kritiken hemeroteka

8.475 kritika

« | »

Poesia kaiera / Raymond Carver (Harkaitz Cano) / Susa, 2020

Errealitatea transzendituz Javier Rojo / El Diario Vasco, 2020-11-21

Badakit dagoeneko ezinezkoa dela Raymond Carver bezalako idazle bati buruz ezer berri edo orijinala esatea. Berak sortutako literaturak gurean utzi duen marka begi-bistakoa da. Beti pozgarria da haren idazlanen bat irakurtzeko parada izatea, eta poz hau handiagotu egiten da itzultzailea gure artean dagoen idazlerik interesgarrienetako bat denean. Izan ere, “Raymond Carver (1938-1988)” poesia antologia Harkaitz Canoren itzulpen lanaren ondorioz heldu zaigu, honek inplikatzen duen bermearekin.

Carver gehienbat narrazioaren alorrean egindako lanagatik izan zen ezaguna, narrazio laburretan apaindurarik gabeko errealismoa gorengo mailara eraman baitzuen. Poemetan ere antzeko bideetatik abiarazi zuen bere langintza. Baina errealismo hura ez zen, besterik gabe, ispilu bat. J.M. Lasagabasterrek Ignacio Aldecoaren nobelagintzari buruz idatzitako liburuan agertzen zen azpitituluak azal dezake oso ondo Carverren literaturaren magiaren funtsa: mimesitik sinbolora. Hitz hauekin azaltzen zituen Lagabasterrek Aldecoaren nobelagintza eta nago Carverrengan antzeko zerbait topatu dezakegula. Erreferentzia errealista izanik, errealitatearen isla gainditzen da idazle amerikarraren literaturan, agertzen diren osagaiak sinbologiaren mailara jasota. Eta orduan, erreferentzia zehatza unibertsalizatu egiten da. Carver-en poesian hainbatetan agertzen dira ibaiak eta errekak, eta bertan arrantza egiten duten pertsonaiak.

Hori guztia anekdota xume bat baino gehiago da, bizitza bera. Berdintsu gertatzen da bidaian aritzen diren pertsonaiekin. Bidaiak agian ez du osagai heroikorik izango, baina irakurleak jakin badaki transzendentziaren ertzean dagoela. Eta horrexegatik da hain zaila Carver imitatzea: itxura xinplearen atzean bizitzari buruzko hausnarketa dago, mundu ikuskera osoa. Eta hori idazle onek bakarrik lortzen dute.

Azken kritikak

Zero
Aitor Zuberogoitia

Amaia Alvarez Uria

Oihaneko ipuinak
Horacio Quiroga

Aiora Sampedro

Carvalho Euskadin
Jon Alonso

Mikel Asurmendi

Egurats zabaletako izendaezinak
Rakel Pardo Perez

Jon Jimenez

Antropozenoren nostalgia
Patxi Iturregi

Asier Urkiza

Barrengaizto
Beatrice Salvioni

Nagore Fernandez

Etxe bat norberarena
Yolanda Arrieta

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Lautadako mamua
Xabier Montoia

Aiora Sampedro

Berbelitzen hiztegia
Anjel Lertxundi

Mikel Asurmendi

Haize beltza
Amaiur Epher

Jon Jimenez

Coca-Cola bat zurekin
Beñat Sarasola

Asier Urkiza

Girgileria
Juana Dolores

Nagore Fernandez

Berlin Alerxanderplatz
Alfred Döblin

Aritz Galarraga

Teatro-lanak
Rosvita

Amaia Alvarez Uria

Artxiboa

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

2024(e)ko ekaina

2024(e)ko maiatza

2024(e)ko apirila

Hedabideak