kritiken hemeroteka

8.571 kritika

« | »

Simplicissimus / Patxo Telleria / Susa / EHAZE, 2019

Kontu triste bat Aiora Sampedro / Berria, 2020-01-12

Susa argitaletxeak estreinatu berri duen Ganbila saila euskarazko teatro-liburuak argitaratzera bideratu da. Azken denboraldian jardun hori gurean ia ezdeusa izan dela esango nuke, eta eskertzekoa da editorialak apustu ausarta egitea antzerkigintzaren alorrean. Argitaletxeak azkenaldian irekitako saiakeraren eta poesiagintzaren nahiz testu feministen bidea jarraitzen du horrela. Saila EHAZE Euskal Herriko Antzerkizale Elkarteak babestua da, eta urtero sei bat zenbaki argitaratzeko asmoa duela jakinarazi du Susak; beraz, sekzioak bere ibilbideari babesean ekin diola dirudi.

Simplicissimus izenburua duen testua izan da sailean publikatu den bigarren lana. Joan den urtearen amaieran eman zen argitara Patxo Telleria gidoilari, zuzendari eta aktorearen lana, eta duela hilabete batzuk estreinatu zen taula gainean, Tartean Teatroa konpainiaren eskutik. Hortaz, lana euskal antzerkigilerik ezagunenetako baten artefaktu aktuala dugu; berau sailean elkarrekin publikatu diren gainerako lanekin konparatuz, editorialaren xedearen berri izan dezakegu: euskarazko antzerkigintza garaikideko testu esanguratsuak ezagutzera ematea.

Simplicissimus, zehazki, antzerkigile bilbotarrak konposatutako euskarazko kabaret bat da, zeinetan Alemaniako Hirugarren Reicharen garaian famatu izandako Berlingo hiru komedianteren bizipena kontatzen (kantatzen?) den. Horrela, Telleriak adierazpen askatasunaren bueltan harilkatutako disertazioa taularatzen du.

Antzerkia eramateko era da gehien erakarri duena irakurle hau. Hiru plano nagusik banatzen dute narrazioa: batetik, hiru lagunen kontakizun dramatizatua egiten duten dialogoak daude; bestetik, alegoria gisa garatzen dira hiru komedianteen istorio horiek; eta, azkenik, tartekatuta agertzen dira istorioaren alegoria osatzeko egileak konposatutako kantu kabareteskoak. Pertsonaien polifonia hori da erakargarria, ikuspuntu estetikotik; Telleriak hitz-jokoak baliatzen baititu umore absurdoa eta sarkastikoa lortzeko. Akotazio gutxiko lanean, ondo funtzionatzen du ahotsen ugaritasun horrek irakurria izateko testua gorpuzteko tresna gisa.

Emaitza, ondorioz, testu gazi-gozoa da. Umorearen bidez pertsonaia historikoen miseria pertsonala arakatzen du, eta Historiako garai ilun hartako paradoxak era umoretsuan azalaraziz, adierazpen askatasunaren aldarria egiten du. Lana are garratzago bilakatzen da iraganeko gertakariak gaur egunekoengandik gertukoak direla sumatzean.

Liburua osatzen dute Susaren edizio berezietan ohikoak diren hitzaurre eta gibel-solas banak. Lehenean, EHAZEren eskutik datorren atalean, obraren marko teorikoa osatzen da, antzerki piezaren berezitasunak eta interpretazio bidea nabarmenduz; eta Oier Guillanen esku geratu den hitzatzean, berriz, egilearen ibilbidea errepasatzen da, lan honen leku berezia adieraziz.

Azken kritikak

Amorante frantsesa
Miren Agur Meabe

Hasier Rekondo

Akabo
Laura Mintegi

Jon Jimenez

Akabo
Laura Mintegi

Asier Urkiza

Gatazka eta abusua ez dira gauza bera
Laura Macaya

Nagore Fernandez

Beste zerbait
Danele Sarriugarte

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Kontra
Ane Zubeldia Magriñá

Maddi Galdos Areta

Kuntzak eta kerak
Sara Uribe-Etxeberria

Jon Martin-Etxebeste

Hitzetik ortzira
Ana Urkiza

Mikel Asurmendi

Askatasun haizea
Javier Buces

Irati Majuelo

Amorante frantsesa
Miren Agur Meabe

Ibon Egaña

Iragan atergabea
Julen Belamuno

Aiora Sampedro

Meditazioak
John Donne

Mikel Asurmendi

Zorretan
Agurtzane Intxaurraga

Nagore Fernandez

Etiopia
Bernardo Atxaga

Asier Urkiza

Artxiboa

2025(e)ko urria

2025(e)ko iraila

2025(e)ko abuztua

2025(e)ko uztaila

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

Hedabideak