kritiken hemeroteka

8.288 kritika

« | »

Itoko dira berriak / Karlos Linazasoro / Alberdania, 2003

Tragediaren komikotasuna Aingeru Epaltza / Nabarra, 2004-01

“Itsu-itsuan sinesten dut umore beltza dela heriotza eta oinazea gainditzeko era bakarra, eta, beraz, askotan erabiltzen dut nire kontakizunetan gehiegikeria edo gustu txarreko omen den baliabide arbuiatu hori”. Halaxe mintzo da Karlos Linazasororen Itoko dira berriak nobelaxka edo narrazio luzearen protagonista. Egileak berak bezala Karlos du izena eta, haren gisara, liburuzain eta idazle da aldi berean. Erran gabe doa kontakizuna nika idatzia dagoela.

Ez da gure artean oso ohikoa idazlea bere liburuetako pertsonaia bilakatzea. Kanpoko izkiriatzaileen eskuetan —horra, konparaziorako, Cercasen Soldados de Salamina— baliabide hiper errealista honen xedea irakurlearen nahasmena piztea da, behin eta berriz zalantzak eraso diezaion irakurtzen ari dena fikzioa edo autobiografia ote den, edo bakoitzetik zenbat. Linazasororen kasuan, berriz, egilearen agerpena kontakizuna errealitateari lotzeko hari mehea dugu, eta sar-atera metaliterarioak —autometaliterarioak ere bai— egiteko bidea.

Egun hodeitsua B izeneko opor hirian, eta inor guti hondartzan. Ezustean, itotzen ari den bainuzale baten laguntza eskeek erakarriko dute udatiar multzo tiki baten arreta. Ez dute elkar ezagutzen, nor bere uku¡lukoa da, zein baino zein bere gisakoagoa. Eta halere, solas eta solas, elkarren kutsaduran tristuratik poztasunera eta irritik negarrera jauzi eginez, taldea trinkotuz joanen da, bainuzalearen oihuek urratutako minutuak iragan arauz. Absurduaren antzerkiaren lan baten antzezpenean bezala, zer egin – zer ez egin erabaki garbirik hartu ezinetik abiatuta, uste ez den tokietara ailegatuko da udatiar xelebreen jardun aldrebes eta surrealista: “zertarako bizi da gizakia Ludian?, zertarako ugaldu eta zabaltzen da?, noizdanik bizi dira geurean gaizkia eta barkamena eta mendeku-egarria?, nolakoa da zerua?, ba ote da inon salbatuko gaituen Jainkorik?…”. Galdera mamitsu usteen ondotik, tragedia funsgabea; ez ote genekien, badakigu: taldeak ez du desertziorik onartzen. Beharrik ez ei dagoen tragikotasuna baino gauza komikoagorik.

Gizakiaren eta gizartearen alderdirik ilun eta zentzugabeenen agerpen esperpentikoak ez dira berriak Karlos Linazasororen lanetan. Itoko dira berriak honetan, lehengo obsesioen giderretik heldu zaigu tolosarra, luzeago, mamitsuago eta, hain segur ere, dibertigarriago ere bai. Munduko bertze bazter batean, taula gainera eramateko manera aurkituko lukete obra labur baina borobil hau.

Azken kritikak

Gizon barregarriak
Joxean Agirre

Asier Urkiza

Barbaro iraun
Louisa Yousfi

Amaia Alvarez Uria

Izotz ura
Lide Hernando Muñoz

Aiora Sampedro

Palestinaren okupazioaz eta kolonizazioaz
Perry Anderson

Irati Majuelo

Itzulerak
Miren Agur Meabe

Aiora Sampedro

...eta gauetik, euria
Fertxu Izquierdo

Jon Jimenez

Carvalho Euskadin
Jon Alonso

Asier Urkiza

Hitzak palmondo
Silvia Federici

Nagore Fernandez

Altxa, hildakoak
Fred Vargas

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Alderdi komunistaren manifestua
Karl Marx / Friedrich Engels

Aritz Galarraga

Maitasun kapitala
Karmele Jaio

Mikel Asurmendi

Larrosa bat Groenlandian
Iban Garro

Paloma Rodriguez-Miñambres

Jausiz
Alain Mendizabal Diaz

Maddi Galdos Areta

Hiriak eta urteak
Xabier Montoia

Irati Majuelo

Artxiboa

2024(e)ko martxoa

2024(e)ko otsaila

2024(e)ko urtarrila

2023(e)ko abendua

2023(e)ko azaroa

2023(e)ko urria

2023(e)ko iraila

2023(e)ko abuztua

2023(e)ko uztaila

2023(e)ko ekaina

2023(e)ko maiatza

2023(e)ko apirila

Hedabideak