« “Elorri” | “Bide-giroak” »
Festara / Jose Bizente Etxagarai / Auspoa, 1964
Festara Luis Mitxelena / Egan, 1964
Jose Vicente de Echagaray (1773-1855) donostiarraren izena nahasi xamar dabil egungo euskaldunon oroimenean, geroago etorri diren Etxegarai argien ospea dela bide edo: bazela badakigu, baina ez, zenbaitzuk behintzat, nor zen, ezta nongoa zen ere. Nere Historia de la literatura vasca-n ez bide da bere aipamenik aurkitzen; ezta ere, oker ez banago, Aita Villasanteren izen berdineko liburu aberatsagoan. Eta, halaz guztiz, bere bertsoetarik zenbait bizi-bizirik daude, Donosti inguru honetan behintzat. Lekuko izan bedi, lekukorik behar balitz, bilduma honi izena mailebatu dion zortziko ezaguna:
Festarik bear bada / bego Donostia, / betikoa du fama / ondo merezia: / bestetan ez bezela / emen gazteria / amaren sabeletik dator ikasia.
Echagaray izan genuen luzaroan aldi bateko Donostiaren txori kantaria. Artean ondu zituen bertsoak erre zituen 1813ko su kixkalgarri haien ondoren, berak deitoratu zituen jaioterriaren ordu beltzak eta jai egun atseginak alaitu, batez ere. Harengan hasten da gureganaino etengabe datorren Donostiako festa ugarien hari atsegina. Eta harengan hasten da, noski, Aita Meagher baztertzen badugu, Donostiako euskal idazleen arraza bortitza: Baroja zaharra, Bilintx, Soroa, Altzaga eta beste hainbeste eta hainbesterena.
Aita Zavalari eskerrak, agerian dago orain Donostiak eta Euskalerri osoak Echagarayganako duen zor larria. Eta, nahiz bere bertsoak herritarrak alaitzeko eginak izan, gertariak eta egunak eskatzen zuen neurrian, atseginez irakurriko ditugu, eta behin ere ez onurarik gabe, antzinako gauzetan oraingoen iturburua bilatzen dugunok.
Esan dezan bidenabar, Echagarayren erdal bertsoak ere euskarazkoekin nahaste eman dituela biltzaileak. Hala behar ere. Trebeagoa omen zen euskaraz, Manterolak dioenez, baina erdarazkoek ere badute beren xaltxa, honako ijitoen ahoan ipintzen dituen hauek bezalaxe.
Viva la gente gitana, / viva zu garbo y zu zal, / naide espresie su calaña, / que es de mucha caliá, / !Pue no ez ná / !Al avío! camaráas, / !Arsa y ole! a trazquilá / y al compá / entonemo / un cantá
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Maddi Galdos Areta
Mundu zitalaren kontra
Lizar Begoña
Asier Urkiza
Izotz ura
Lide Hernando Muñoz
Nagore Fernandez
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Paloma Rodriguez-Miñambres
Ulu egiteko bolondres bila
Harkaitz Cano
Mikel Asurmendi
Mesfida zaitez
Bea Salaberri
Irati Majuelo
Transgresioa irakasgai
Bell Hooks
Bestiak Liburutegia
Manttalingo alaba
Mikel Etxaburu
Paloma Rodriguez-Miñambres
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Asier Urkiza
Haragizko mamuak
Karmele Mitxelena
Nagore Fernandez
Zoriontasunaren defentsan
Epikuro
Aritz Galarraga
Zeru-lurren liburua
Jon Gerediaga
Aitor Francos
Ez naiz ondo akordatzen
Karlos Linazasoro
Sara Cabrera
Gizon barregarriak
Joxean Agirre
Sara Cabrera