susa | literaturaren zubitegia | literatur emailuak | armiarma | klasikoak | aldizkarien gordailua | basquepoetry | euskarari ekarriak

« Mugak gainditu | Miñan »

VHS / Oier Guillan / Susa, 2020

Arteaz, bizitzeaz Javier Rojo / El Diario Vasco, 2020-08-29

Pertsonaia batek, Ilehoriak, detektibea kontratatzen du hogei urte lehenago gertatu den Victorren heriotza argi dezan. Hauxe da “VHS” eleberriaren abiapuntua eta hala esanda edonork pentsa lezake literatura beltzeko liburua sortu duela Oier Guillanek. Izan ere, idazleak literatura mota horren topikoak baliatzen ditu, baina bere eskuetan irakurleen aurreiritzi eta espektatibekin jolasteko tresna bihurturik agertzen zaizkigu. Detektibeak, ez-ohiko bideak erabiliz, Victorren heriotzaren atzean egon litekeenaz aztertzeari ekiten dio, eta ikerketa honetan jakingo dugu nola ezagutu zuen Ilehoriak Victor, antzerkian aritzen zena, 90eko hamarkadaren amaiera aldera Sevillara egin zuen bidaia iniziatiko batean.

Kontaketan nabarmenduko da pertsonaia guztiek artearekin duten harreman estua. Baina anekdota hauek azaltzen diren bitartean, behin eta berriro azpimarratzen da nobelan agertzen diren pertsonaiak fikziozko izakiak direla, diskurtsoaren izaera literarioa azpimarratuz, istorioak irakurleengan sor dezakeen lilura apurtuz.

Fikzio honetan egileak jainko baten antzera jokatzen du, eta pertsonaia malguak, zehaztugabeak, androginoak aurkezten ditu bere asmoak bete ditzaten, topikoak erabilita espektatibak eraikitzen eta deuseztatzen dituen bitartean. Literatur eraikin honen bidez, gai asko ekartzen dira hizpidera, hasierako anekdota barik gai horien inguruko hausnarketa baita nobela honen ardatza. Arteaz, literaturaz eta antzerkiaz hitz egiten da, eta hauek betetzen duten eta bete beharko luketen lekuaz; oroitzea eta ahanztura ere maiz agertzen dira kontaketan. Baina batez ere, bertan aipatzen da nola zinismoak ilusioa ordezkatzen duen denboraren igarotzearen ondorioz. Nobela, itxuragatik collagearekin parekatu daitekeen testua, batzuetan dentsoa da, kontraesankorra ere bai behin baino gehiagotan. Edonola ere, literatur anbizioaren emaitza.