susa | literaturaren zubitegia | literatur emailuak | armiarma | klasikoak | aldizkarien gordailua | basquepoetry | euskarari ekarriak

« Bestiario poetikoa |

Kandelikara / Harkaitz Cano / Donostia Kultura / Euskadiko Filmategia, 2021

Sekula amaitzen ez den jolasa Peru Iparragirre / Argia, 2022-07-31

Nosferatu zinema programa 1988an hasi zen, Donostia Kulturaren ekimenez. Orotara 70 atzera begirako inguruko egin dituzte dagoeneko, leku eta garai ugaritako zinemagileak, zinematografiak, aldi historikoak eta askotariko gaiak ardatz izan dituzten zikloetan. 2008tik aurrera programa osatzeko liburuak argitaratzen hasi ziren, eta 2013tik hona euskarazko eta gaztelaniazko bana plazaratu dute. 2012tik programan parte hartzen du Euskadiko Filmategiak ere.

Luis Buñuel Aragoiko zinemagileari buruzkoa izan zen 2021eko Nosferatu programa. Urtarriletik abendura osorik eman zuten Buñuelek zuzendutako 32 filmek osatzen duten filmografia, eta zikloa osatzeko Kandelikara. Buñueli buruzko film baterako apunteak liburua idatzi zuen Harkaitz Canok. Canok berak esan zuenez, egin zioten enkargua, liburua idazteko aitzakia, hackeatzen saiatzea izan zen bere helburua. Saiakeraren eta fikzioaren arteko mugetan mugitzen den apunte bilduma bat da emaitza.

Buñuelen bizitzari eta unibertsoari buruzko eta zinemagintzari eta sortzeari buruzko gogoetek osatzen dute liburua. Baina hori guztia baino gehiago da, jolas bihurri bat ere bada. Aseguru-saltzaile armeniarra, filmetako eszenak, poemak, oroitzapenak, Agnès Vardaren oharrak Buñueli kontrapuntua eginez… Batzuetan irakurri ahala egiten goazen pelikulan ahazten dugu Buñueli buruzko film baterako apunteak irakurtzen ari garela, eta modurik surrealistenean gogorarazten digu testuaren izateko ustezko arrazoia Canok, aldi berean argi utziz apunte hauetatik ezingo litzatekeela, ziur aski, filmik atera.

Kandelikararen argitan goaz loturak egiten, kristal zatia, Lorca eta Dalí, kaligrafia —hunkitzen du azken orriko oharrak—, zineman funtzionatzen duten gauzak —proiektorean harrapatuta geratu den ilea—, film bat egiteko behar diren gauzak… Dibertigarria da jolasa, eta Buñuelen unibertsoan murgiltzeko pasabide posible bat ere. Iñaki Landaren ilustrazioek behar bezala janzten dute liburua, finean cadavre exquis handi bat dena, bizitza zatiak bata bestearen ondoan jarrita ere gauza interesgarriak ateratzen baitira.