« Ordaina zor nizun | Parranda etengabea »
Bihotzak planto / José Luis Padrón / Olerti Etxea, 2001
Barne paisaietan bihotzari so Oier Guillan / Gara, 2002-03-09
Jose Luis Padron aspaldian dabil hitzetan jostari eta, jakina denez, hitzak bide asko ezagutu ohi ditu bere xedea betetzeko ahaleginean. Padronen kasuan, sariketa ugaritan irakurri ahal izan dira urte luzez euskaraz zein gazteleraz haren testuak, hizkuntza batetik bestera ireki izan ditu hitzaren zeharbideak itzulpenetan, poeta euskaldun gazteen aitzin hitza kalera bultzatzen ibilia da eta musika zein irudiz lagunduta iritsi dira haren zenbait hitz. Oraingoan Bihotzak planto bilduma txikian topatzen ahal dira hitz horien oihartzunak. Contteta Probanzaren zortzi irudi original eta esanguratsuen bidez datoz lagunduta tarteka, hitza jantzi berri bat emanez.
1988. urtean aurkitzen da iraganetik orainerako ibilbidearen lehen geltokia, atalez atal azken urteotako zenbait argitaragabeko testuetan amaiera hartzen duelarik. Bilduma ezberdinetatik lagin txikiak, hitzen artean murgildurik dabilen idazle batengana gerturatzeko aproposak. Urtetik urtera irakurlea ohartzen ahal da Jose Luis Padronen testuetan badagoela garapena, denbora eta bizitzaren joanaldia senti daitekeela bere isla guztiekin. Eta ibilbide horretan erreparatuko dio irakurleak idazlearen nortasunari, urteen harian jasotako kezka eta bilaketa jarraituei.
Izan ere, erreferentzia jarraitu anitz aurki baitaitezke orriotan. Jose Luis Padron tankera guztietako paisaietan murgiltzen da, naturari estuki loturik sarritan, naturaren elementuak euskarri gisa harturik sentimenduentzat. Paisaiak arakatu, ezagutu, oldartu. Paisaietatik gizatasuna erauzi, oharkabean igaro daitezkeen xehetasun gizatiarrak gorde, azkenik paisaiak barnekoak direla ohartzeko.
Jose Luis Padron pentsakor dabil testuotan, bere buruaren bozgorailutik munduari galderak eginez, poesiaren hegaletan barne paisaietan urrunduz… ez gehiegi ordea. Padron kostaldeko itsasaldiaren gisa dabil itsaso infinitu eta hondartzatik egunerokotasunez paseatzen dabiltzan pertsonen artean; barne isiltasun atzemangaitzetik baina pertsona xumeez inguraturik egiten ditu bere gogoetak. Horrela egin dezakete bat testu berean sentipenik handienak eta bizitza xumearen zenbait gauzak. Barneari begira argiro adierazten du “Aitortu behar” olerkian: “Gizona idazten dudanean/ ez naiz basoaz ari/ zuhaitzaz ari naiz”. Bestetik aitona-amonei loturiko oroitzapenetan, feria bateko tiro barraketan, argazki makinarik ez duen japoniarrarengan zein bere inguruko jende xumearengan jarriko du arreta. Javier Muguruzak musikatu duen olerkian adierazten du: “Nik ez diot barrerik egiten/ herrian inor ez denari”. Eta errespetu zein arreta horretatik abiatzen da tankera guztietako loreen larreetan, hitzaren bidez, gizakiaren bila. Eta gizakiak gauza txikietan erortzen aurkitzen ditu, haien borroka propioetan amiltzen. Eta bera gizakia izanik, oharkabean borroka horiek egiten ditu bere, eta bere kezkak, borroka horien oihartzun.
Guztia hitzari zor dion fideltasunaz, izan ere, behin eta berriz erakusten baitu hitza tresna gisa sobera menperatzen duela. Eta baita haren musikaltasuna ere. Orrialdeotan jarraituak dira hitz jokoak eta bereziki errepikapenak zein paralelismoak, hitzen entzungarritasuna handituz eta barne paisaietako ibilbideak lagunduz.
Jose Luis Padron idazlearen euskarazko olerkigintzara bisita gidatua, Zarauzko Olerti Etxearen proiektu honek dakarrena.
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Maddi Galdos Areta
Mundu zitalaren kontra
Lizar Begoña
Asier Urkiza
Izotz ura
Lide Hernando Muñoz
Nagore Fernandez
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Paloma Rodriguez-Miñambres
Ulu egiteko bolondres bila
Harkaitz Cano
Mikel Asurmendi
Mesfida zaitez
Bea Salaberri
Irati Majuelo
Transgresioa irakasgai
Bell Hooks
Bestiak Liburutegia
Manttalingo alaba
Mikel Etxaburu
Paloma Rodriguez-Miñambres
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Asier Urkiza
Haragizko mamuak
Karmele Mitxelena
Nagore Fernandez
Zoriontasunaren defentsan
Epikuro
Aritz Galarraga
Zeru-lurren liburua
Jon Gerediaga
Aitor Francos
Ez naiz ondo akordatzen
Karlos Linazasoro
Sara Cabrera
Gizon barregarriak
Joxean Agirre
Sara Cabrera