kritiken hemeroteka

8.528 kritika

« | »

Testamentua / François Villon (Matias Mugica) / Erein-Igela, 2016

Gu, François Villon Jose Luis Padron / Bilbao, 2017-11

Frantziako lehen poeta modernotzat hartu izan da Villon. Parisen jaio zen 1431n, Joana D’Arc erre zuten urte berean, baina ez da jakina noiz hil zen. Idatzita iragarri zuen bezala, “ihesaldiari ematea beste erremediorik ez dago”.

Jakina dena da bizitza gorabeheratsua izan zuela, bere obretan horren lekukotasunak utzi baitzituen. Guztiari egin zion burla, dardo pozoitsuak bota zituen elizara, eskoletara eta kultura ofizialera, azken goliardoa izan zen, haren lagunak lumpeko pertsonaietan denetan ilustreenak ziren, letren gizartean egiazko madarikatua, aurreneko poeta hiltzailea, izan ere, eta dirudienez, izan zituen liskarren artean hamaikagarren pelea batean sartuta gertatzen da eta, lurretik harri bat hartu eta gizon bat zauritzen du aurpegian; handik bi egunera, zauritu hura hil zen.

Hiltze horren ondorioz, tribunal batek Parisko urkabean “urkatua eta itoa izatera” kondenatzen du Villon poeta. Orduan, herio kondena gainean zuela, Urkatuen balada famatua idatzi zuen. In extremis salbatu zen urkatokitik: 1463ko urtarrilean Parlamentuak lehengo epaia ezeztatzen du, baina deserrira bidaltzen du. Heriotza zigorraren ordez, hamar urtez Paristik kanpo bizitzera kondenatu zuten, eta orduan galdu zen haren aztarna.

Bere bizitzaz eta bere bizipenez, horiei guztiei buruz hitz egiten du bere lanetan. “Gainera, oso asmo gaiztoko eta ziri gaiztoko poemak egiten zituen: halakori halako oparia, eta halakori halako ziztada”, dio Matias Múgica itzultzaileak.

Ordea, Villonen espresio literarioa, lotsagabea, egiazkoa, une oro irribarre batekin giza kondizioaren hausnarketa egiten, aski klasikoa forman, baina erradikala oinarrian, Leopoldo Maria Paneroren sustrai poetikoetan eguneratu egin zen, harengan berraragitu. Esandakoaren harian irakur daiteke Paneroren funtsezko testuetako bat, Ni, François Villon izenburuaz argitaratuta.

Leopoldo María Panerori esker ezagutu genuen François Villon poeta. Matias Mujikaren lanari esker euskaraz irakurri ahal izan dugu.

François Villon poeta frantsesaren Testamentua obra itzuli du Matías Múgicak. Euskaraz argitaratu dute Erein eta Igela argitaletxeek elkarlanean, Literatura Unibertsala Bildumarako. 2017ko itzulpeneko Euskadi saria irabazi du.

Azken kritikak

Izena eta izana
Jon Gerediaga

Asier Urkiza

Amok
Stefan Zweig

Nagore Fernandez

Auzo madarikatua
Felix Urabayen

Jon Jimenez

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Amaia Alvarez Uria

Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga

Joxe Aldasoro

Bisita
Mikel Pagadi

Mikel Asurmendi

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Asier Urkiza

Eresia
Goiatz Labandibar

Nagore Fernandez

Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu

Paloma Rodriguez-Miñambres

Borrero txiki bat
Xabier Mendiguren

Mikel Asurmendi

Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain

Jon Jimenez

Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala-Sa

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Profilak (Mugetan barrena)
Amaia Iturbide

Paloma Rodriguez-Miñambres

Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga

Mikel Asurmendi

Artxiboa

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

Hedabideak