kritiken hemeroteka

8.288 kritika

« | »

Zalditeria Gorria / Isaak Babel (Olga Mtz. de Marigorta / Roberto Serrano) / Alberdania-Elkar, 2006

Zaldien ostikopetan Igor Estankona / Deia, 2007-03-09

Hogeita hamarreko hamarkadan Isaak Babelen liburuak amusez irakurtzen zituzten: Sobiet Batasuneko idazle ezagunenetakoa zen. Orain “Zalditeria Gorria” har dezakegu guk, euskaraz, eta gozatu. Literatura Unibertsala sailean dago, Olga Mtz. de Marigorta eta Roberto Serranok itzuli dute. “Zalditeria Gorria” autobiografikoa da hein batean, Babel Armada Gorri gazteko zalditerian ibili baitzen Poloniaren kontrako gerran, hogeigarren hamarkadan. Nekea, izerdia, miseria… jaio berri zen mundu sozialista bere buruaren defentsan aritu behar izan zen lehen minututik. Nekazari zaporeko ipuinak dira, pinturaren lirdingadunak, baina batez ere odol usainekoak.

Isaak Babel Odesan jaio zen 1894an, Ukrainako familia judu batean. 1917ko iraultza boltxebikea baino lehen idatzi zuen zeozertxo, eta Gorki aitabitxi literarioa izan zuen kasik. “Odesako ipuinen” entzutea izango duzu, irakurle, beharbada. Itsaso beltza eta gaztetasuna biltzen zituzten. Baina “Zalditeria Gorria” (1926) honetako ipuinak ere itzelak dira, narrazio laburrak zertzeko Babelek zeukan berezko dotoreziaren adibide.

Sobietar sistema Stalinen inguruan bildu ahala, ostera, kritikak sortu ziren Babelen lanaren gainean: dialektika marxista alde batera uztea eta armada gorriaren irudi eskasa zabaltzea leporatu zioten. 1939an polizia sekretuak etxean zelarik atxilotu zuen idazlea. Komunista leiala izaten jarraitzen zuen edo komunista leiala izana zen —eta orain traidorea— gutxienekoa zen. Sorgin-ehizaren erdian harrapatu zuten. Fusilatu egin zuten, eta 1954an birgaitu, izotzak urtu zirenean.

Babelen liburu honetan erretratu ederrak aurkituko dituzu. Hitza pintzela bezala erabiliz, nekazariak, gudariak, zaldiak, pintoreak… dakartza orrialdeetara. Estiloa arteza da —sobietar idazle askok duten hizkera zuzen eta eder bera—, baina ez dio uko egiten umoreari eta xamurtasunari. Mikaztasuna eta sufrimendua gozotasun bihur badaitezkeen jakin nahi baduzu, igo zaitez zalditeria gorri honen gainera.

Azken kritikak

Gizon barregarriak
Joxean Agirre

Asier Urkiza

Barbaro iraun
Louisa Yousfi

Amaia Alvarez Uria

Izotz ura
Lide Hernando Muñoz

Aiora Sampedro

Palestinaren okupazioaz eta kolonizazioaz
Perry Anderson

Irati Majuelo

Itzulerak
Miren Agur Meabe

Aiora Sampedro

...eta gauetik, euria
Fertxu Izquierdo

Jon Jimenez

Carvalho Euskadin
Jon Alonso

Asier Urkiza

Hitzak palmondo
Silvia Federici

Nagore Fernandez

Altxa, hildakoak
Fred Vargas

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Alderdi komunistaren manifestua
Karl Marx / Friedrich Engels

Aritz Galarraga

Maitasun kapitala
Karmele Jaio

Mikel Asurmendi

Larrosa bat Groenlandian
Iban Garro

Paloma Rodriguez-Miñambres

Jausiz
Alain Mendizabal Diaz

Maddi Galdos Areta

Hiriak eta urteak
Xabier Montoia

Irati Majuelo

Artxiboa

2024(e)ko martxoa

2024(e)ko otsaila

2024(e)ko urtarrila

2023(e)ko abendua

2023(e)ko azaroa

2023(e)ko urria

2023(e)ko iraila

2023(e)ko abuztua

2023(e)ko uztaila

2023(e)ko ekaina

2023(e)ko maiatza

2023(e)ko apirila

Hedabideak