« “Zergatik?” | Emakumeen odola »
Lazunak azkazaletan / Oihana Arana / Susa, 2021
Poesia eta musika Aiora Sampedro / Berria, 2021-05-23
Oihana Aranaren lehen liburu argitaratua da Lazunak azkazaletan. Izenburuak iradokitzen du irakurleak barnean aurkituko duena: surrealismoranzko joera duen poesia, freskoa eta plastikoa.
Duela aste batzuk irakurtzen genuen Armiarma webgunean Arana XXI. mendean sortutako lehen euskal idazlea dugula, eta beste euskal idazle gazte askoren bidetik, lehen liburua poema-bilduma gisa argitaratu du eskoriatzarrak.
Sarreran aipatzen genuen surrealismoranzko joerak idazlearen liburu guztia zeharkatzen du, batzuetan poema osatzeko aukeratutako hitzak usu arrazoiak eskatzen duenetik urruntzen direlako, eta besteetan konposizioaren gaia bera objektu bizigabeek osatzen dutelako, joera futuristara gerturatzen den bilduma osatu du Aranak.
Ezaugarri horretarako preludio gisa jokatzen dute liburuko hitzaurrea osatzen duen lehen olerkiaren hitzek: fikzioan errealitatea bilatzen duen jendea ageri da poemotan. Azaleko irudi figuratiboak bide beretik iradokitzen digu jolasaren eta kontenplazioaren artean osatutako artefaktuaren aurrean gaudela.
Beste alde batetik, esango nuke indie kulturaren influentzia duela poema liburuak, eta folk musikaren letrei gerturatzen zaizkion kosmobisio melankoliazkoa nahiz bizitzarekiko jarrera axolagabea dituela. Zentzu horretan bilatu dut nik poema bildumaren ezaugarririk behinena. Ahozkotasunetik oso gertu kokatzen diren testuak dira, estrofa laburrak, hitz-jokoez konposatuak, eta eskuarki, paradoxa bat plazaratzen dutenak edo amaiera aldera, irakurlearengan efektu harrigarri bat bilatzen dutenak.
Estetika modernoko forman oinarritutako olerkiak izanagatik ere, horiek betetzen dituzten motiboak lirikaren topiko ezagunenetan oinarritutakoak dira. Irakurleari ezagunak egingo zaizkio lerro hauen artean “collige, virgo, rosas”, “carpe diem” edo “maitasun ukatuaren” iradokizun klasikoak. Baiki, literaturaren leku komunak XXI. mendeko espazio eta egoeretara egokituak aurkezten ditu hemen egileak. Eta nik behintzat, bereziki disfrutatu dudan alderdia izan da gai horien eguneratzea. Ahots poetikoaren postura ere aski ezaguna da literatura lirikoaren ibilbidean. Narratzaileak bi jarrera hartzen ditu, oro har, olerki hauetan: lehen pertsonan bere buruarekin mintzatzen den ahots bakarrizketaria, eta bigarren pertsonan identifikatzen duen testuaren hartzaile bati mintzatzen zaiona; bigarren kasu hau, usu, maitasunezko poemei loturik ageri da.
Iruditu zait hainbat estetikaren konbinazio horrek ematen diola duen freskura liburuari, eta horrek zurruntasuna kentzen badio ere, uste dut irakurketak irabazten duela, poemak banan-banan hainbat eserialditan irakurtzeko aukera ematen du liburuaren egiturak, irakurketa bakoitzean mundu oso bat kabitzen den olerki bat ezagutzen delako, gainerakoekin zerikusia duena, baina erabat beregaina dena.
Gizon barregarriak
Joxean Agirre
Asier Urkiza
Barbaro iraun
Louisa Yousfi
Amaia Alvarez Uria
Izotz ura
Lide Hernando Muñoz
Aiora Sampedro
Palestinaren okupazioaz eta kolonizazioaz
Perry Anderson
Irati Majuelo
Itzulerak
Miren Agur Meabe
Aiora Sampedro
...eta gauetik, euria
Fertxu Izquierdo
Jon Jimenez
Carvalho Euskadin
Jon Alonso
Asier Urkiza
Hitzak palmondo
Silvia Federici
Nagore Fernandez
Altxa, hildakoak
Fred Vargas
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
Alderdi komunistaren manifestua
Karl Marx / Friedrich Engels
Aritz Galarraga
Maitasun kapitala
Karmele Jaio
Mikel Asurmendi
Larrosa bat Groenlandian
Iban Garro
Paloma Rodriguez-Miñambres
Jausiz
Alain Mendizabal Diaz
Maddi Galdos Areta
Hiriak eta urteak
Xabier Montoia
Irati Majuelo