« Jolas asko batera | Aspaldiko hitza »
Munstro abertzalea / Ignazio Aiestaran / Elkar, 2002
Poesia politikoa Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 2003-04-27
Deigarria egiten da, gaur egun, Ignazio Aiestaranek idatzi duen poema liburua. Batetik eta liburua bera, alegia liburuko poemak irakurri aurretik, Joxe Azurmendiren epilogoari ekin behar. Badakit ez dela ohiko-ohikoa izaten liburu bat atzekoz aurrera irakurtzea, baina egunkariarekin nik behintzat halaxe jokatzen dut, atzealdean egoten baitira berririk bitxienak eta ederrenak. Joxe Azurmendiren epilogoa, bestalde, ez da nolanahikoa, berak bakarrik liburuko berrogeita hamar orrialde betetzen baititu, horietako gutxi batzuk, erdiak-edo, liburuari buruzkoak. Interesgarria da, benetan, Joxe Azurmendiren saioa —ez dago bestela izendatzerik—, gaur egungo gai garrantzitsu bati buruzkoa baita, unibertsalismoaz, mestizaiaz eta partikularismoaz. Ez naiz hasiko hemen Azurmendirena aztertzen, luze joko lidakeelakoan, ez berrogeita hamar orrialde betetzeraino, noski, baina bai tarte honek eskatzen dituen lerroak baino gehixeago.
Itzul gaitezen beraz Ignazio Aiestararengana eta has gaitezen liburuarekin. Liburu politikoa da, baina ez da politikoki ortodoxoa dei daitekeena. Izan ere, hitza aske ateratzen denean idazle-lumatik, ortodoxia guztiak uzten ditu atzean, edo behintzat horretan saiatzen da. Saioa aipatu dudanez, Joxe Azurmendiren epilogora itzuliz, esan dezadan haren esaldi bat dudala buruan: “Poeta bat hori da: behin eta berriro mozorroak erori egiten zaizkion bat”. Poesia, izan ere, biluzketa da, goitik behera eta goitik behera biluzte bat, den bezala agertzea. Baina nor da agertzen den bezala? Nor ageri da jendaurrean den bezalako? Den bezalako izan nahi hori ez al da mozorro berria janzteko gogoa? Tira, metafisikatan ari gara sartzen. Eta Aiestaranen poemak ez dira metafisikoak, politikoak baizik. Ikuspegi bat ematen dute Euskal Herriari buruz eta bertako zenbait gertakariri buruz. Batzuetan ironia azaltzen da: “Euskal Herria/ Euskal Hilerria”. Besteetan esaldi lodi eta biribila: “Aldizko oldarrak/ koldarrak dira”. Egia ere bada izenburuak garrantzia duela poemotan. Baina natural dago idatzita, Arestiti gustatzen zitzaion bezala, “hitz lainoez”.
Mendeku eskubidea
Ernesto Prat Urzainki
Jon Jimenez
Euri gorriaren azpian
Asier Serrano
Asier Urkiza
Rifqa
Mohammed el-Kurd
Ibon Egaña
Galbahea
Gotzon Barandiaran
Paloma Rodriguez-Miñambres
Mesfida zaitez
Bea Salaberri
Mikel Asurmendi
Gurpilak
Eztizen Artola Iturrate
Irati Majuelo
Argialdiak
Miriam Luki
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
Leiho bat bihotzean
Aintzane Galardi
Paloma Rodriguez-Miñambres
Francesco Pasqualeren bosgarren arima
Unai Elorriaga
Asier Urkiza
Kanbodiako enbaxada
Zadie Smith
Nagore Fernandez
Herriaren hezkuntza eta demokrazia
Nadezhda Krupskaia
Jon Jimenez
Sinposioa
Platon
Aritz Galarraga
Coca-Cola bat zurekin
Beñat Sarasola
Joxe Aldasoro
Etxe bat norberarena
Yolanda Arrieta
Mikel Asurmendi