susa | literaturaren zubitegia | literatur emailuak | armiarma | klasikoak | aldizkarien gordailua | basquepoetry | euskarari ekarriak

« Ekialdearen xarma eta sentsualitatea | Ipuinen magia »

Obabatiko tranbia / Iban Zaldua / Alberdania, 2002

Literatura eta poesia Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 2003-02-23

Bitxia da Iban Zalduaren liburuarekin gertatu zaidana. Irakurri eta neure burua ikusi dut, ez orainaldi honetan, duela urte batzuk lehenago baizik, denok gazteago ginenekoan. Gaur egungo Iban Zalduak bezala, behintzat liburu hau idatzi duen Iban Zalduak bezala, orduan ez nekien ezertarako balio ote zuen literaturak. Egia esan, orain ere ez dakit zertarako balio duen literaturak, baina hori beste kontua da.

Gaur egungo Iban Zalduak bezala bizio edo grinatzat hartzen nuen literatura, ez erabilgarritasun morala edo politikoa duen zerbait balitz bezala. Jolastokitzat ere hartzen nuen, izan ere, jolasgarri zitzaidan literatura. Geroxeago, urteak aurrera ahala, denborak nirekin jolas egin duenean, haur batek pilota batekin bezala, konturatu naiz benetan literatura horixe dela, bizioa, grina, jolastokia, atsedengua, baina badela letretan, liburuetan, literatura ez den zerbait, literaturaz haratago doan testua. Kafkak, esaterako, eta bere hitzak dira, egiten zuena ez zuen literaturatzat jotzen, eta horregatik, berarentzat literatura ez zirelako, agindu zuen eskuizkribu guztiak erretzeko. Virgilio ere, Hermann Brochek kontatzen duen bezala, “Eneida” erretzeko prest azaldu zen une batez. Nonbait ez zegoen oso ziur literaturaren helburuaz. Brochek, Musilek, Camusek ez zuten sekula literaturatzat jo idatzi zutena. Baina, literatura ez izatekotan, zer dira testu horiek? Nire iritziz, eta Gombrowitz eta haren jarraitzaile sutsuekin haserretzeko asmorik gabe, poesia testuak dira. Baina ez galdetu niri orain, une honetan, poesia zer den, ez baitakit. Gainera gero eta gogo gutxiago dut literaturaz hitz egiteko, gero eta zailagoa egiten baitzait literaturaz ez ezik, beste edozein gaiz ere, hitz egitea.

Irakurtzea gustukoa dudalako irakurri dut gustuz Iban zalduaren liburua, eta irakurri ondoren esan dezaket ados nagoela gehienetan berarekin eta era berean gehienetan ez nagoela ados. Ados nago liburuaren arrazoibide nagusiarekin, ez nago ados arrazoibideko arrazoi txikiekin. Baina ez pentsa horregatik arrazoi neuk dudanik.