kritiken hemeroteka

8.544 kritika

« | »

Lau gartzelak / Nazim Hikmet / Susa, 1986

Lau gartzelak Edorta Jimenez / Susa, 1989-06

Arriskua dugu, ekonomian ez ezik kulturan ere inperialismoaren erdigunean erditzen direnak baino besterik ez ezagutzeko. Nork daki ganorazko ezer gure artean ekialdeko kulturaz, ekialde hori inoiz Europa izan bada ere. Urrun dago Turkia, film pare hura gorabehera. Gabriel Aresti, espirituz aitzindaria eta gogoz ezkerrekoa, akats hori zuzentzen saiatu zen, beste hainbat korapilo oker askatzen ahalegindu zen bezalaxe. Horrela bada, Nazim Hikmet turkiar idazlearen “Lau gartzelak” isuri zigun euskarara. Lehen argitalpena aspaldiko Kriselu hartan egin bazuen ere, Susak berrargitaratu du “Gabriel Arestiren Literatur Lanak-8” horretan. Esan behar, baita, oraindik ere aintzinakoaren aleren bat geratzen dela liburu dendetan, Arantxa Urretavizcayak egin zion hitzaurreaz gozatzeko eran.

Nazim Hikmet (Nemet Nazim Bey) Salonikan (Turkian) 1902 jaio zen, 1963an hiltzeko. Osasun arazoak zirela eta, utzi egin behar izan zuen “Itsakea Eskola”. Komunismoaren ideia, Moskuko Unibertsitean ikasi zuen. Kemal Ataturk-en iraultzan ere tartekoa izan zen. Hogeita zortzi urteko gartzela zigorraldia ekarri zion horrek. Saiakera, nobelagintza, olerkigintza eta beste generoak landu zituen. Tituluen artean, “Atzerria, ofizio latz hau”, “Giaconda eta Si-Ya-U”, “Taranta Babu-ri eskutitzak”, “Turkiar elea”, “Hil-etxea”, e.a.

“Lau kartzelak eta beste zenbait poema” izeneko horretan ageri direnak, poema lau eta zuzenak dira, autobiografikoak, zeintzuetan gartzela, sorterria, etxekoak, borroka eta halakoak erabiltzen diren gaitzat. “Hamdi 1366.an jaio zen / Kabak-eko basa-herrian, Texerkex-etik hurbil. /… / El-gorrai 1377.an eduki zuen, / eta eskuak lotu zizkioten. / 1388.an ibiltzen hasi zen / eta 1339an bukatu arte / bere munduak zituen / berrogei etxeak / eta lau kaleak / zapaldu zituen”. Halaxe hasten da “Lau gartzelak” hori. Literatur-gidek diotenez, berak berriztatu zuen, sustraitik, turkiar literaturgintza. Gurean, aldiz, ezezaguna da, albo batera utzita Maskarada Antzerki Taldearen “Gernika 16’30, H.S.O.” izenekoa Nazim Hikmet-en harako poema hark burutzen zuen, Hiroshimako umearenak, alegia. (Kantu bat; 254. orr.) Maskaradaren bertsioa eta Arestirena ez datoz bat, aitzitik. Gernikako eta Hiroshimako umeak, sarraskituriko ume guztiak, bat gara, ordea. Ederto ulertu dugu Nazim Hikmet.

Azken kritikak

Oihaneko ipuinak
Horacio Quiroga

Jon Jimenez

Reset
Aitziber Etxeberria

Mikel Asurmendi

Baden verboten
Iker Aranberri

Jose Luis Padron

Gizaberetxoak gara
Mikel Urdangarin Irastorza

Jon Jimenez

Iragan atergabea
Julen Belamuno

Hasier Rekondo

Haragizko erreformak
Mari Luz Esteban

Mikel Asurmendi

Eusqueraren Berri onac
Agustin Kardaberaz

Gorka Bereziartua Mitxelena

Juana
Jon Artano Izeta

Mikel Asurmendi

Kontra
Ane Zubeldia Magriñá

Jon Jimenez

Simulakro bat
Leire Ugadi

Maddi Galdos Areta

Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu

Ibon Egaña

Kontra
Ane Zubeldia Magriñá

Paloma Rodriguez-Miñambres

Patrizioak eta plebeioak
Kepa Altonaga

Mikel Asurmendi

Turismo hutsala
Fito Rodriguez

Asel Luzarraga

Artxiboa

2025(e)ko abuztua

2025(e)ko uztaila

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

Hedabideak