kritiken hemeroteka

8.531 kritika

« | »

Pedro Páramo / Juan Rulfo (Juan Garzia Garmendia) / Ibaizabal, 2002

Herioaren itzala paradisuan Irene Elorza / Maxixatzen, 2002-09

Juan Rulfo idazle mexikarrak bi lan izugarri idatzi zituen bizitza osoan, “El llano en llamas” ipuin bilduma eta hizpide dugun “Pedro Páramo” eleberria. Hogeita hamazazpi urte zituela Literatura baztertu, zinerako gidoigintza lanei ekin eta irakaskuntzara dedikatu zen Mexiko Hirian. Zinerako idatzi zituen testuak “El Gallo de Oro” liburuan bildu zituzten 1980 urtean.

Lan oparoa ez izan arren, berebiziko garrantzia izan zuen Ameriketako literaturan, 60. hamarkadan ezagutu zen narratibaren “boom” delakoan, batik bat. “Pedro Páramo” klasikoa bihurtu zen argitaratu zen egun berean. Izan ere, berrikuntzaz eta aberastasunez beteriko kontakizuna dugu. Orainaldia eta iragana nahastuz eta gurutzatuz doaz kontakizuna aurrera doan neurrian. Desioak, errealitatea, biolentzia, ilusioa, etsipena, infernua, bizitza, heriotza… Rulfok gai hauetan guztietan sakontzen du eleberri labur bezain sakonean.

Hil aurretik amari egindako promesa dela eta, Juan Preciosa bere aitaren bila doa Comala izeneko herri beldurgarrira. Herriko zenbait biztanlerekin egingo du topo bilaketa honetan eta denen artean bere aitaren —Pedro Páramoren— izaera tiranikoaren berri emango diote, baita Susana izeneko neskarengatik bizi osoan sentitu zuen debozioz beteriko amodioarena ere. Comalan egiten duen egonaldian, Juan Preciadok hots arraroak, amets ikaragarriak eta irudi izugarriak atzematen ditu inguruan. Pixkanaka egi beldurgarri batez jabetzen joango da: denak hilda daude Comalan. Denak? Bera ere hilik ote dago?

Azken kritikak

Turismo hutsala
Fito Rodriguez

Asel Luzarraga

Zoriona, edo antzeko zerbait
Karmele Mitxelena

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Pleibak
Miren Amuriza

Mikel Asurmendi

Izena eta izana
Jon Gerediaga

Asier Urkiza

Amok
Stefan Zweig

Nagore Fernandez

Auzo madarikatua
Felix Urabayen

Jon Jimenez

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Amaia Alvarez Uria

Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga

Joxe Aldasoro

Bisita
Mikel Pagadi

Mikel Asurmendi

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Asier Urkiza

Eresia
Goiatz Labandibar

Nagore Fernandez

Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu

Paloma Rodriguez-Miñambres

Borrero txiki bat
Xabier Mendiguren

Mikel Asurmendi

Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain

Jon Jimenez

Artxiboa

2025(e)ko uztaila

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

Hedabideak