kritiken hemeroteka

8.280 kritika

« | »

Poesia kaiera / Louis Aragon (Itziar Diez de Ultzurrun Sagala) / Susa, 2019

Abangoardiako poeta Javier Rojo / El Diario Vasco, 2019-11-09

Munduko Poesia Kaierak izeneko bildumaren barruan agertu berria da Louis Aragon (1897-1982) poeta frantziarrari eskainitakoa, Itziar Diez de Ultzurrun Sagalaren itzulpenean. Bilduma horretako beste liburuetan bezala, idazlearen ibilbide poetiko osoaren ikuspegi zabala eskaintzen da haren poemarik garrantzitsuenen bertsioen bidez eta Beñat Sarasolaren hitzaurre labur eta zehatzaren laguntzaz. Louis Aragonen poesia-bilakaeran bere ibilbide pertsonalaren isla ere aurkitu dezakegu. Topikoei jarraituta surrealismoaren ordezkaritzat har dezakegu eta azaleko kontu horretan geratu, baina poemak irakurtzerakoan konturatuko gara idazlea abangoardiako poesian kokaturiko mugimenduen barruan ibiltzen bazen ere, berezitasunak bazituela. Dadaismotik abiatuta idazleak abangoardiek inposatzen zituzten mugetatik atera nahi izan zuen. Izan ere, abangoardiek, bakoitzak bere erara, beti aldarrikatu nahi izan dute egilearen askatasuna. Ematen du horixe dela beraien ezaugarririk nagusienetakoa. Baina askatasuna aldarrikapena bihurtuta, abangoardia bakoitzak askea izateko modu bakarra ulertzen zuen. Ismo ugarien artea idazle bakoitzak bere ismoa hautatu behar zuen, edo bestela berea asmatu, kontrakarrean aritzeko ere. Testuinguru horretan mugitzen zen Aragon, baina berak abangoardien mugak gainditu zituen. Mugimendu hauen logikari jarraituz gero arte lanaren bilakaeraren azken muga autosuntsiketa da, Umberto Ecok Opera aperta-n azaltzen zuen ildotik. Aragonek artearen autosuntsiketa horretatik aldentzea lortu zuen, askotan arte mota horren ezaugarria izan ohi den deshumanizazioa baztertu eta poesia ber-humanizatzeari ekin ziolarik. Bere pentsamendu politikoak eta XX. mendean ezagutu zituen gora-behera historikoek (biak ala biak elkarri zeharo lotuak) bere partea izango zuten jarrera honetan. Itzultzaile lanaz ere hitz egin behar da derrigorrez. Louis Aragonen poema askok oso egitura erritmiko markatua dute eta Itziar Diez de Ultzurrun soinuaren aldetik dituzten ezaugarri horiek gordetzen saiatu da itzulpenean; saiatu eta lortu ere bai, haren bertsioan Aragonen ideien itzulpena ez ezik poemen formarena ere egitea lortu baitu.

Azken kritikak

...eta gauetik, euria
Fertxu Izquierdo

Jon Jimenez

Carvalho Euskadin
Jon Alonso

Asier Urkiza

Hitzak palmondo
Silvia Federici

Nagore Fernandez

Altxa, hildakoak
Fred Vargas

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Alderdi komunistaren manifestua
Karl Marx / Friedrich Engels

Aritz Galarraga

Maitasun kapitala
Karmele Jaio

Mikel Asurmendi

Larrosa bat Groenlandian
Iban Garro

Paloma Rodriguez-Miñambres

Jausiz
Alain Mendizabal Diaz

Maddi Galdos Areta

Hiriak eta urteak
Xabier Montoia

Irati Majuelo

Zakur zaunkak
Iñaki Irazu

Hasier Rekondo

Bufalo guztiak
Juanra Madariaga

Paloma Rodriguez-Miñambres

Independentzien eguzkiak
Ahmadou Kourouma

Jon Jimenez

Zirriborroak eta gero
Askoren artean

Asier Urkiza

Zirriborroak eta gero
Askoren artean

Amaia Alvarez Uria

Artxiboa

2024(e)ko martxoa

2024(e)ko otsaila

2024(e)ko urtarrila

2023(e)ko abendua

2023(e)ko azaroa

2023(e)ko urria

2023(e)ko iraila

2023(e)ko abuztua

2023(e)ko uztaila

2023(e)ko ekaina

2023(e)ko maiatza

2023(e)ko apirila

Hedabideak