« Hasi, eta ezin geroko utzi! | Tradizioa zaharberrituz »
Oktaedroa / Julio Cortazar (Gerardo Markuleta) / Ibaizabal, 1993
Oso gertu eta oso urrun Juan Luis Zabala / Euskaldunon Egunkaria, 1994-10-09
Ez zion erronka errazari heldu Gerardo Markuletak liburu hau euskaratzen hasi zenean. Markuleta berak dio, liburuari ezarri dion hitzaurrean: “Cortázar borroka bizian aritzen da sintaxiarekin esaldi bakoitzean”. Bada Cortázarrek bere lana idazteko sintaxiarekin borroka egin behar izan bazuen, Markuletak ere ez zuen harreman samurrik izango. Inoiz amaituko ez direla diruditen gaztelerazko perpaus luze eta bihurriak euskarazko prosa jariakor bihurtzea ez da, ez, oraingoz behintzat, ahuntzaren gauerdiko eztula.
Esaldi luze eta korapilatsuekin egindako borroka horretan, gehientsuenetan behintzat, itzultzailea garaile irten dela iruditu zait, nahiz eta batzuetan —euskarazko itzulpen guztietan gertatzen zaidan bezala— neuk beste aukeraren bat egingo nuela pentsatu. Jakina, ez dugu euskarazko bertsioarekin jatorrizkoarekin adina gozatzeko aukerarik —ezin Cortázar pixka bat itzali gabe itzuli, Markuletak hitzaurrean egiten duen hitz jokoari jarraituz—, baina horren berri bazuen Markuletak itzulpenari ekin aurretik, eta jakinaren gainean nengoen neu ere irakurtzen hasi aurretik. Ez gaude ohituta Cortázarren prosa euskaraz irakurtzen, eta ez dakit inoiz ohitzera iritsiko garen. Hortxe dago, ordea, erronka, eta hortxe Markuletaren apustua.
“Oktaedroa” zortzi ipuinek osatutako bilduma da, egoera eta pertsonaia bitxiak aurkezten dizkiguna, beti amildegiren baten ertzean dardarka ari direla diruditen egoera eta pertsonaia iradokorrak, irakurleak berarengandik aldi berean oso gertu eta oso urrun sentitzen dituenak. Neuk behintzat izan dut behin baino gehiagotan istorioan sartu eta pertsonaiaren bat edo besteri laguntzeko gogoa, baina, jakina, alferrik izan da nire borondate ona, pertsonaiak bereari eutsi dio eta bere bidetik ailegatu da Cortázarrek prestaturik zion azken puntura.
Gizarte eta bizimodu modernoa oinarritzat hartuz etengabeko jolas literarioak asmatzen dakien idazle jostaria da Cortázar, hotzegi eta kalkulatzaileegia nire gusturako, baina irudimena bihurrituz eta azken muturreraino eramanez gozatzen duena, eta gozamen horretan irakurlea berekin herrestan eramaten duena. “Oktaedro” gozamen horretarako aukera da, oraingoan euskaraz emana.
Mundu zitalaren kontra
Lizar Begoña
Amaia Alvarez Uria
Gerezi-denbora
Montserrat Roig
Asier Urkiza
Herriaren hezkuntza eta demokrazia
Nadezhda Krupskaia
Nagore Fernandez
Farorantz
Virginia Woolf
Aritz Galarraga
Markos Gimenoren 101 letrakartel
Joseba Sarrionandia
Mikel Asurmendi
Poesia kaiera
Giorgos Seferis
Irati Majuelo
Altxa, hildakoak
Fred Vargas
Joxe Aldasoro
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Maddi Galdos Areta
Mundu zitalaren kontra
Lizar Begoña
Asier Urkiza
Izotz ura
Lide Hernando Muñoz
Nagore Fernandez
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Paloma Rodriguez-Miñambres
Ulu egiteko bolondres bila
Harkaitz Cano
Mikel Asurmendi
Mesfida zaitez
Bea Salaberri
Irati Majuelo
Transgresioa irakasgai
Bell Hooks
Bestiak Liburutegia