kritiken hemeroteka

8.449 kritika

« | »

Zoonomia / Nerea Arrien / Pamiela, 2022

Basa eta beza Maddi Galdos Areta / Argia, 2022-07-17

Piztiak, etxe-abereak zein aldi berean piztia eta etxe-abere diren orotariko animaliak dira nagusi Nerea Arrienen (Lekeitio, 1976) Zoonomia (Pamiela, 2022) poema-liburuan. Narratiba lanak argitaratu ditu orain arte lekeitiarrak, eta hauxe du poesiari dagokionez plazaratutako lehena, ekainean Xabier Lete VI. Poesia Saria eman ziona. Berrogeita hiru poema biltzen ditu sei ataletan bestiario pertsonal legez aurkezturiko liburuak.

Ugaztun, arrain, narrasti eta abarren taxonomia dute buru poemok, eta ezkata, luma, apatx, letagin eta arantzak dira han-hemenka. Animalion jokabide zein ezaugarrien xedatze poetikoak bide ematen dio animalia ere baden gizakiaren jokabide eta ezaugarrien inguruko hausnarketari. Zehazki, emakumetasuna eta amatasuna dira ardatz bilduman, eta identitate horien arteko nolabaiteko talkak familia, zaintza, desira, maitasuna, gizonen eta emakumeen arteko harremanak eta beste hainbat gai dakartza orriotara: “Sugearen mudak dira nire jantziak / ezkatez eginiko nortasunak: / ama, alaba, maitalea, etxekoandrea, / badakizu zuk, biluzik ikusten nauzun saihets gabeko Adamak, / horiek eranstea / benetan zaila dela”. Narratiboena den Bos behia poemak iradokitzen duen ariketa ere bada, beraz, lan hau: mingarri suerta badakiguke ere ispiluaren parean jartzearena, alegia.

Atentzioa ematen du olerkiok osatzeko erabilitako hizkera poetikoak: gailentzen den kutsu zientifikoaz gain, kultura-ondare eta aztura ezberdinei egindako erreferentziek zein erlijioari loturikoek aberasten baitute, irakurleari gozagarri baina zorrotz ere bazaion irakurketa proposatuta.

Basatzearen eta bezatzearen artean kokatzen den espazioan idatzita dakarkigu Arrienek gorputzaren memoria, tartean enara saguzar bilakatuta, belea usoz mozorrotuta. “Entzun / zaunka, ulua, intziria, aiuma, adausia, / entzun / nire arnasan bizi den garradun piztia, / entzun / astiro zahartu nahi ez duen aberea, / entzun / nire hezur arteko zootik ateratzen den emea”. Homo bipedoa poeman zorionaren eboluzio inbertso izendatzen duenaren aurkara, eguzki berrien xerka egindako ibilbidea da, hala, Zoonomia.

Azken kritikak

Zoriona, edo antzeko zerbait
Karmele Mitxelena

Jon Martin-Etxebeste

Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain

Amaia Alvarez Uria

Arrabioen gerra
Karel Capek

Jon Jimenez

Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain

Asier Urkiza

Ezer ez dago utzi nuen lekuan
Itziar Otegi

Nagore Fernandez

Negu batez Mallorcan
George Sand

Aritz Galarraga

Trilogia
Jon Fosse

Hasier Rekondo

Ele eta hitz. Ahoz eta idatziz
Jose Angel Irigaray

Mikel Asurmendi

Ttau eta biok
Joseba Esparza Gorraiz

Paloma Rodriguez-Miñambres

Epilogorik gabe
Elena Sanchez

Aitor Francos

Zoriona, edo antzeko zerbait
Karmele Mitxelena

Asier Urkiza

Pleibak
Miren Amuriza

Nagore Fernandez

Euskaldun fededun
Pruden Gartzia

Jon Jimenez

Ezer ez dago utzi nuen lekuan
Itziar Otegi

Ibon Egaña

Artxiboa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

2024(e)ko ekaina

2024(e)ko maiatza

2024(e)ko apirila

2024(e)ko martxoa

Hedabideak