« Frantzia ulertzeko ez ezik, Euskal Herria egiteko liburu duina | Eskerrak ahulak garen »
Argi estalia / Julen Garate / egilea editore, 2017
Herentzia Javier Rojo / El Diario Vasco, 2017-10-28
Nobelan kontatzen den argumentuaren abiapuntuan, herentzia baten banaketa dago. Emakume bat (Agustiñe) hil ondoren, abokatu baten bulegoan biltzen dira haren seme-alabak eta lagun bat banaketari ekiteko. Egoera horretan oinarrituta, idazlanean familia horren gorabeherak kontatzen zaizkigu, erdigunean dagoelarik herentzia partekatu behar duten pertsonaien aita. Bi ezaugarri nabarmentzen dira beste edozeinen gainetik nobela hau irakurtzean. Lehenengoa, idazleak hautatu duen egitura. Nobela lau zatitan banatuta dago, eta bakoitzaren hasieran, herentzia banatzerakoan Agustiñek seme-alabei eta familiaren lagunari idatzitako eskutitzak agertzen dira, horien ondoren argumentua mosaiko baten zati solteak diruditen atalen bidez garatzen delarik. Eskutitz horietan Demetrioren jokaera azaltzen da nolabait, jarraian familiako kideekin zituen harremanetan sakontzeko. Egitura honek irakurlea adi egotera behartzen du, ez baita kontaera linealik erabiltzen.
Bigarren ezaugarria argumentuari dagokio. Halako egitura erabilita, eta familia-istorio bat kontatzen denez, nobela honek telesail batzuetan agertzen zaizkigun argumentu korapilatsuak gogora ekartzen ditu, sorpresak eta isilpean gorde beharreko kontuekin, anai-arreben arteko tirabirekin eta abarrekin. Argumentua garaiaren aldetik guztiz zehaztuta geratzen ez bada ere, XX. mendearen bigarren erdialdean eta XXI.aren hasieran zehar garatzen da istorioa, eta noizean behin testuinguruari buruzko komentarioak egiten dira, egoera politikoa ere aipatuz.
Nobela hau ez da izango euskal literaturaren historia aldatuko duena, baina interesgarria da irakurketa. Honek beste auzi batera garamatza. Liburua, zirkuitu komertzial arruntetik kanpo kokatzen den argitaletxe batean agertu da. Eta galdera berehala sortzen da: zer dela-eta gertatzen da hori? Honelako kasuak ikusita, gero eta gehiago kostatzen zait euskal literaturaren sistema ulertzea.
Kontra
Ane Zubeldia Magriñá
Irati Majuelo
Denbora galduaren bila / Swann-enetik
Marcel Proust
Aritz Galarraga
Iraileko zazpi egun
Eneko Azedo
Aiora Sampedro
Iragan atergabea
Julen Belamuno
Mikel Asurmendi
Anatomia bertikalak
Lierni Azkargorta
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
Lurrez estali
Ximun Fuchs
Jon Jimenez
Irakurketaren aldeko manifestua
Irene Vallejo
Mikel Asurmendi
Poesia guztia
Safo
Mikel Asurmendi
Josefa, neskame
Alaitz Melgar Agirre
Jon Jimenez
Oihaneko ipuinak
Horacio Quiroga
Jon Jimenez
Reset
Aitziber Etxeberria
Mikel Asurmendi
Baden verboten
Iker Aranberri
Jose Luis Padron
Gizaberetxoak gara
Mikel Urdangarin Irastorza
Jon Jimenez
Iragan atergabea
Julen Belamuno
Hasier Rekondo