kritiken hemeroteka

8.528 kritika

« | »

Pentaedroa / Kartxi - Txema Garcia-Viana / Elkar, 2019

Bost aurpegiko narrazio dramatikoa Amaia Serrano Mariezkurrena / Argia, 2020-02-02

Txema Garcia-Vianaren nobela honetako istorioak 36ko Gerran kokatzen dira. Pertsonaiak klase sozial, genero, ideologia politiko eta ogibide ezberdinetakoak dira, eta Pentaedroa izeneko proiektu kulturalak biltzen ditu guztiak. Narratzaile orojakile batek haiengan fokalizatuz eraikitzen ditu kontakizunen arteko zubiak; hala ere, narrazio-ildo bakoitza hain da beregaina eta ezberdina, ezen batzuetan narratzailea aldatzen dela dirudi. Egitura narratibo etenak irudipen hori indartzen du, nobela bat bainoago ipuin bilduma bat irakurtzen ari garelakoa. Amaieran argiago antzematen zaio nobelaren formari, eta kontakizunen arteko loturak argitzen dira. Orduan nabarmentzen da bereziki gerraren absurdoa, fronteko erresistentzian luzaz aritu ondoren, garaile irteteko bizitza jokoan jarri eta azken ekintzak zentzugabekeria hori agerian uzten duenean, hain zuzen.

Egituraz gain, nobela honen lorpen handi bat dikotomietatik ihes egiten duten pertsonaiak sortzea da: anarkisten eta komunisten arteko liskarrak, Errepublikako gobernuaren ustelkeriak, gudariaren irudikapen arbuiagarria, milizianoen eta gudarien arteko harreman gatazkatsua, eta abar. Frankisten bandoan ere badira botere-harremanak, falangistek erreketeen gaineko nagusitasuna erakusten baitute.

Kontakizun bakoitzak protagonista bat du, baina haren ondoan gatazka eragingo duen beste kideren bat ageri da: Jaime-Sebastian, Pauline-Alberto, Joxe-Gabriel, Inaxio-Manuel eta Eva-Joan. Ez dira bata bestearen ifrentzu, baina haien arteko erlazioak ardazten du gertaeren norabidea. Muturreko egoeretan batak bestearengan konfiantza izatea ezinbestekoa da, baina traizioek ezusteko bat baino gehiago dakarte. Bestalde, nabarmentzekoa da protagonistek antzerki-proiektuan jarritako ilusioa. Gerrak zapuztutako proiektu kultural horrek, ordea, egoera jakin batzuetatik salbatzeko bidea errazten die hein batean, antzezpenaren bidez heriotza saihestera heltzen baitira.

Nobela interesgarria da, Irun Saria lortu duena. Baditu pasarte indartsuak, narratzailearen iruzkin ironikoak eta sorpresak. Haatik, zenbaitetan, harridura bilatze hori sinesgarritasunaren kaltetan gertatzen da, eta kasualitate handiegiak bihurtzen dira ezusteko.

Azken kritikak

Izena eta izana
Jon Gerediaga

Asier Urkiza

Amok
Stefan Zweig

Nagore Fernandez

Auzo madarikatua
Felix Urabayen

Jon Jimenez

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Amaia Alvarez Uria

Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga

Joxe Aldasoro

Bisita
Mikel Pagadi

Mikel Asurmendi

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Asier Urkiza

Eresia
Goiatz Labandibar

Nagore Fernandez

Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu

Paloma Rodriguez-Miñambres

Borrero txiki bat
Xabier Mendiguren

Mikel Asurmendi

Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain

Jon Jimenez

Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala-Sa

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Profilak (Mugetan barrena)
Amaia Iturbide

Paloma Rodriguez-Miñambres

Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga

Mikel Asurmendi

Artxiboa

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

Hedabideak