kritiken hemeroteka

8.196 kritika

« | »

Arrain hezur bat eztarrian / Olatz Mitxelena / Elkar, 2023

Esan gabekoez esaka Asier Urkiza / Berria, 2023-05-28

Liburuko azken ipuineko aipu batek ematen dio izenburua Olatz Mitxelenaren opera prima-ri, Arrain hezur bat eztarrian. Hamar narrazio laburrez osatutako lana da, 2023ko Igartza sariaren bitartez argitaratutakoa. Tituluak seinalatu bezala, pertsonon arteko komunikazioa da gai nagusietako bat. Komunikazioa bera zein haren gabezia, hots, inkomunikazioa.

Mutu edota muturtuta bizi diren pertsonaiez beteta daude ipuinak, ezintasunen bat arrastaka eramanda inguruari begiratzen diotenak. Frustrazio eta ezinak ondokoari komunikatzen ez jakitearen larritasuna pairatzen dute, gainera. Nor bere fikziora emanak bizi diren Paperezko gorputzak narrazioko protagonistak, kasurako. Ipuinetako pertsonaiei deserosotasuna nabari zaie, inguruan kokatu ezina. Haragoko indar batek eragindakoa dirudien durduza antzematen zaie barnean, ezinegon orokor bat. Idazleak gorpuztu ere egiten du zenbaitetan aipatutako sentsazio hori, hala nola Ahotsak sartu ziren cortazartarrean, non etxeak berak, zaratak eginez, protagonistak bidaltzen dituen. Usainaren bitartez azaleratuko da Behe lainoa-n. Bertso erdian mutututako bertsolaria da ipuin horretan komunikazio ezaren paradigma. Nire ustez, arazoa bera aurkezteaz gain, berau problematizatzen du Mitxelenak, kasuan kasuko egoera eta pertsonaiengan islatuz. Komunikazio gatazka hori norbanakoen harremanez diharduten ipuinetan ageri da argien, baina parabola orokorragoa entseatzen dutenetan ere aurki daiteke bere arrastoa.

Bestalde, generoari ezaguna zaion ukitu fantastikoa ere badago narrazioetako batzuetan. Katuka bezalakoak alde batera utzita, nagusiki eguneroko arruntean txertatuta dago kutsu fantastiko hori, errutinaren estrainotasuna agerian uzteko moduan. Ezusteko gertaerak dira gehienetan, errealitate deformatu suerte bat, fantasia petoa bainoago. Obsesioak jotako pertsonaien barne-zurrunbiloak moldatutakoak, segur aski. Izan ere, idazlearen bertuteetako bat zera da, osagai horiekin orrialde gutxitan eszena iradokitzaileak sortzea, irakurlea sartzeko moduko hutsuneak utziz eta ipuinaren atzean legokeena sumatu ahal izateko leihatilak irekiz. Era berean, irakurlearekiko jarrera jolastia ere igartzen zaio Mitxelenari, hain zuzen, liburuan hainbesteko presentzia duen Julio Cortazarrek zuena bezalakoa. Egia da ez dituela idazleak ipuin guztiak berdin borobiltzen, batzuek faltan dutela besteen zorroztasuna. Esaterako, narrazio batzuetako idazkerari zertxobait kargatua iritzi diot, gehienetan pindartsua den idazlearen luma tarteka kamusteraino. Pertsonaien karakterizazioa lurruntzen da horrelakoetan. Aire kolektiboa duten ipuinek ere ez naute gehiegi asebete (Katuka, Gurutzegramak). Asmo intimoagokoak, aldiz, askoz ere gozagarriagoak egin zaizkit; bi lagunen harremanaren tragedia dakarren Hori dena zor dizut, muturreko sentimenduekin jolasten duen Behe lainoa edota Azalekoak azken narrazioa, geruza ugarikoa. Izan ere, nabari da liburuan ahots berri bat, estilo bilaketa bat, sotil eta zorrotz esateko nahia. Gehiago etorriko diren seinale.

Azken kritikak

Maskara baten aitortza
Yukio Mishima

Ibai Atutxa Ordeñana

Emakume gaiztoak
Marilar Aleixandre

Jon Jimenez

Baserria (h)uz(s)ten
Oskar Gaztelu Bilbao

Maddi Galdos Areta

Animalia domestikoak
Esti Martinez

Irati Majuelo

Ni ez naiz hamalau
Karlos Linazasoro

Hasier Rekondo

Ura saltoka
Juan Kruz Igerabide

Jon Martin-Etxebeste

Oso latza izan da
Xabier Mendiguren Elizegi

Mikel Asurmendi

Su festak
Jon Urzelai Urbieta

Jon Jimenez

Azpimarrak
Nerea Balda

Paloma Rodriguez-Miñambres

Su festak
Jon Urzelai Urbieta

Eneko Barberena

Arrain hezur bat eztarrian
Olatz Mitxelena

Ibon Egaña

Lurraz beste
Garazi Arrula Ruiz

Mikel Asurmendi

Cayo Hueso
Oihane Amantegi Uriarte

Jon Jimenez

Cayo Hueso
Oihane Amantegi Uriarte

Mikel Asurmendi

Artxiboa

2023(e)ko iraila

2023(e)ko abuztua

2023(e)ko uztaila

2023(e)ko ekaina

2023(e)ko maiatza

2023(e)ko apirila

2023(e)ko martxoa

2023(e)ko otsaila

2023(e)ko urtarrila

2022(e)ko abendua

2022(e)ko azaroa

2022(e)ko urria

Hedabideak