susa | literaturaren zubitegia | literatur emailuak | armiarma | klasikoak | aldizkarien gordailua | basquepoetry | euskarari ekarriak

« Udaberri bat geroago | Jende (h)ura »

Ni eta Gu. Zazpigarren uhina / Pako Aristi / Erein, 2021

Poetaren heldutasuneko poema liburu mardula Aiora Sampedro / Berria, 2021-06-06

Hau duela zazpigarren poema bilduma. Hori aldarrikatuz hasten du Pako Aristik Ni eta Gu. Zazpigarren uhina, bere azken poema liburua. Baiki, egileari nolabaiteko heldutasun baten aldarrikapena egiten duela uler dakioke, eta, egiazki, gizon helduaren eguneroko izaera eta pentsakizunak plazaratzen dituzten olerkiak aurkituko ditu irakurleak orrialdeotan zehar. Batez ere, bildumaren amaiera aldera ageri diren olerkiekin, zeintzuetan heriotzaren itzala gerturatzen ikusten duen poetaren ahotsak garrantzia ematen dio azken poemetan. Are, heriotza nagusiak ixten du liburua; izan ere, azken lerroak poetaren amaren heriotzari eskainiak dira, eta horrela, nolabait, poetaren eguneroko ibilbide hori ixten du. Bestalde, Ni eta Gu izenburua aipatu badugu, poetak inguruko herritarrekiko elkarrizketan idatzitako liburua dela nabarmendu behar da, eta bukaera gisa, gainera, 167. orrialdean, indibiduoaren eta taldearen arteko poema bat txertatzen du egileak.

Azken poema liburua plazaratu eta hiru urtera argitaratuagatik liburu hau, poetak nahiko bilduma mardula osatu duela ere aipatu behar da: ia 80 olerki eman ditu, betiere topiko beraren inguruan bueltaka, ikusiko dugunez.

Errima eta neurri librean idatziak dira, orokorrean, olerkiak. Horregatik, eta pentsa zitekeenaren kontra, ahozkotasunetik gertu baino urrunago kokatzen dira testuok, errimarik, hitz-jokorik gabeak. Liburu mardula osatuagatik, bertsoak ere osotasun berekoak dira beren kabuz. Testu luzeak dira Aristik bilduma honetan sartutakoak; ia eguneroko modura osatuak dira, gainera, egileak testuak idatzitako ia egun bakoitzean bizitakoa biltzen dutenak.

Taldearen garrantzia aipatu dugu, eta hortik, testuan txertatutako itsas-gizon eta emakumeen argazkiak. Horregatik, era berean, ahots poetikoak mintzatzeko baliatzen dituen pertsonak beste poema bilduma batzuetan baino askotarikoagoak dira: ohikoa izaten den bigarren pertsona baliatzen du hartzaileari zuzentzeko, eta, era berean, lehen pertsona singularra ere bai poetaren hausnarketak jakinarazteko, baina ingurukoen omenezko kantua ere badenez, lehen pertsona plurala eta, are, hirugarren pertsona singularra ere baliatzen ditu, testu korala sortuz. Errekurtso literario erabilienak galdera erretorikoak, metaforak eta konparaketak dira; testuak ez dira irakurlearengan erantzun bat eragitera bideratzen; aldiz, idazleak hemen kontatuak irakurleak soseguz hausnartzea da lanaren helburua. Eta, orotara, bilduma guztia bera alegoria bat balitz bezala uler daitekeela esango nuke nik: bizitzaren hainbat faseren irudikapen modura. Beraz, liburua irakur daiteke Aristiren poetika baten moduan.

Kokalekuak eta gaiak oso zehatzak badira ere, dena delako irakurleak hainbat bizipenentzako erantzuna jasoko du lerro hauetatik. Beste liburu batzuetan testuak banaka leitu daitezkeela esaten badugu, Aristiren honetan, urtetan irakurtzekoak jasoko ditugula pentsa dezakegu.