kritiken hemeroteka

8.485 kritika

« | »

Itoko dira berriak / Karlos Linazasoro / Alberdania, 2003

Tragediaren komikotasuna Aingeru Epaltza / Nabarra, 2004-01

“Itsu-itsuan sinesten dut umore beltza dela heriotza eta oinazea gainditzeko era bakarra, eta, beraz, askotan erabiltzen dut nire kontakizunetan gehiegikeria edo gustu txarreko omen den baliabide arbuiatu hori”. Halaxe mintzo da Karlos Linazasororen Itoko dira berriak nobelaxka edo narrazio luzearen protagonista. Egileak berak bezala Karlos du izena eta, haren gisara, liburuzain eta idazle da aldi berean. Erran gabe doa kontakizuna nika idatzia dagoela.

Ez da gure artean oso ohikoa idazlea bere liburuetako pertsonaia bilakatzea. Kanpoko izkiriatzaileen eskuetan —horra, konparaziorako, Cercasen Soldados de Salamina— baliabide hiper errealista honen xedea irakurlearen nahasmena piztea da, behin eta berriz zalantzak eraso diezaion irakurtzen ari dena fikzioa edo autobiografia ote den, edo bakoitzetik zenbat. Linazasororen kasuan, berriz, egilearen agerpena kontakizuna errealitateari lotzeko hari mehea dugu, eta sar-atera metaliterarioak —autometaliterarioak ere bai— egiteko bidea.

Egun hodeitsua B izeneko opor hirian, eta inor guti hondartzan. Ezustean, itotzen ari den bainuzale baten laguntza eskeek erakarriko dute udatiar multzo tiki baten arreta. Ez dute elkar ezagutzen, nor bere uku¡lukoa da, zein baino zein bere gisakoagoa. Eta halere, solas eta solas, elkarren kutsaduran tristuratik poztasunera eta irritik negarrera jauzi eginez, taldea trinkotuz joanen da, bainuzalearen oihuek urratutako minutuak iragan arauz. Absurduaren antzerkiaren lan baten antzezpenean bezala, zer egin – zer ez egin erabaki garbirik hartu ezinetik abiatuta, uste ez den tokietara ailegatuko da udatiar xelebreen jardun aldrebes eta surrealista: “zertarako bizi da gizakia Ludian?, zertarako ugaldu eta zabaltzen da?, noizdanik bizi dira geurean gaizkia eta barkamena eta mendeku-egarria?, nolakoa da zerua?, ba ote da inon salbatuko gaituen Jainkorik?…”. Galdera mamitsu usteen ondotik, tragedia funsgabea; ez ote genekien, badakigu: taldeak ez du desertziorik onartzen. Beharrik ez ei dagoen tragikotasuna baino gauza komikoagorik.

Gizakiaren eta gizartearen alderdirik ilun eta zentzugabeenen agerpen esperpentikoak ez dira berriak Karlos Linazasororen lanetan. Itoko dira berriak honetan, lehengo obsesioen giderretik heldu zaigu tolosarra, luzeago, mamitsuago eta, hain segur ere, dibertigarriago ere bai. Munduko bertze bazter batean, taula gainera eramateko manera aurkituko lukete obra labur baina borobil hau.

Azken kritikak

Dolu-egunerokoa
Roland Barthes

Asier Urkiza

Guardasol gorria
Lutxo Egia

Nagore Fernandez

Zero
Aitor Zuberogoitia

Jon Jimenez

Hezur berriak
Ane Labaka Mayoz

Paloma Rodriguez-Miñambres

Simulakro bat
Leire Ugadi

Mikel Asurmendi

Ezinezkoaren alde
Iñigo Martinez Peña

Mikel Asurmendi

Haize beltza
Amaiur Epher

Asier Urkiza

31 ipuin
Anton Txekhov

Aritz Galarraga

Odolaren matxinadak
Miren Guilló

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Borrero txiki bat
Xabier Mendiguren Elizegi

Joxe Aldasoro

Zero
Aitor Zuberogoitia

Amaia Alvarez Uria

Oihaneko ipuinak
Horacio Quiroga

Aiora Sampedro

Carvalho Euskadin
Jon Alonso

Mikel Asurmendi

Egurats zabaletako izendaezinak
Rakel Pardo Perez

Jon Jimenez

Artxiboa

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

2024(e)ko ekaina

2024(e)ko maiatza

Hedabideak