kritiken hemeroteka

8.518 kritika

« | »

Honetara ezkero / Arantxa Iturbe / Susa, 2017

Isiltasun atmosfera Peru Iparragirre / Berria, 2017-12-24

Honetara ezkero (Susa, 2017) bildumako hogeita bederatzi narrazioak Arantxa Iturbek (Alegia, Gipuzkoa, 1964) dagoeneko ohikoak dituen gai eta moldekoak dira. Aurkezpenean esan zuen Iturbek, kimatu eta kimatu, nahi zuen formara behartu zituela Gorka Arrese editoreak “ipuin bizkor” deitutakoak. Halakoxeak dira, hain zuzen ere: luzeraz laburrak, inolako arramarik edo sustrairik itxuraz hazten utzi gabekoak, aurkezpenean esandakoari jarraituz, arnasa hartzen ere ez baitie utzi egileak, baina baita bizkorrak ere, ezinbestean, laburrean asko esan eta ezkutatzen dutenak.

Giza harremanak dira narrazio hauek elkartzen dituen gai nabarmena, harremanak eta komunikazioa: pertsonaien arteko erlazioen zirrikituak. Isiltasunak, sekretuek, hitz-erdiek, edo gaizki-ulertuek zeharkatzen dute liburua, ipuin bakoitza (in)komunikazioa kudeatzeari buruzko anekdota bilakatzen delarik kasik. Kontaketarako elipsia ugari darabil Iturbek, eta ipuinetako isiltasunek sortutako misterio aireak liburu osoa hartzen du, erakusten ez dena atmosfera balu bezala: ikusezina baina ezinbestekoa.

Zentzu horretan, ipuinak elkarren nahiko antzekoak direla iruditu zait, ez beharbada edukiz, ezta formaz ere askotan, baina bai barnebiltzen dituen atmosfera hori dela-eta, ale bakoitzaren nortasuna aski indartsua ez balitz bezala. Narrazioaren tonua ere ez da demasa aldatzen batetik bestera, lehen pertsonatik kontatutakoetan, batez ere, inpresioa ematen duelarik ia narratzaile berari dagozkiola, nahiz eta, argiki, hala ez izan. Laburtasunari edo bizkortasunari beste eragozpen bat jartzeagatik, esango nuke kontakizun bakoitzean barneratzeko zailtasunak dakartzala, askotan hasterako amaitzen baita istorioa, eta berriz irakurri beste erremediorik ez zaio geratzen irakurleari, bidean galdu dituenak topatuko ote dituen, pertsonaiak ez ezik irakurleak ere ilunpean mantentzen abila baita Iturbe, tentsioari eutsiz, batzuetan korapiloa erabat askatu gabe. Ziurgabetasunari irtenbide biribila ematen dioten ipuinek asebete naute gehien, Etxea, kasu.

Honezkero esan beharrik ez dago Iturbek darabilen idazkera ulerterraza dela oso, ahozko hizkuntzatik gertukoa, elkarrizketak eta barne bakarrizketak emateko aproposa. Irakurtzeko gozagarria da Honetara ezkero, darion gaiztakeriagatik, besteak beste. Besteengan ikusten ditugun akats eta inkoherentziek poztu gaitzaketen bezala dibertitzen du batzuetan liburuak (Galdera, Belarria), umore hutsez besteetan (Sudurra). Ideietako asko jenialak iruditu zaizkit, irudikatze ariketa indartsuak, ahulagoak bakan batzuk. Liburuak osotasunean mailari eusten badio ere, badira erdizka utzita, anekdota hutsak iruditu zaizkidanak. Ez dakit ondo esaten zerk bereizten dituen ipuinak eta anekdotak eta neure buruarekin borrokan ari naiz orain ea anekdotak ezin ote diren literarioak izan, eta ziurrenik izan ahal dira (ez dira ba, izango!), baldin eta kalitate literario nahikoa badute, eta hauetako gehienek hala dutela uste dut. Istorioei arnasa hartzen ez uzteak potentzialtasunera baztertzen ditu izan zitezkeenaren posibilitateak, baina trukean kontakizun trinko eta zuzenak ematen ditu, hutsunea gabezia bilakatzeko arriskuz betiere.

Azken kritikak

Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain

Jon Jimenez

Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala-Sa

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Profilak (Mugetan barrena)
Amaia Iturbide

Paloma Rodriguez-Miñambres

Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga

Mikel Asurmendi

Iragan atergabea
Julen Belamuno

Asier Urkiza

Paziente isila
Alex Michaelides

Nagore Fernandez

Eromenaren laudorioa
Erasmo Rotterdamgoa

Aritz Galarraga

Coca-Cola bat zurekin
Beñat Sarasola

Mikel Asurmendi

Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga

Jon Jimenez

Amaieratik hasi
Naia Torrealdai Mandaluniz

Amaia Alvarez Uria

Ehun zaldi trostan
Ainhoa Urien

Aitor Francos

Urrats galduen hotsa
Luis Garde

Jose Luis Padron

Simulakro bat
Leire Ugadi

Ibon Egaña

Bigarren sexua
Simone de Beauvoir

Mikel Asurmendi

Artxiboa

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

Hedabideak