kritiken hemeroteka

8.280 kritika

« | »

Aingeruaren pribilegioak / Dolores Redondo (Danele Sarriugarte) / Erein, 2021

Begirada kritikoz jaioterrira itzultzea Aiora Sampedro / Berria, 2021-05-09

Dolores Redondoren Baztango trilogia irakurri gabea nintzen, baina bai filmak ikusitakoa, eta idazlearen opera prima omen den Aingeruaren pribilegioak honetan idazle donostiarrak hiru liburukietako zenbait motibo aurreratzen dituela konprobatu dut, hala nola herri txikietako gizarte matxista, gertakari fantasmagorikoak eta emakumeen kontrako biolentzia. Hemen, Pasaiako herritik dator istorioa, eta narratzaile protagonistaren bitartez irakurleak haren haurtzarora bidaiatuko du, kostaldeko herrian bizitako pasadizoak ezagutzera.

Batez ere hasierako kapituluetan, estrategia batzuek oso ondo funtzionatzen dutela iruditu zait: sentsazioak deskribatzen dituenean, benetan oso esperientzia benetakoa bilakatzen du, oso bizia, eta hizkuntzari literatura-testua gainditzeko gaitasuna ematen dio, ia sinestesikoa neuk irakurri dudan kasuan. Zentzu horretan, aipamen berezia merezi du itzultzaileak ere. Testuari plastikotasuna ematen asmatzen du erabilitako hizkuntzaren bidez Danele Sarriugarteren lumak.

Edukiari dagokionez, orainaldian kokatutako istorioaren hasieran, narratzaileak bere haurtzarora eramango du irakurlea gertakari fantastiko baten bidez, eta lehen ehun orrialdeetan zehar, haurra zela Pasaian, eta bereziki neskatoak ikasten zuen eskola nazionalean bizitzen zen giroaz jardungo du, gaztetxoei helarazten zitzaien diskurtso elizkoia azpimarratuz. Alabaina, eta paradoxikoki, giro elizkoian haurrei etengabe errepikatzen zaien salbazioa bilatu beharrak, gure protagonista zerura baino, infernuranzko bidean jarriko du, pasarteek aurrera egin ahala ikusiko denez.

Aurrekoaren harira, eta protagonistaren ikuspuntuarekin jarraitzeko, aipagarria da narratzailea saiatzen dela inguruarekiko kritikoa den haurraren izaera nabarmentzen; hala ere, iruditu zait zenbaitetan idazlearen prisma gailendu zaiola haurrarenari. Batez ere testuaren hasieran, haurrei egotzitako jarrerek heldutasun gehixeago eskatzen dutela pentsatzeko parada dago.

Bestalde, liburuan zehar gozagarriena ahozko literaturari loturiko pasarteen ugaritasuna dela esango nuke. Haurraren sozializazioan bai itsas-munduari loturiko kantutegiak, bai gizarte elizkoiari loturiko errezoek duten garrantzia aditzera ematen da. Nahiz eta lehena nostalgiari loturik agertu, eta bigarrenak narratzailearen ikuspuntutik sentimendu kontraesankorrak piztu, haurtzaroarekiko nostalgia begirada kritikoz kontatzen baitu hemen.

Orokorrean, liburuak bilatzen duena lortu duela iruditu zait: jatorrirako itzulera kontatuz irakurlearen enpatia lortzea. Horren ordainean, kontakizunaren hasiera orainaldian kokatu eta ezinezko gertakizun baten bitartez iraganera bidaiatzearen estrategiak ez dit erabat funtzionatu, esan bezala, kontakizuna bere horretan iristen delako hartzailearengana, istorioaren linealtasuna hautsi beharrik gabe.

Azken kritikak

...eta gauetik, euria
Fertxu Izquierdo

Jon Jimenez

Carvalho Euskadin
Jon Alonso

Asier Urkiza

Hitzak palmondo
Silvia Federici

Nagore Fernandez

Altxa, hildakoak
Fred Vargas

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Alderdi komunistaren manifestua
Karl Marx / Friedrich Engels

Aritz Galarraga

Maitasun kapitala
Karmele Jaio

Mikel Asurmendi

Larrosa bat Groenlandian
Iban Garro

Paloma Rodriguez-Miñambres

Jausiz
Alain Mendizabal Diaz

Maddi Galdos Areta

Hiriak eta urteak
Xabier Montoia

Irati Majuelo

Zakur zaunkak
Iñaki Irazu

Hasier Rekondo

Bufalo guztiak
Juanra Madariaga

Paloma Rodriguez-Miñambres

Independentzien eguzkiak
Ahmadou Kourouma

Jon Jimenez

Zirriborroak eta gero
Askoren artean

Asier Urkiza

Zirriborroak eta gero
Askoren artean

Amaia Alvarez Uria

Artxiboa

2024(e)ko martxoa

2024(e)ko otsaila

2024(e)ko urtarrila

2023(e)ko abendua

2023(e)ko azaroa

2023(e)ko urria

2023(e)ko iraila

2023(e)ko abuztua

2023(e)ko uztaila

2023(e)ko ekaina

2023(e)ko maiatza

2023(e)ko apirila

Hedabideak