kritiken hemeroteka

8.496 kritika

« | »

Arrain hezur bat eztarrian / Olatz Mitxelena / Elkar, 2023

Esan gabekoez esaka Asier Urkiza / Berria, 2023-05-28

Liburuko azken ipuineko aipu batek ematen dio izenburua Olatz Mitxelenaren opera prima-ri, Arrain hezur bat eztarrian. Hamar narrazio laburrez osatutako lana da, 2023ko Igartza sariaren bitartez argitaratutakoa. Tituluak seinalatu bezala, pertsonon arteko komunikazioa da gai nagusietako bat. Komunikazioa bera zein haren gabezia, hots, inkomunikazioa.

Mutu edota muturtuta bizi diren pertsonaiez beteta daude ipuinak, ezintasunen bat arrastaka eramanda inguruari begiratzen diotenak. Frustrazio eta ezinak ondokoari komunikatzen ez jakitearen larritasuna pairatzen dute, gainera. Nor bere fikziora emanak bizi diren Paperezko gorputzak narrazioko protagonistak, kasurako. Ipuinetako pertsonaiei deserosotasuna nabari zaie, inguruan kokatu ezina. Haragoko indar batek eragindakoa dirudien durduza antzematen zaie barnean, ezinegon orokor bat. Idazleak gorpuztu ere egiten du zenbaitetan aipatutako sentsazio hori, hala nola Ahotsak sartu ziren cortazartarrean, non etxeak berak, zaratak eginez, protagonistak bidaltzen dituen. Usainaren bitartez azaleratuko da Behe lainoa-n. Bertso erdian mutututako bertsolaria da ipuin horretan komunikazio ezaren paradigma. Nire ustez, arazoa bera aurkezteaz gain, berau problematizatzen du Mitxelenak, kasuan kasuko egoera eta pertsonaiengan islatuz. Komunikazio gatazka hori norbanakoen harremanez diharduten ipuinetan ageri da argien, baina parabola orokorragoa entseatzen dutenetan ere aurki daiteke bere arrastoa.

Bestalde, generoari ezaguna zaion ukitu fantastikoa ere badago narrazioetako batzuetan. Katuka bezalakoak alde batera utzita, nagusiki eguneroko arruntean txertatuta dago kutsu fantastiko hori, errutinaren estrainotasuna agerian uzteko moduan. Ezusteko gertaerak dira gehienetan, errealitate deformatu suerte bat, fantasia petoa bainoago. Obsesioak jotako pertsonaien barne-zurrunbiloak moldatutakoak, segur aski. Izan ere, idazlearen bertuteetako bat zera da, osagai horiekin orrialde gutxitan eszena iradokitzaileak sortzea, irakurlea sartzeko moduko hutsuneak utziz eta ipuinaren atzean legokeena sumatu ahal izateko leihatilak irekiz. Era berean, irakurlearekiko jarrera jolastia ere igartzen zaio Mitxelenari, hain zuzen, liburuan hainbesteko presentzia duen Julio Cortazarrek zuena bezalakoa. Egia da ez dituela idazleak ipuin guztiak berdin borobiltzen, batzuek faltan dutela besteen zorroztasuna. Esaterako, narrazio batzuetako idazkerari zertxobait kargatua iritzi diot, gehienetan pindartsua den idazlearen luma tarteka kamusteraino. Pertsonaien karakterizazioa lurruntzen da horrelakoetan. Aire kolektiboa duten ipuinek ere ez naute gehiegi asebete (Katuka, Gurutzegramak). Asmo intimoagokoak, aldiz, askoz ere gozagarriagoak egin zaizkit; bi lagunen harremanaren tragedia dakarren Hori dena zor dizut, muturreko sentimenduekin jolasten duen Behe lainoa edota Azalekoak azken narrazioa, geruza ugarikoa. Izan ere, nabari da liburuan ahots berri bat, estilo bilaketa bat, sotil eta zorrotz esateko nahia. Gehiago etorriko diren seinale.

Azken kritikak

Zuzi iraxegia
Amaia Alvarez Uria

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

O.ten gaztaroa neurtitzetan
Arnaud Oihenart

Gorka Bereziartua Mitxelena

Ez-izan
Jon K. Sanchez

Aiora Sampedro

Pleibak
Miren Amuriza

Jon Jimenez

Ehun zaldi trostan
Ainhoa Urien

Asier Urkiza

Oroi garen oro
Beatriz Chivite

Nagore Fernandez

Jakintzaren arbola
Pio Baroja

Aritz Galarraga

Antropozenoaren nostalgia
Patxi Iturregi

Hasier Rekondo

Francesco Pasqualeren bosgarren arima
Unai Elorriaga

Mikel Asurmendi

Baden Verboten
Iker Aranberri

Paloma Rodriguez-Miñambres

Ezer ez dago utzi nuen lekuan
Itziar Otegi

Mikel Asurmendi

Dolu-egunerokoa
Roland Barthes

Asier Urkiza

Guardasol gorria
Lutxo Egia

Nagore Fernandez

Zero
Aitor Zuberogoitia

Jon Jimenez

Artxiboa

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

2024(e)ko ekaina

Hedabideak