kritiken hemeroteka

8.157 kritika

« | »

Hitz lau / Koldo Izagirre, Anjel Lertxundi, Xabier Lete, Ramon Saizarbitoria / Euskal Editoreen Elkartea, 2003

Egiez, egiaz Ibon Egaña / Berria, 2003-07-26

Anjel Lertxundik, Juan Garziaren hitzak gogoratuz, egia du hizpide Tribuko oihartzunak eta cromlecha artikuluan: “Esaten ez den egiak gero bere lekua hartzeko areagoko lana izaten du”. Alabaina, Xabier Letek gogorarazten digu Gezurraren goraipamena testuan ezen “egia esatea, egia soila eta sinzeroa konsideratzen den hori oso zaila, desegokia eta arraroa dela mundu honetan”. Bada esku artean dugun Hitz lau honetan orriak aldenik alde iragaten dituen kezka bat egiarekiko, gezurrarekiko. Idazleak haien aurrean izan behar lukeen jarrerarekiko. “Egoera guztietan, [idazleak] egia aldarrikatzea du eginkizun, bere egia noski, baieztapenak erakar ditzakeen ondorioak dakarzkiela”, dio Ramon Saizarbitoriak liburuaren azken artikuluan, epilogo gisako testuan. Donostiarrak bezala idazleak eta “intelektualak” bere egia propioarekin hautsi ezineko konpromisoa duela uste duenak gogoz hartuko du ziurrenik liburu hau.
Beren egiarekin, beren errealitate-ikuskerarekin hitzemandako lau idazle biltzen baitira Hitz lau honetan, Letek esan bezala, egia garestia eta arraroa den egunotan. Idazleari sintzeritatea eskertu eta eskatzen dion irakurleak estimatu egiten dio Xabier Leteri —irribarreak baino gehiago begitarte ilunak eragingo dituela jakitun izanagatik— Espainiaz duen kontzepzioa konplexurik gabe azaldu izana; edo Anjel Lertxundiri Oteizaren lanaren eta ekarrien berrikuspena egitea, hautsak lehengoan uztea erosoagoa litzatekeen arren. Landu nahi ez dituen gaiak jorratzera edo irakurleak irakurri nahi ez duena irakurraraztera daramate orri hauek maiz idazlea. Orri hauek eta egiarekin duen konpromisoak. Horregatik gozatzen du irakurleak artikuluokin, eta horregatik aipatzen du agian “inbidia” hitza Martxelo Otamendik hitzaurrean Euskaldunon Egunkaria-n argitaratutako Hitz lau atala gomutatzerakoan. Eskas ditugulako azkenaldian egia heterodoxoak.

Hamaika dira artikuluotan aletzen diren gaiak eta egiak, lau idazleen kezka eta obsesioen ispilu —ezin bestela izan—: Saizarbitoriaren psikoanalisiarekiko obsesioa edo historiari buruzko kezka eta Izagirreren iraultza eta iraultzaileekiko lilura edo erromantikoengatiko (Hugo eta beste) mira, lekuko. Idazle batek bizitzan bi edo hiru gai lantzen ahal dituela zioen Karlos Linazasorok orain gutxi; baieztapenak exageraziotik izan dezakeena onartuagatik, liburuko orriak dira lekuko lau idazleon ibilbideetan nola etengabe zenbait gai agertu eta ezkutatzen diren, nola beren obsesioek bizi dituzten. Beren obsesioek eta euskalduntasunak. Hamaika eta bat gehiago baitira gaiak, baina ia artikulu guztietan dago presente euskalduntasunaren auzia. Nahita ala nahi gabe, batzuetan kondena bat bezala, euskaldun izateak dakarren ziurgabetasunari, euskalduntasunak dakartzan galderei erantzun beharrean aurkitzen dira lau egileak, nor bere talaiatik betiere. Eta nahitaez baldintzatu egiten du izaera horrek auzien aurrean hartzen duten jarrera, garatzen duten iritzia. Ez kasualitatez, Euskal Herria du gogoan Koldo Izagirrek Granadan eta Granadaz ari denean (ere).

Kalitatea da ziurrenik kazeta-lan bati (oso laburra izan ohi duen) iraungitze-data luzatu eta liburu tankerako bizi luzeagoa eman diezaiokeena. Horregatik datorkie bikain artikulu hauei liburu-jantzia, bigarren bizialdia. Zorretan geratzen gara, beraz, eskergaitzeko lana eginez hemeroteketatik harribitxi hauek askatu eta eskura jarri dizkiguten Juan Luis Zabala eta konpainiarekin. Letra txikitan idatzirik eta idatzi gabe geratu diren izen anonimo horiekin. Erosi beharreko liburua baita Hitz lau (Egunkaria-ko langileentzat dira etekinak, oso-osorik), baina baita irakurri beharrekoa ere.

Azken kritikak

Kangaroo
Martin Etxeberria

Maddi Galdos Areta

Cayo Hueso
Oihane Amantegi Uriarte

Irati Majuelo

Arrain hezur bat eztarrian
Olatz Mitxelena

Asier Urkiza

Erresistentziarako gorputzak: bollerak
Eva Perez-Pons

Nagore Fernandez

Zeozer gaizki doa
Beatriz Chivite

Hasier Rekondo

Kangaroo
Martin Etxeberria

Jon Martin-Etxebeste

Humanitatearen une gorenak
Aritz Galarraga

Mikel Asurmendi

Ura saltoka
Juan Kruz Igerabide

Irati Majuelo

Barbaroak eta zibilizatuak
Ibai Atutxa

Amaia Alvarez Uria

Su festak
Jon Urzelai Urbieta

Jon Martin-Etxebeste

Argialdiak
Miriam Luki

Asier Urkiza

Alexander Wolfen mamua
Gaito Gazdanov

Nagore Fernandez

Nire bizitza ni barik
Oskar Gaztelu Bilbao

Mikel Asurmendi

Alaska
Castillo Suarez

Ibon Egaña

Artxiboa

2023(e)ko ekaina

2023(e)ko maiatza

2023(e)ko apirila

2023(e)ko martxoa

2023(e)ko otsaila

2023(e)ko urtarrila

2022(e)ko abendua

2022(e)ko azaroa

2022(e)ko urria

2022(e)ko iraila

2022(e)ko uztaila

2022(e)ko ekaina

Hedabideak