kritiken hemeroteka

8.280 kritika

« | »

Jaiotze markak / Nancy Huston (Iñigo Errasti) / Alberdania, 2009

Historiaren zama Saioa Ruiz Gonzalez / Argia, 2009-12-20

Nancy Huston (Kanada, 1953) literatur-teoria zein soziologiaren inguruko hainbat saiakeraren egilea da, eta idazle bezala kontsakratu duten hamabi eleberrik —frantsesez eta ingelesez idatziak—, osatzen dute bere ibilbide literarioaren lekukotasuna. Horien artean, Birth marks (2006) jatorrizko izenburuaz ezagutzen den eleberria dugu, Femina Saria jaso zuena, eta gaur egun euskaraz irakurtzeko aukera duguna, Alberdaniak argitaratu duen Iñigo Errastiren itzulpenari esker.

Jaiotze markak izenburuaz euskaratu den eleberri honetan, azken urteotan literaturari batere arrotza ez zaion memoria historikoari loturiko aztarnak agerikoak dira. Horren froga, liburuaren amaieran eskaintzen den egile beraren oharra eta zenbait informazio iturriren aipamena dugu. Beraz, ene ustez, fikzioa garatzeko gertakari historiko bat eszenatoki gisa aukeratu izanak bilakatzen du eleberri hau xamurra bezain latza.

Idazlearen beste eleberri batzuetan bezalaxe —The mark of the angel (2009)— umeak dira istorioaren kontalari, eta horrek gaineratzen dio gerra garaiko mundu baten tratamenduari nolabaiteko xamurtasuna. Izan ere, gertatzen dena ulertu nahian dabiltzala, haurren pentsamenduak eta sentimenduak imitatzen saiatzen den erregistroaz baliatuz, haien begiradatik abiatuz, inguratzen dituen mundua —etxe barrukoa zein kanpokoa— eta orduko gizartearen egoera transmititzen zaigu. Lau narraziotan banatua, horietako bakoitza ume baten ahotsaz kontatutako diskurtsoak osatzen du; Sol, Randall, Sadie eta Kristina familia bereko lau belaunaldi, jaiotzetiko orban batek lotzen dituena. Solekin 2004ko Kalifornian hasi, eta 1944ko Kristinaren haurtzaroko Alemaniara eramaten gaitu beraz, orainetik lehenera, historiak orainean duen pisuaz jabetzeko, atzera jotzearen beharra azpimarratu nahi duen teknika gisa erabilia.

Baina esan bezala, umeen mundua da protagonista, gerraren testuinguruari inozentzia kutsua txertatu nahiko balio bezala baina, sinetsi daiteke haur baten inozentzian, errudunez mintzatzeko gaitasuna bereganatu duenean? Hemen biltzen da eleberriaren izenburuaren funtsa. Jaiotze markak, historiaren balio eta botere determinatzailea azpimarratzen du; haurtzaroan bizi izandako iritzi zein testuinguru politikoen inpaktuak gure etorkizuneko jarrera politikoa baldintzatzen du. Hemen, Bigarren Mundu Gerraz dihardu baina, ez al da herrialde honetan ere jaiotze markak delakoaz mintzatzerik? Badakizue zertaz ari naizen.

Azken kritikak

...eta gauetik, euria
Fertxu Izquierdo

Jon Jimenez

Carvalho Euskadin
Jon Alonso

Asier Urkiza

Hitzak palmondo
Silvia Federici

Nagore Fernandez

Altxa, hildakoak
Fred Vargas

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Alderdi komunistaren manifestua
Karl Marx / Friedrich Engels

Aritz Galarraga

Maitasun kapitala
Karmele Jaio

Mikel Asurmendi

Larrosa bat Groenlandian
Iban Garro

Paloma Rodriguez-Miñambres

Jausiz
Alain Mendizabal Diaz

Maddi Galdos Areta

Hiriak eta urteak
Xabier Montoia

Irati Majuelo

Zakur zaunkak
Iñaki Irazu

Hasier Rekondo

Bufalo guztiak
Juanra Madariaga

Paloma Rodriguez-Miñambres

Independentzien eguzkiak
Ahmadou Kourouma

Jon Jimenez

Zirriborroak eta gero
Askoren artean

Asier Urkiza

Zirriborroak eta gero
Askoren artean

Amaia Alvarez Uria

Artxiboa

2024(e)ko martxoa

2024(e)ko otsaila

2024(e)ko urtarrila

2023(e)ko abendua

2023(e)ko azaroa

2023(e)ko urria

2023(e)ko iraila

2023(e)ko abuztua

2023(e)ko uztaila

2023(e)ko ekaina

2023(e)ko maiatza

2023(e)ko apirila

Hedabideak