« Errespetua ez ezik, begirunea | Berrogei urteren inbentarioa »
Poesia, zaurien ukendu / Ainhoa Urien / Pamiela, 2020
Poeta ispilu Javier Rojo / El Diario Vasco, 2020-10-24
Ainhoa Urien Xabier Leteren poesiara hurbildu da oso modu pertsonalean “Poesia, zaurien ukendu” izenburuko saiakeran. Lan akademiko batean oinarrituta baina horrelako lanetan ohikoak diren muga formalak gaindituta, Leteren poesiaren ikuspegi osoa eskaintzen du idazlanean eta horretarako inflexio puntu moduan poetaren gaixotasuna jarri du erdigunean. Izan ere, Urienek ematen duen azalpenaren arabera, nahiz-eta Leteren lehenengo poema liburuetan agertzen diren kezka existentzialetan gero egingo zuenaren hazia topatzen den, gaixotasunak eta heriotza hurbil sentitzeak eramaten dute poeta poesian babeslekua bilatzera. Aurreneko poema liburuetan kezka existentzialekin batera kezka sozialak eta Euskal Herriarekiko kezka berezia sentitzen zituen Letek, eta neurri batean bere poemak kanpora begira, gizarteari begira alegia, zeuden. Gaixotasunak bere presentzia erakusten duenean, eta harekin batera denbora mugatua izatearen kontzientzia nabari geratzen zaionean, kanpora begiratu beharrean, barnera biltzen da eta poesian barne mina arintzeko edo leuntzeko bidea bihurtzen zaio. Transzendentziaren bila abiatzen delarik, erlijiotasuna dei genezakeena ere agertzen zaigu poemen ardatz. Poetaren ibilbide hau kontatzeko, Urienek bere ibilbide propioa ere erakusten du, Leteren poesiak berarengan utzi duen zirrara nabarmen azalduta. Leterenganako miresmenetik idatzitako saiakera da idazlan hau eta jarrera horrek eramaten du liburua batzuetan kutsu hagiografikoa izatera. Hortaz, poetaren alderdi batzuk ia-ia komentatu gabe geratzen dira, adibidez, Leteren ibilbidearen bigarren atalean barnera begira argitaratutako zenbait poematan intertestualitatearekin planteatzen diren arazoak, eraginak (eta eraginak baino gehiago diruditenak) ia bazterrean utziz. Ainhoa Urienek Xabier Leterengana inguratu nahi izan du idazlan honetan, baina iruditu zait ibilbidearen ondoren poeta aurkitu baino areago bere burua topatu duela Urienek, Leteren poemen ispiluan.
Zuzi iraxegia
Amaia Alvarez Uria
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
O.ten gaztaroa neurtitzetan
Arnaud Oihenart
Gorka Bereziartua Mitxelena
Ez-izan
Jon K. Sanchez
Aiora Sampedro
Pleibak
Miren Amuriza
Jon Jimenez
Ehun zaldi trostan
Ainhoa Urien
Asier Urkiza
Oroi garen oro
Beatriz Chivite
Nagore Fernandez
Jakintzaren arbola
Pio Baroja
Aritz Galarraga
Antropozenoaren nostalgia
Patxi Iturregi
Hasier Rekondo
Francesco Pasqualeren bosgarren arima
Unai Elorriaga
Mikel Asurmendi
Baden Verboten
Iker Aranberri
Paloma Rodriguez-Miñambres
Ezer ez dago utzi nuen lekuan
Itziar Otegi
Mikel Asurmendi
Dolu-egunerokoa
Roland Barthes
Asier Urkiza
Guardasol gorria
Lutxo Egia
Nagore Fernandez
Zero
Aitor Zuberogoitia
Jon Jimenez