« Ibrahima Balderen historia | Ipuin-erretratuak »
Simplicissimus / Patxo Telleria / Susa / EHAZE, 2019
Kontu triste bat Aiora Sampedro / Berria, 2020-01-12
Susa argitaletxeak estreinatu berri duen Ganbila saila euskarazko teatro-liburuak argitaratzera bideratu da. Azken denboraldian jardun hori gurean ia ezdeusa izan dela esango nuke, eta eskertzekoa da editorialak apustu ausarta egitea antzerkigintzaren alorrean. Argitaletxeak azkenaldian irekitako saiakeraren eta poesiagintzaren nahiz testu feministen bidea jarraitzen du horrela. Saila EHAZE Euskal Herriko Antzerkizale Elkarteak babestua da, eta urtero sei bat zenbaki argitaratzeko asmoa duela jakinarazi du Susak; beraz, sekzioak bere ibilbideari babesean ekin diola dirudi.
Simplicissimus izenburua duen testua izan da sailean publikatu den bigarren lana. Joan den urtearen amaieran eman zen argitara Patxo Telleria gidoilari, zuzendari eta aktorearen lana, eta duela hilabete batzuk estreinatu zen taula gainean, Tartean Teatroa konpainiaren eskutik. Hortaz, lana euskal antzerkigilerik ezagunenetako baten artefaktu aktuala dugu; berau sailean elkarrekin publikatu diren gainerako lanekin konparatuz, editorialaren xedearen berri izan dezakegu: euskarazko antzerkigintza garaikideko testu esanguratsuak ezagutzera ematea.
Simplicissimus, zehazki, antzerkigile bilbotarrak konposatutako euskarazko kabaret bat da, zeinetan Alemaniako Hirugarren Reicharen garaian famatu izandako Berlingo hiru komedianteren bizipena kontatzen (kantatzen?) den. Horrela, Telleriak adierazpen askatasunaren bueltan harilkatutako disertazioa taularatzen du.
Antzerkia eramateko era da gehien erakarri duena irakurle hau. Hiru plano nagusik banatzen dute narrazioa: batetik, hiru lagunen kontakizun dramatizatua egiten duten dialogoak daude; bestetik, alegoria gisa garatzen dira hiru komedianteen istorio horiek; eta, azkenik, tartekatuta agertzen dira istorioaren alegoria osatzeko egileak konposatutako kantu kabareteskoak. Pertsonaien polifonia hori da erakargarria, ikuspuntu estetikotik; Telleriak hitz-jokoak baliatzen baititu umore absurdoa eta sarkastikoa lortzeko. Akotazio gutxiko lanean, ondo funtzionatzen du ahotsen ugaritasun horrek irakurria izateko testua gorpuzteko tresna gisa.
Emaitza, ondorioz, testu gazi-gozoa da. Umorearen bidez pertsonaia historikoen miseria pertsonala arakatzen du, eta Historiako garai ilun hartako paradoxak era umoretsuan azalaraziz, adierazpen askatasunaren aldarria egiten du. Lana are garratzago bilakatzen da iraganeko gertakariak gaur egunekoengandik gertukoak direla sumatzean.
Liburua osatzen dute Susaren edizio berezietan ohikoak diren hitzaurre eta gibel-solas banak. Lehenean, EHAZEren eskutik datorren atalean, obraren marko teorikoa osatzen da, antzerki piezaren berezitasunak eta interpretazio bidea nabarmenduz; eta Oier Guillanen esku geratu den hitzatzean, berriz, egilearen ibilbidea errepasatzen da, lan honen leku berezia adieraziz.
Abaro
Itxaro Borda
Igor Estankona
Analfabetoa idazle
Agota Kristof
Irati Majuelo
Erle langileen amodioak
Aleksandra Kollontai
Ibon Egaña
Urrats urratuak
Askoren artean
Javier Rojo
Hiruki gatazkatsua
Marina Sagastizabal
Nagore Fernandez
Naparra, kasu irekia
Jon Alonso
Aiora Sampedro
Eros
Eric Dicharry
Javier Rojo
Bidasoan gora
Eneko Aizpurua
Mikel Asurmendi
Ibaiertzeko ipuina
Oihane Amantegi Uriarte
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
Argiantza
Pello Lizarralde
Hasier Rekondo
Nola gorde errautsa kolkoan
Miren Agur Meabe
Javier Rojo
"C'est la vie" kantatzen dute zaharrek
Karlos Zabala
Arrate Beristain Uriarte
Ibaiertzeko ipuina
Oihane Amantegi Uriarte
Rafa Ugalde
Abaro
Itxaro Borda
Javier Rojo