« Bakardadearen penalti paranoikoa | Iraultzailearen sukarrak »

Bihotza nora, zu hara / Susanna Tamaro (Fernando Rey) / Igela, 2019

Bihotza, nora zatoz? Ainhoa Aldazabal Gallastegui / Argia, 2021-02-14

Susanna Tamaro idazle italiarraren lan zabaletik, momentuz euskaraz irakurri dezakegun testu bakarra da Bihotza nora, zu hara. Alde egin duen ilobari amonak idazten dion eskutitz luzea da liburu osoa. Eta 1992ko azaroaren 16tik abenduaren 22ra bitarte idatzitako hamabost eskutitzek osatzen dute. Hilabete eta erdian urte askotako errepasoa egiten digu. Eskutitzen berezitasun handiena norabide bakarrekoak direla da. Hau da, ezagutuko dugun guztia amona Olgaren ahotik jakingo dugu. Baita ilobaren izaera eta egoera animikoa ere.

Amona hilzorian dago eta bien arteko xextrak leuntzeko eta osatzeko asmoz idazten du. Eskutitz gehienetan estruktura bera errepikatzen da: eguraldiari buruzko aipamena egiten du lehenengo (euria, hodeiak, haizea, eguzkia, kazkabarra…). Oroitzapenei tiraka hasten da ondoren. Eta galdera erretoriko askorekin bukatzen ditu denak.

Zatirik handiena oroitzapenen inguruan egiten du. Oroitzapen horietan amona Olga bera da mugarri. Alde batetik bere arbasoak, eta beraz, bere iragana kontatuko dizkio ilobari. Eta beste alde batetik, alaba eta ilobaren kontuak izango ditu hizpide; iragan hurbilagoa, alegia. Oraingo egoera ere kontatuko digu tarteka.

Estiloa berezia du oso. Hiltzen ari den protagonista dugula kontuan hartuta, oso azkar ohartuko gara Olgak detaile ugari eman nahi dizkiola ilobari, gauza asko kontatu, bere jarrerak justifikatu, zalantzak partekatu, familiako genealogia egin, sekretuak azaleratu eta batez ere maitasuna adierazi. Hau guzti hau barne bakarrizketa indartsuaren bidez lortzen du. Eta indartsua bezain motela da, izan. Indar horrek harrapatzen duen irakurlea gustura arituko da sakontasun horretan. Erritmo bizia nahi duenak, ordea, nekez hartuko dio gustua. Barne munduko tempoak darabiltza autoreak, kanpoko frenesia albo batera utziz.

Ondoren idatzitako liburuak (Ascolta la mia voce, 2007) sekulako arrakasta izan zuen Italian. Iloba familiaren etxera bueltatzen deneko pasartea kontatzen zaigu. Nik behintzat, gustura asko irakurriko nuke euskaraz (Bihotza nora, zu hara liburuaren itzulpen zoragarria egin du Fernando Reyk): Nola litzateke izenburua? Entzun nire ahotsa, adibidez?