kritiken hemeroteka

8.288 kritika

« | »

Pedro Páramo / Juan Rulfo (Juan Garzia Garmendia) / Ibaizabal, 2002

Herioaren itzala paradisuan Irene Elorza / Maxixatzen, 2002-09

Juan Rulfo idazle mexikarrak bi lan izugarri idatzi zituen bizitza osoan, “El llano en llamas” ipuin bilduma eta hizpide dugun “Pedro Páramo” eleberria. Hogeita hamazazpi urte zituela Literatura baztertu, zinerako gidoigintza lanei ekin eta irakaskuntzara dedikatu zen Mexiko Hirian. Zinerako idatzi zituen testuak “El Gallo de Oro” liburuan bildu zituzten 1980 urtean.

Lan oparoa ez izan arren, berebiziko garrantzia izan zuen Ameriketako literaturan, 60. hamarkadan ezagutu zen narratibaren “boom” delakoan, batik bat. “Pedro Páramo” klasikoa bihurtu zen argitaratu zen egun berean. Izan ere, berrikuntzaz eta aberastasunez beteriko kontakizuna dugu. Orainaldia eta iragana nahastuz eta gurutzatuz doaz kontakizuna aurrera doan neurrian. Desioak, errealitatea, biolentzia, ilusioa, etsipena, infernua, bizitza, heriotza… Rulfok gai hauetan guztietan sakontzen du eleberri labur bezain sakonean.

Hil aurretik amari egindako promesa dela eta, Juan Preciosa bere aitaren bila doa Comala izeneko herri beldurgarrira. Herriko zenbait biztanlerekin egingo du topo bilaketa honetan eta denen artean bere aitaren —Pedro Páramoren— izaera tiranikoaren berri emango diote, baita Susana izeneko neskarengatik bizi osoan sentitu zuen debozioz beteriko amodioarena ere. Comalan egiten duen egonaldian, Juan Preciadok hots arraroak, amets ikaragarriak eta irudi izugarriak atzematen ditu inguruan. Pixkanaka egi beldurgarri batez jabetzen joango da: denak hilda daude Comalan. Denak? Bera ere hilik ote dago?

Azken kritikak

Gizon barregarriak
Joxean Agirre

Asier Urkiza

Barbaro iraun
Louisa Yousfi

Amaia Alvarez Uria

Izotz ura
Lide Hernando Muñoz

Aiora Sampedro

Palestinaren okupazioaz eta kolonizazioaz
Perry Anderson

Irati Majuelo

Itzulerak
Miren Agur Meabe

Aiora Sampedro

...eta gauetik, euria
Fertxu Izquierdo

Jon Jimenez

Carvalho Euskadin
Jon Alonso

Asier Urkiza

Hitzak palmondo
Silvia Federici

Nagore Fernandez

Altxa, hildakoak
Fred Vargas

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Alderdi komunistaren manifestua
Karl Marx / Friedrich Engels

Aritz Galarraga

Maitasun kapitala
Karmele Jaio

Mikel Asurmendi

Larrosa bat Groenlandian
Iban Garro

Paloma Rodriguez-Miñambres

Jausiz
Alain Mendizabal Diaz

Maddi Galdos Areta

Hiriak eta urteak
Xabier Montoia

Irati Majuelo

Artxiboa

2024(e)ko martxoa

2024(e)ko otsaila

2024(e)ko urtarrila

2023(e)ko abendua

2023(e)ko azaroa

2023(e)ko urria

2023(e)ko iraila

2023(e)ko abuztua

2023(e)ko uztaila

2023(e)ko ekaina

2023(e)ko maiatza

2023(e)ko apirila

Hedabideak