« Magikoa barik, erreala | Maitatua izan nahi zuen “poeta” »
Poesia kaiera / Raymond Carver (Harkaitz Cano) / Susa, 2020
Errealitatea transzendituz Javier Rojo / El Diario Vasco, 2020-11-21
Badakit dagoeneko ezinezkoa dela Raymond Carver bezalako idazle bati buruz ezer berri edo orijinala esatea. Berak sortutako literaturak gurean utzi duen marka begi-bistakoa da. Beti pozgarria da haren idazlanen bat irakurtzeko parada izatea, eta poz hau handiagotu egiten da itzultzailea gure artean dagoen idazlerik interesgarrienetako bat denean. Izan ere, “Raymond Carver (1938-1988)” poesia antologia Harkaitz Canoren itzulpen lanaren ondorioz heldu zaigu, honek inplikatzen duen bermearekin.
Carver gehienbat narrazioaren alorrean egindako lanagatik izan zen ezaguna, narrazio laburretan apaindurarik gabeko errealismoa gorengo mailara eraman baitzuen. Poemetan ere antzeko bideetatik abiarazi zuen bere langintza. Baina errealismo hura ez zen, besterik gabe, ispilu bat. J.M. Lasagabasterrek Ignacio Aldecoaren nobelagintzari buruz idatzitako liburuan agertzen zen azpitituluak azal dezake oso ondo Carverren literaturaren magiaren funtsa: mimesitik sinbolora. Hitz hauekin azaltzen zituen Lagabasterrek Aldecoaren nobelagintza eta nago Carverrengan antzeko zerbait topatu dezakegula. Erreferentzia errealista izanik, errealitatearen isla gainditzen da idazle amerikarraren literaturan, agertzen diren osagaiak sinbologiaren mailara jasota. Eta orduan, erreferentzia zehatza unibertsalizatu egiten da. Carver-en poesian hainbatetan agertzen dira ibaiak eta errekak, eta bertan arrantza egiten duten pertsonaiak.
Hori guztia anekdota xume bat baino gehiago da, bizitza bera. Berdintsu gertatzen da bidaian aritzen diren pertsonaiekin. Bidaiak agian ez du osagai heroikorik izango, baina irakurleak jakin badaki transzendentziaren ertzean dagoela. Eta horrexegatik da hain zaila Carver imitatzea: itxura xinplearen atzean bizitzari buruzko hausnarketa dago, mundu ikuskera osoa. Eta hori idazle onek bakarrik lortzen dute.
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Maddi Galdos Areta
Mundu zitalaren kontra
Lizar Begoña
Asier Urkiza
Izotz ura
Lide Hernando Muñoz
Nagore Fernandez
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Paloma Rodriguez-Miñambres
Ulu egiteko bolondres bila
Harkaitz Cano
Mikel Asurmendi
Mesfida zaitez
Bea Salaberri
Irati Majuelo
Transgresioa irakasgai
Bell Hooks
Bestiak Liburutegia
Manttalingo alaba
Mikel Etxaburu
Paloma Rodriguez-Miñambres
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Asier Urkiza
Haragizko mamuak
Karmele Mitxelena
Nagore Fernandez
Zoriontasunaren defentsan
Epikuro
Aritz Galarraga
Zeru-lurren liburua
Jon Gerediaga
Aitor Francos
Ez naiz ondo akordatzen
Karlos Linazasoro
Sara Cabrera
Gizon barregarriak
Joxean Agirre
Sara Cabrera