« Historia istorio ugariren oroitza baita | Min ematen duten minak »
Poesia kaiera / Alda Merini (Aiora Enparantza Armentia) / Susa, 2021
Maitasuna eta eromena Paloma Rodriguez-Miñambres / El Correo, 2022-01-08
Susa argitaletxearen Munduko Poesia Kaierak ekimenaren azken liburuetako bat da Alda Merini (1931-2009) poeta italiarraren bilduma laburra. Aiora Enparantzak egin du euskarazko itzulpena eta edizioan hautatutako 66 poemak oso adierazgarri suertatzen dira Meriniren obra ezagutzeko.
Errealitate gordina eta kutsu mistikoak harilkatzen dira olerkietan, sakratua eta erotikoa. Maitasuna gai nagusietako bat da Merinirentzat, haren etengabeko bilaketa, maitaleak abandonatzen duenean, maitale horri egiten dizkion erreguak eta kexuak. Bilatu egiten du modu anitzetan (sexuan, adiskidetasunean, erlijioan). Maitasunaren ifrentzuaren berri ere ematen du, abandonatua izatearen hustasunari dedikatzen baitizkio bertsoak. Maitasunaren esperoan dago gizakia, nahiz eta zoriona ez diola emango dakien. Poetak modu librean, ausartegian, bilatzen du, hain ausart non nor den ahaztu eta bere arima galdu dezakeela konturatzen den.
Gai horrekin batera, zoramena azaltzen da. Merini eroetxean ingresatuta egon zen bipolaritatea diagnostikatu ziotelako, eta esperientzia horren aztarna antzematen dugu haren obran, gorputz-gogamen auzian eguneroko bizi-eskakizunek sortutako sufrimenduak estutu eta tenkatu zuelako Merini. Izan ere, gizarteak arruntzat jotzen duen bizitzarekiko arroztasun sentimendua aurki dezakegu olerkietan.
Poesia honen ezaugarri nabariena lirikotasuna dugu bertsoei isuri zaien ahotsaren intentsitateagatik eta irudien indarragatik. Meriniren estiloak tradizioan ditu sustraiak eta, horrenbestez, klasikoen hatsaz ohartzen gara (Agindutako Lurra, San Agustin, Orfeo, Apolo, Medusa). Adituen esanetan, korronte antimodernoari jarraitzen dio, oldar erlijiosoa, kristaua eta paganoa, uztartzen duelarik. Poemak otoitzak balira bezala idatzi zituela dirudi maiz, bere arimaren salbazioan, asebetetasunaren bila. Existentziaren zentzuaren bila.
Mina hartzeko ere
Juan Luis Zabala
Maddi Galdos Areta
Azken etxea
Arantxa Urretabizkaia
Nagore Fernandez
Liztor mutanteak
Santi Leone
Asier Urkiza
Urtu aurretik
Xabi Borda
Paloma Rodriguez-Miñambres
Gaueko eztabaidak
Agustin Arrieta Urtizberea
Mikel Asurmendi
Mina hartzeko ere
Juan Luis Zabala
Irati Majuelo
Eraikuntzarako materiala
Eider Rodriguez
Amaia Alvarez Uria
Uda betea
Aritz Gorrotxategi
Hasier Rekondo
Analfabetoa
Iñigo Astiz
Mikel Asurmendi
Faith
Lander Garro
Asier Urkiza
Samuel eta Slawo
Karlos Linazasoro
Nagore Fernandez
Duvoisin kapitainaren malura
Kepa Altonaga
Ibai Atutxa Ordeñana
Zer jakingo duzue epela baino ezagutu ez duzuenok?
Iñaki Irasizabal
Aitor Francos
31 ipuin
Anton Txekhov
Pello Zupiria