« Atzo | Denboraren igarotzeaz »
Alemaniara deportatua / Grégoire Joannateguy (Marzel Etxehandi) / Elkar, 2003
Oroitzapenak Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 2003-06-08
Ezer baino lehen, eman dezadan Grégoire Joannateguyren berri. Isturitzen sortu zen 1887an eta 1967an hil zen. Ahurti Belokeko komentuan bizi zelarik arrastatu zuen gestapoak, 1943ko abenduaren 14an, Jean-Gabriel Hondet fraidetxeko buruzagiarekin batera; izan ere, gerra garaian, Bigarren Gerra odoltsuaren garaian Beloke Frantses Erresistentziaren “Orion” sarearen pasaleku izan baitzen. Historia, hainbeste kontatuagatik, ezaguna da. Delako sare horrek Frantzian eroritako ofizialak edo-eta soldaduak pasatzen zituen mugaz bestaldera. Euskaldunek berebiziko garrantzia izan zuten sare horretan, mugako zokoak eta bideak ongi baino hobeto ezagutzen zituztelako, seguru asko. Ez zen iheslarien laguntzan aritzen zen sare bakarra. Aipa daiteke, era berean, “Cométe” sarea, non jardun zuen Florentino Goikoetxea hernaniarrak.
Aita Joannateguyk 1960ko apirilaren 29an idatzi zituen bere oroitzapenak, frantses hizkuntzaz idatzi ere. Gero, Marzel Etxehandi komentu bereko fraide ezagunak 1995ean euskaratu zituen, euskara ederrean jarri zituen alegia.
Joannateguyren oroitzapenak 1943ko abenduaren 14an hasten dira hain zuzen, eta amaitzen gartzelalditik libratutakoan. Gestapoak atxilotu egin zuen, esan bezala, eta Büchenwaldera hasieran eta Dachaura, gero, deportatu zuten, beste batzuen konpainian. Testigantza, besterik gabe eta balio literarioak aipatzeke, beharrezkoa da eta arras interesgarria. Gaur egun, memoria eta memoriaren eragin ona aipatzen direlarik, iragan gaiztoa salatzeko eta bere tokian uzteko helburuz, alegia iragana kalte gehiagorik ez egiteko moduan uztartu nahi delarik denboraren ezerezean, Joannateguyren aitortza oso baliagarria da. Badakit halako liburuak gero eta ugariagoak direla hizkuntza gehienetan gainera, baina denek dute, banaka hartuta, zer kontatua. Ez da Joannateguyrena beste idatzi asko bezain gogorra. Erlijio gizona izanik, esperantza eta itxaropena erroan zituen eta horrek, egoerarik latzenenean ere, geroaren aurreko ikuspegia aldatzen du erabat. Baina itxaropen horixe izan zen, dena dela, une latz eta pairatzen zailak jasaten lagundu ziona.
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Maddi Galdos Areta
Mundu zitalaren kontra
Lizar Begoña
Asier Urkiza
Izotz ura
Lide Hernando Muñoz
Nagore Fernandez
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Paloma Rodriguez-Miñambres
Ulu egiteko bolondres bila
Harkaitz Cano
Mikel Asurmendi
Mesfida zaitez
Bea Salaberri
Irati Majuelo
Transgresioa irakasgai
Bell Hooks
Bestiak Liburutegia
Manttalingo alaba
Mikel Etxaburu
Paloma Rodriguez-Miñambres
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Asier Urkiza
Haragizko mamuak
Karmele Mitxelena
Nagore Fernandez
Zoriontasunaren defentsan
Epikuro
Aritz Galarraga
Zeru-lurren liburua
Jon Gerediaga
Aitor Francos
Ez naiz ondo akordatzen
Karlos Linazasoro
Sara Cabrera
Gizon barregarriak
Joxean Agirre
Sara Cabrera