kritiken hemeroteka

8.196 kritika

« | »

Itoko dira berriak / Karlos Linazasoro / Alberdania, 2003

Tragediaren komikotasuna Aingeru Epaltza / Nabarra, 2004-01

“Itsu-itsuan sinesten dut umore beltza dela heriotza eta oinazea gainditzeko era bakarra, eta, beraz, askotan erabiltzen dut nire kontakizunetan gehiegikeria edo gustu txarreko omen den baliabide arbuiatu hori”. Halaxe mintzo da Karlos Linazasororen Itoko dira berriak nobelaxka edo narrazio luzearen protagonista. Egileak berak bezala Karlos du izena eta, haren gisara, liburuzain eta idazle da aldi berean. Erran gabe doa kontakizuna nika idatzia dagoela.

Ez da gure artean oso ohikoa idazlea bere liburuetako pertsonaia bilakatzea. Kanpoko izkiriatzaileen eskuetan —horra, konparaziorako, Cercasen Soldados de Salamina— baliabide hiper errealista honen xedea irakurlearen nahasmena piztea da, behin eta berriz zalantzak eraso diezaion irakurtzen ari dena fikzioa edo autobiografia ote den, edo bakoitzetik zenbat. Linazasororen kasuan, berriz, egilearen agerpena kontakizuna errealitateari lotzeko hari mehea dugu, eta sar-atera metaliterarioak —autometaliterarioak ere bai— egiteko bidea.

Egun hodeitsua B izeneko opor hirian, eta inor guti hondartzan. Ezustean, itotzen ari den bainuzale baten laguntza eskeek erakarriko dute udatiar multzo tiki baten arreta. Ez dute elkar ezagutzen, nor bere uku¡lukoa da, zein baino zein bere gisakoagoa. Eta halere, solas eta solas, elkarren kutsaduran tristuratik poztasunera eta irritik negarrera jauzi eginez, taldea trinkotuz joanen da, bainuzalearen oihuek urratutako minutuak iragan arauz. Absurduaren antzerkiaren lan baten antzezpenean bezala, zer egin – zer ez egin erabaki garbirik hartu ezinetik abiatuta, uste ez den tokietara ailegatuko da udatiar xelebreen jardun aldrebes eta surrealista: “zertarako bizi da gizakia Ludian?, zertarako ugaldu eta zabaltzen da?, noizdanik bizi dira geurean gaizkia eta barkamena eta mendeku-egarria?, nolakoa da zerua?, ba ote da inon salbatuko gaituen Jainkorik?…”. Galdera mamitsu usteen ondotik, tragedia funsgabea; ez ote genekien, badakigu: taldeak ez du desertziorik onartzen. Beharrik ez ei dagoen tragikotasuna baino gauza komikoagorik.

Gizakiaren eta gizartearen alderdirik ilun eta zentzugabeenen agerpen esperpentikoak ez dira berriak Karlos Linazasororen lanetan. Itoko dira berriak honetan, lehengo obsesioen giderretik heldu zaigu tolosarra, luzeago, mamitsuago eta, hain segur ere, dibertigarriago ere bai. Munduko bertze bazter batean, taula gainera eramateko manera aurkituko lukete obra labur baina borobil hau.

Azken kritikak

Maskara baten aitortza
Yukio Mishima

Ibai Atutxa Ordeñana

Emakume gaiztoak
Marilar Aleixandre

Jon Jimenez

Baserria (h)uz(s)ten
Oskar Gaztelu Bilbao

Maddi Galdos Areta

Animalia domestikoak
Esti Martinez

Irati Majuelo

Ni ez naiz hamalau
Karlos Linazasoro

Hasier Rekondo

Ura saltoka
Juan Kruz Igerabide

Jon Martin-Etxebeste

Oso latza izan da
Xabier Mendiguren Elizegi

Mikel Asurmendi

Su festak
Jon Urzelai Urbieta

Jon Jimenez

Azpimarrak
Nerea Balda

Paloma Rodriguez-Miñambres

Su festak
Jon Urzelai Urbieta

Eneko Barberena

Arrain hezur bat eztarrian
Olatz Mitxelena

Ibon Egaña

Lurraz beste
Garazi Arrula Ruiz

Mikel Asurmendi

Cayo Hueso
Oihane Amantegi Uriarte

Jon Jimenez

Cayo Hueso
Oihane Amantegi Uriarte

Mikel Asurmendi

Artxiboa

2023(e)ko iraila

2023(e)ko abuztua

2023(e)ko uztaila

2023(e)ko ekaina

2023(e)ko maiatza

2023(e)ko apirila

2023(e)ko martxoa

2023(e)ko otsaila

2023(e)ko urtarrila

2022(e)ko abendua

2022(e)ko azaroa

2022(e)ko urria

Hedabideak