / flema bat / igande goizetan zementuari eraso egiteko”. Lerrootan, poesiaren funtzioaren gaineko joera zalantzatiaz harago, laburbiltzen da poetaren beste ezaugarri nagusietako bat: konparaketen bidez eraiki dikotomia, akidura eta transgresio dialektikoa.
Arruabarrenaren bigarren poemarioa dugu honako hau, Iruña Hiria Saria 2019an irabazi baitzuen Ahanzturaren bezperan liburuarekin. Bigarrena izanagatik, poeta umotuaren zantzuak nabarmentzen zaizkio, ene aburuz atalik lortuena duen Mekanika eta Uhinak parterik prosaikoenean, ez dugu ahaztu behar poetak fisika ikasketak burutu zituela, arras iaioa baita fisikaren mundu ezkutuaren, naturaren eta errealitate gordinaren artean zubiak eraikitzen, horrela mintzo da 52 Schrödingerren katua izenekoan: “Adrenalina eta katuak / errepide bazterreko sastraketan /jauzi egitear trikuak: serum eta bisturi, / guardako aingeru uniformatu / eta harakinen eskuetatik / zintzilik den ugaztun ikarati, / pantailako arnasa-hari mehea”. Ez dakit zergatik, Joan Margarit kataluniar poetaren etika eta estetika matematikoa ekarri didate gogora liburu honetako zenbait ahapaldik. Ez da alderaketa txarra, inondik inora.
Liburu osoan zehar entzun daitekeen ahots amorratu horrek aurkitzen ditu, halere, zenbait paradisu pertsonal. “Eguzkitan epeltzen den / garagardo hondarrean, / eta bueltatuko ez diren antzaren / iparreranzko hegaldian: / poema hor kanpoan dago…”. Izan ere, poesia bera izan liteke euskarri bakar errealitate postmodernoak mailu batekin kolpatzen zaituenean.
Mundu zitalaren kontra
Lizar Begoña
Amaia Alvarez Uria
Gerezi-denbora
Montserrat Roig
Asier Urkiza
Herriaren hezkuntza eta demokrazia
Nadezhda Krupskaia
Nagore Fernandez
Farorantz
Virginia Woolf
Aritz Galarraga
Markos Gimenoren 101 letrakartel
Joseba Sarrionandia
Mikel Asurmendi
Poesia kaiera
Giorgos Seferis
Irati Majuelo
Altxa, hildakoak
Fred Vargas
Joxe Aldasoro
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Maddi Galdos Areta
Mundu zitalaren kontra
Lizar Begoña
Asier Urkiza
Izotz ura
Lide Hernando Muñoz
Nagore Fernandez
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Paloma Rodriguez-Miñambres
Ulu egiteko bolondres bila
Harkaitz Cano
Mikel Asurmendi
Mesfida zaitez
Bea Salaberri
Irati Majuelo
Transgresioa irakasgai
Bell Hooks
Bestiak Liburutegia