Eguarri abestia / Charles Dickens (Ander Arzeluz "Luzear") / EIZIE, 2003

Dickensekiko lilura Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 2003-10-17

Politika aldetik zuzena dela iruditzen zait aspaldiko itzulpenak argitaratzea, jakinik asko eta asko gaur egungo irakurlearentzat guztiz ez ezagunak direla. Ez horregatik bakarrik, uste dut garai bateko euskara eta gaurkoa, gaur egun erabilien den euskara batik bat, ez direla oso antzekoak, eta horrek aukera ematen digu garai bateko pentsaera, hitzekin batera azaltzen den pentsaera alegia, nolakoa zen jakiteko. Dakigunez, hiru itzulpen daude Charles Dickensen “A Christmas Carol” ipuinenak euskaraz. Xabier Mendigurenena asko ezaguna da, Erein argitaletxeak berak kaleratu baitzuen, orain urte batzuk, “Gabon kanta bat” izenburupean. Beste bat ere bada, Hiria argitaletxeak kaleratua, eta Nerea Mujikak itzulita “Eguberri kanta” izenez. Eta Ander Arzeluzena “Eguarri Abestia”. “Luzear”en lana hain zuzen.

Beste hizkuntza batez ari dela dirudi, ere, gaur egun nekez entzungo dira kalean”abestia” bezalako hitzak, eta ez dut nostalgiaz esaten, nostalgia berezkoa baita, gauza guztiei datxekiena, lehentxeago ala geroxeago kirika azaltzen baita. Ez, beste kontua da, “edesti” hitza zerbait da, edozein euskaratara itzulezina; “olerki” hitza bezalaxe. Hitz politak dira eta seguru aski nekez harrapatuko genituzke gaur egungo ordezkoekin. Beste hitz batzuekin ez zait halakorik gertatzen. “Izparringia” beti iruditu zait hitz traketsa, “ludia” hitza bezalaxe.

Edizio honek aipatutako baloreez gainera, badu bat berezia oso. Inazio Mujika Iraolak prestatu duela, eta ez ohiko moduan. Haren hitz aurrea irakurri eta ipuin bat irakurtzen ari garela ematen du: pertsonaiak bakoitza bere testuinguruan kokatzen du eta gero bizia ematen die, ipuinlari baten modura. Datu guztiak ere era literarioan daude emanda, ez historiagile bulegari batek emango lituzkeen bezala.