kritiken hemeroteka

8.528 kritika

« | »

Maskara baten aitortza / Yukio Mishima (Iker Alvarez) / Igela, 2023

Maskaren tolesduretan Asier Urkiza / Berria, 2023-10-22

Yukio Mishima —jatorrizko izen-deiturez Kimitake Hiraoka— XX. mendeko japoniar artearen erreferente nagusietako bat da. Idazle ez ezik, aktore eta zinema zuzendari ere izan zen. Igela argitaletxeak bere hirugarren eleberriaren itzulpena kaleratu zuen iragan ekainean, Maskara baten aitortza, Iker Alvarezek japonieratik ekarria. Aurretik, egilearen lan bakarra zegoen euskaratuta, Arratsaldeko atoiuntzia bere estreinako nobela. Eleberri honetan, bere ibilbidean ohikoak diren hainbat gai topa ditzakegu, esaterako, norbere identitatearekiko gatazka —sexualitateak garrantzi handia izanik—, heriotzaren obsesioa zein japoniar kultura eta gizartearen kontraesanak.

Esan liteke Bildungsroman baten aurrean gaudela, liburuak Kotchan izeneko gaztearen bizitza kontatzen baitu, haurtzarotik helduarora arte. Hori bai, protagonistak berak iraganera begira jarriz egina da kontakizuna, eta horrek erabat baldintzatzen du narrazioa, gerora egindako gogoetez betea ageri denez. Barrua erretzen dion desira baten jabe da Ko, ezkutuko antsia batek erasaten dio. Gizartearen molde itogarrien barruan bizi asmoz, sexu berekoenganako irrits horri izkin egiteko maskara bat taxutzeari ekingo dio. Maskara horren haragitzearen, maskara horren plegu, toles eta zirrikituen azterketa zorrotza da nobela. Denbora narratiboa aski modu sinplez jorratua dago, tarteka narratzailearen esku hartzeak dauden arren, kontatzen denari buruzko hausnarketak egiteko.

Lau kapitulutan banatuta dago liburua, bakoitza protagonistaren bizitzaren garai bati dagokiola. Mishimaren idazkera zehatza eta zuzena da, gupidagabea. Ez zakarra, halere, ezta lehorregia ere. Paisaien deskribapenek, esaterako, narrazioaren iluntasunari kontrapuntu ederra ematen diote. Eszena girotzeetarako dohaina izateaz gain —har bitez adibidetzat, besteak beste, dantzaldiko eszena edota Omi eta Ko eskola elurtuan topo egiten dutenekoa—, autoreak gaitasun handia erakusten du protagonistaren kontzientzian arakatzeko. Sentimenduen, esan nahi baita, Ko-ren maskararen geruza horiek xehe-xehe ematen ditu, sarritan konklusio kontraesankorretara iritsiz, irteerarik gabeko kalezuloetara. Gogoaren bide faltsuak agerrarazten ditu, adimenaren lasterbideak salatzen. Borborka dabilen Kochanen barru horren disekzioa egiten du Mishimak, desiraren eta maitasunaren zimurduretan ebazten den maskara hori berreraikitzen saiatzen da. Maskararen barruan punpaka dabiltzanak agertuz, bidenabar.

Eleberria identitatearen bilaketaren kontaketa da, finean. Haztamuka, zalantzati, bilatzen denaren ziurtasunik gabe egiten den bilaketa batena. Bilaketa horretan zeresan handia izango du gizarteak, hark finkaturiko moldeetan mugitu beharko baitu Koren desirak, hark moldatutako arrazoian dantzatu. Oihartzun gisa ageri dira gerrak Japonian utzitako ondorioak. Garai hartan ebatzitako gerra intimoa edonon gerta zitekeen, ordea. Oihu lazgarri bezain eder baten itxura du nobelak. Literatura bezalako baliabide gutxi maskarez aritzeko, maskarak jantziz maskarak eranzteko.

Azken kritikak

Izena eta izana
Jon Gerediaga

Asier Urkiza

Amok
Stefan Zweig

Nagore Fernandez

Auzo madarikatua
Felix Urabayen

Jon Jimenez

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Amaia Alvarez Uria

Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga

Joxe Aldasoro

Bisita
Mikel Pagadi

Mikel Asurmendi

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Asier Urkiza

Eresia
Goiatz Labandibar

Nagore Fernandez

Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu

Paloma Rodriguez-Miñambres

Borrero txiki bat
Xabier Mendiguren

Mikel Asurmendi

Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain

Jon Jimenez

Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala-Sa

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Profilak (Mugetan barrena)
Amaia Iturbide

Paloma Rodriguez-Miñambres

Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga

Mikel Asurmendi

Artxiboa

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

Hedabideak