kritiken hemeroteka

8.280 kritika

« | »

Nik ere Germinal! egin gura nuen aldarri / Koldo Izagirre / Susa, 1998

Duin harro solemne Aritz Galarraga / Argia, 2020-06-14

Koldo Izagirreren literatura lotu izan da portuarekin (+1, haren bibliografia begiratzea besterik ez dago), politikarekin (0, literatura guztia ez al da politikoa, are politikotik ezer ez duela ematen duena ere?), zailtasunarekin (-1, errazkerian ez ote den erortzen gaur egungo literaturaren zati handi bat). Beste lotura posible bat litzateke pertsonaiena, gogoangarriak sortu baititu ez gutxi: Metxa esaten dioten agirretarragandik, Lorea Gernika andrazkoaganaino.

Germinal! honetara Michele Angiolillo ekarri zigun, 1897an Arrasaten Espainiako lehen ministroa hil zuen anarkista italiarra (“Hil da Canovas, fuera Canovas, pikaro gaizki heziya”). Ez bakarrik, egileak asmatutako narratzaile garaikideago bat ere bildu baitzen orriotara, zeina nahasten den maiz anarkista italiarraren ahotsarekin (“Zatoz nire ondora, Lilio, egizu berba nire ordez”). Ez bakarrik, narratzaileak asmatutako Cienfuegos libertario euskalduna ere hemendik ibiliko baita, eta Txabi Etxebarrieta, Olasoneko jauna, katalanak, Bartzelonan, Liverpoolgo kaietan, Bergaran, noski, Bergaran.

Hasier Etxeberriak pertsonaiez galdetu zion bost magnifikoen lan hartan: “Korrontearen kontrakoak, nolabait”. Kausa galduen zale deskribatuko lituzke Jean Claudek, gure historia hurbila markatu duten kausen: “Zer nahi duzu, bada? Nik 15 urte nituen 1968an. Txabi Etxebarrieta hilik, Sarasketari heriotza zigorra, bi urte geroago Burgosko epaiketa”, erantzungo du Izagirrek. Liburuak bete-betean egiten baitio erreferentzia gure historiaren nolabaiteko jarraikortasun kontraesankorrari, alegia, euskal gatazka deitu izan dena ez zela 58an, nahi bada 68an, ez zutela “gazte ero” batzuek abiarazi, baizik eta segida gisa uler daitekeela, auskalo Lehenengo Karlistalditik. Eta anarkismoa sartzen du liburuak lerro horretan: “Halan begitantzen dut orain nire epaiketa hura, zure ekintza ere neure gain hartu izan banu moduan”, esango dio narratzaileak Liliori.

Angiolillo hiltzen da garrotean, baina duin harro solemne. Halakoxea da eleberri hau ere —Izagirrek ohiko dituen marro, jolas, parrimurriak ahaztu gabe—, “kondena txiki bat mereziko duen liburu hau”. Kondena hori izan dadila urte luzetako irakurketa.

Azken kritikak

...eta gauetik, euria
Fertxu Izquierdo

Jon Jimenez

Carvalho Euskadin
Jon Alonso

Asier Urkiza

Hitzak palmondo
Silvia Federici

Nagore Fernandez

Altxa, hildakoak
Fred Vargas

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Alderdi komunistaren manifestua
Karl Marx / Friedrich Engels

Aritz Galarraga

Maitasun kapitala
Karmele Jaio

Mikel Asurmendi

Larrosa bat Groenlandian
Iban Garro

Paloma Rodriguez-Miñambres

Jausiz
Alain Mendizabal Diaz

Maddi Galdos Areta

Hiriak eta urteak
Xabier Montoia

Irati Majuelo

Zakur zaunkak
Iñaki Irazu

Hasier Rekondo

Bufalo guztiak
Juanra Madariaga

Paloma Rodriguez-Miñambres

Independentzien eguzkiak
Ahmadou Kourouma

Jon Jimenez

Zirriborroak eta gero
Askoren artean

Asier Urkiza

Zirriborroak eta gero
Askoren artean

Amaia Alvarez Uria

Artxiboa

2024(e)ko martxoa

2024(e)ko otsaila

2024(e)ko urtarrila

2023(e)ko abendua

2023(e)ko azaroa

2023(e)ko urria

2023(e)ko iraila

2023(e)ko abuztua

2023(e)ko uztaila

2023(e)ko ekaina

2023(e)ko maiatza

2023(e)ko apirila

Hedabideak