« Arestik mailuz jotako harrizko mahaia | Hizkuntzari buruz »
Xake mate / Alberto Ladron Arana / Elkar, 2002
Literatura Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 2002-06-23
Susmoa daukat, liburua irakurri ondoren, gazte sailean ere ez lukeela paper txarrik egingo. Ez naiz ahoberokeriarik esaten ari. Hasteko, pertsonaia nagusiak, neska-mutilak dira. Liburuko bitxikerien artean esan dezadan mutikoaren izenik ez dakidala oraindik, beharbada hor nonbait ageri da, eta ni ez konturatu. Neska, Angela da, zintzo eta maratza baita, izenak adierazten duena bezalakoxea. Mutikoa elbarria da eta hiru soinu ditu buruan kendu ezinik: gerra garaiko bonbardaketena (alemana baita, eta Bigarren Mundu Gerra jasandakoa); gurpil-aulkiaren ardatzarena, eta zurezko xake-piezek beren kutxatik ateratzean egiten dutena. Hiru soinu horiek buruan, gurpil-aulkira kondenatua, xakea izango da bere bizitzari nolabaiteko atsegin eta plazera emango dion jokoa. Xakean jokatzearekin batera ikasiko du munduak taularen antza duela, eta xake jokoak berez ez duela ezberdintasun handirik gerra jokoaren aldean, ezta bizitzaren aldean ere. Mutilaren begien aurrean gerra ondorengo historia bat azalduko baita, penizilina kontrabandistena hain zuzen. Graham Greeneren eleberri eder hartan bezala, Hirugarren gizona izeneko hartan bezala, penizilinaren inguruko trafikoak ezbeharra ekarriko du eta zoritxarra ere bai azkenik. Historia sinplea da, pertsonaia gutxi ageri dira, baina pertsonaien deskribapena mutiko baten begiek ikusten dutenari lotuko zaio, lehen pertsonan idatzita baitago. Hark bere fantasian izan ere, Erregina Beltza eta Erregina Zuria bereiztuko baititu. Giroa ere mutikoaren fantasiak marraztutakoa da gehienetan. Pasarte batzuk, egia esan, oso zinematografikoak dira: sotoetako giroa, sotoen deskribapena.
Historia sinplea da, esan bezala, baina idazleak ongi aprobetxatu ditu elementu guztiak, eta ongi erabili ere bai nobelan zehar, nola jokalari ausart eta jakintsu batek xake-piezak taula baten gainean. Azken finean bizitza literaturaren aldean jar daitekeen bezala, literatura ere jar daiteke xake-jokoaren aldean.
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Maddi Galdos Areta
Mundu zitalaren kontra
Lizar Begoña
Asier Urkiza
Izotz ura
Lide Hernando Muñoz
Nagore Fernandez
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Paloma Rodriguez-Miñambres
Ulu egiteko bolondres bila
Harkaitz Cano
Mikel Asurmendi
Mesfida zaitez
Bea Salaberri
Irati Majuelo
Transgresioa irakasgai
Bell Hooks
Bestiak Liburutegia
Manttalingo alaba
Mikel Etxaburu
Paloma Rodriguez-Miñambres
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Asier Urkiza
Haragizko mamuak
Karmele Mitxelena
Nagore Fernandez
Zoriontasunaren defentsan
Epikuro
Aritz Galarraga
Zeru-lurren liburua
Jon Gerediaga
Aitor Francos
Ez naiz ondo akordatzen
Karlos Linazasoro
Sara Cabrera
Gizon barregarriak
Joxean Agirre
Sara Cabrera