kritiken hemeroteka

8.487 kritika

« | »

Lazunak azkazaletan / Oihana Arana / Susa, 2021

Poesia eta musika Aiora Sampedro / Berria, 2021-05-23

Oihana Aranaren lehen liburu argitaratua da Lazunak azkazaletan. Izenburuak iradokitzen du irakurleak barnean aurkituko duena: surrealismoranzko joera duen poesia, freskoa eta plastikoa.

Duela aste batzuk irakurtzen genuen Armiarma webgunean Arana XXI. mendean sortutako lehen euskal idazlea dugula, eta beste euskal idazle gazte askoren bidetik, lehen liburua poema-bilduma gisa argitaratu du eskoriatzarrak.

Sarreran aipatzen genuen surrealismoranzko joerak idazlearen liburu guztia zeharkatzen du, batzuetan poema osatzeko aukeratutako hitzak usu arrazoiak eskatzen duenetik urruntzen direlako, eta besteetan konposizioaren gaia bera objektu bizigabeek osatzen dutelako, joera futuristara gerturatzen den bilduma osatu du Aranak.

Ezaugarri horretarako preludio gisa jokatzen dute liburuko hitzaurrea osatzen duen lehen olerkiaren hitzek: fikzioan errealitatea bilatzen duen jendea ageri da poemotan. Azaleko irudi figuratiboak bide beretik iradokitzen digu jolasaren eta kontenplazioaren artean osatutako artefaktuaren aurrean gaudela.

Beste alde batetik, esango nuke indie kulturaren influentzia duela poema liburuak, eta folk musikaren letrei gerturatzen zaizkion kosmobisio melankoliazkoa nahiz bizitzarekiko jarrera axolagabea dituela. Zentzu horretan bilatu dut nik poema bildumaren ezaugarririk behinena. Ahozkotasunetik oso gertu kokatzen diren testuak dira, estrofa laburrak, hitz-jokoez konposatuak, eta eskuarki, paradoxa bat plazaratzen dutenak edo amaiera aldera, irakurlearengan efektu harrigarri bat bilatzen dutenak.

Estetika modernoko forman oinarritutako olerkiak izanagatik ere, horiek betetzen dituzten motiboak lirikaren topiko ezagunenetan oinarritutakoak dira. Irakurleari ezagunak egingo zaizkio lerro hauen artean “collige, virgo, rosas”, “carpe diem” edo “maitasun ukatuaren” iradokizun klasikoak. Baiki, literaturaren leku komunak XXI. mendeko espazio eta egoeretara egokituak aurkezten ditu hemen egileak. Eta nik behintzat, bereziki disfrutatu dudan alderdia izan da gai horien eguneratzea. Ahots poetikoaren postura ere aski ezaguna da literatura lirikoaren ibilbidean. Narratzaileak bi jarrera hartzen ditu, oro har, olerki hauetan: lehen pertsonan bere buruarekin mintzatzen den ahots bakarrizketaria, eta bigarren pertsonan identifikatzen duen testuaren hartzaile bati mintzatzen zaiona; bigarren kasu hau, usu, maitasunezko poemei loturik ageri da.

Iruditu zait hainbat estetikaren konbinazio horrek ematen diola duen freskura liburuari, eta horrek zurruntasuna kentzen badio ere, uste dut irakurketak irabazten duela, poemak banan-banan hainbat eserialditan irakurtzeko aukera ematen du liburuaren egiturak, irakurketa bakoitzean mundu oso bat kabitzen den olerki bat ezagutzen delako, gainerakoekin zerikusia duena, baina erabat beregaina dena.

Azken kritikak

Baden Verboten
Iker Aranberri

Paloma Rodriguez-Miñambres

Ezer ez dago utzi nuen lekuan
Itziar Otegi

Mikel Asurmendi

Dolu-egunerokoa
Roland Barthes

Asier Urkiza

Guardasol gorria
Lutxo Egia

Nagore Fernandez

Zero
Aitor Zuberogoitia

Jon Jimenez

Hezur berriak
Ane Labaka Mayoz

Paloma Rodriguez-Miñambres

Simulakro bat
Leire Ugadi

Mikel Asurmendi

Ezinezkoaren alde
Iñigo Martinez Peña

Mikel Asurmendi

Haize beltza
Amaiur Epher

Asier Urkiza

31 ipuin
Anton Txekhov

Aritz Galarraga

Odolaren matxinadak
Miren Guilló

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Borrero txiki bat
Xabier Mendiguren Elizegi

Joxe Aldasoro

Zero
Aitor Zuberogoitia

Amaia Alvarez Uria

Oihaneko ipuinak
Horacio Quiroga

Aiora Sampedro

Artxiboa

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

2024(e)ko ekaina

2024(e)ko maiatza

Hedabideak