« Triangelu bitxia | “Soinujolearen semea”-ri buruz »
Itoko dira berriak / Karlos Linazasoro / Alberdania, 2003
Tragediaren komikotasuna Aingeru Epaltza / Nabarra, 2004-01
“Itsu-itsuan sinesten dut umore beltza dela heriotza eta oinazea gainditzeko era bakarra, eta, beraz, askotan erabiltzen dut nire kontakizunetan gehiegikeria edo gustu txarreko omen den baliabide arbuiatu hori”. Halaxe mintzo da Karlos Linazasororen Itoko dira berriak nobelaxka edo narrazio luzearen protagonista. Egileak berak bezala Karlos du izena eta, haren gisara, liburuzain eta idazle da aldi berean. Erran gabe doa kontakizuna nika idatzia dagoela.
Ez da gure artean oso ohikoa idazlea bere liburuetako pertsonaia bilakatzea. Kanpoko izkiriatzaileen eskuetan —horra, konparaziorako, Cercasen Soldados de Salamina— baliabide hiper errealista honen xedea irakurlearen nahasmena piztea da, behin eta berriz zalantzak eraso diezaion irakurtzen ari dena fikzioa edo autobiografia ote den, edo bakoitzetik zenbat. Linazasororen kasuan, berriz, egilearen agerpena kontakizuna errealitateari lotzeko hari mehea dugu, eta sar-atera metaliterarioak —autometaliterarioak ere bai— egiteko bidea.
Egun hodeitsua B izeneko opor hirian, eta inor guti hondartzan. Ezustean, itotzen ari den bainuzale baten laguntza eskeek erakarriko dute udatiar multzo tiki baten arreta. Ez dute elkar ezagutzen, nor bere uku¡lukoa da, zein baino zein bere gisakoagoa. Eta halere, solas eta solas, elkarren kutsaduran tristuratik poztasunera eta irritik negarrera jauzi eginez, taldea trinkotuz joanen da, bainuzalearen oihuek urratutako minutuak iragan arauz. Absurduaren antzerkiaren lan baten antzezpenean bezala, zer egin – zer ez egin erabaki garbirik hartu ezinetik abiatuta, uste ez den tokietara ailegatuko da udatiar xelebreen jardun aldrebes eta surrealista: “zertarako bizi da gizakia Ludian?, zertarako ugaldu eta zabaltzen da?, noizdanik bizi dira geurean gaizkia eta barkamena eta mendeku-egarria?, nolakoa da zerua?, ba ote da inon salbatuko gaituen Jainkorik?…”. Galdera mamitsu usteen ondotik, tragedia funsgabea; ez ote genekien, badakigu: taldeak ez du desertziorik onartzen. Beharrik ez ei dagoen tragikotasuna baino gauza komikoagorik.
Gizakiaren eta gizartearen alderdirik ilun eta zentzugabeenen agerpen esperpentikoak ez dira berriak Karlos Linazasororen lanetan. Itoko dira berriak honetan, lehengo obsesioen giderretik heldu zaigu tolosarra, luzeago, mamitsuago eta, hain segur ere, dibertigarriago ere bai. Munduko bertze bazter batean, taula gainera eramateko manera aurkituko lukete obra labur baina borobil hau.
Baden verboten
Iker Aranberri
Asier Urkiza
Diesel
Bertol Arrieta
Nagore Fernandez
Maitasuna eta dirua, sexua eta heriotza
Mckenzie Wark
Jon Jimenez
Basokoa
Izaskun Gracia Quintana
Joxe Aldasoro
Turismo hutsala
Fito Rodriguez
Mikel Asurmendi
Zuzi iraxegia
Amaia Alvarez Uria
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
O.ten gaztaroa neurtitzetan
Arnaud Oihenart
Gorka Bereziartua Mitxelena
Ez-izan
Jon K. Sanchez
Aiora Sampedro
Pleibak
Miren Amuriza
Jon Jimenez
Ehun zaldi trostan
Ainhoa Urien
Asier Urkiza
Oroi garen oro
Beatriz Chivite
Nagore Fernandez
Jakintzaren arbola
Pio Baroja
Aritz Galarraga
Antropozenoaren nostalgia
Patxi Iturregi
Hasier Rekondo
Francesco Pasqualeren bosgarren arima
Unai Elorriaga
Mikel Asurmendi