kritiken hemeroteka

8.496 kritika

« | »

Gelditu zaitezte gurekin / Ana Malagon / Elkar, 2017

Galeren aparrei jarraiki Hasier Rekondo / Deia, 2017-05-13

Ana Malagon Zalduak (Donostia, 1978) urteko libururik gorenetakoa idatzi du. Eta, horrekin batera, bulkada ederra eman dio lozorroan zegoen ipuingintzaren generoari, salbuespenak salbuespen, argitaletxeen nagiaren eta irakurleek nobelari dioten miresmen eraginez zokoratua baitago. Lasai, ez da ezer gertatzen (Elkar, 2014) mikroipuinen liburuaren ekin zion bere literatur ibilbideari, oraingo honetan niaren alderik ulertezinenak, irrigarrienak eta garratzenak ditu hizpide Malagonek.

Gelditu zaitezte gurekin (Elkar, 2017) argitalpenean idatzi hamalau ipuinetan, lehen pertsonan idatziak guztiak ere, pertsonaia gehienak existentziaren talka bortitzak jasaten dituzten galtzaileak edo irautea besterik ez dutenak dira. Apika, munduaren ikuskera dikotomikoa zalantzagarria dateke ikuskera filosofikoari helduta, zaila baita bizitza honetan irabazleak edo galtzaileak bereiztea bizitza beraren xedea zehaztu barik. Malagonen pertsonaiek zerbait lortzeko borrokan dihardute, hala nola, segurtasun ekonomikoa edo emozionala, arrakasta profesionala, denboraren aurkako dema antzua. Halere, Malagonen literatura gailendu egingo zaio eztabaida dikotomiko antzu horri munduarekiko begirada lazgarria totem pertsonala bihurtuz.

Harreman ezinduetan, bizitza heldu ezinaren galeran eta existentzia modernoaren ulertezintasunean kokatzen dira bere istorioak. Betiere, ironiaren, umore beltzaren eta etxeko marka den metafora zirraragarrien bidez. Apika, liburuak duen alderik eztabaidagarriena erabilitako metafora “lar ekarriak” lirateke, ez da erraza irudien bidez beti asmatzea baina egiten duenean goratu egiten dute istorioa: Malagonen begiradapean bizitza brikolajeko telebista saio bat izan daiteke, edota Getarian Elkanoren errepresentazioa edo, halaber, igeriketa sinkronizatuko proba bat, non ezer ez baitagoen sinkronizatuta, besteak beste.

Malagonen istorioak era autonomoan irakur daitezke baina egilearen filosofiak berak bateratzen ditu, idazle onek berezko duten begiradaren botereak berak lotzen baititu; donostiarra fikzio oso bestelakoan ere ondo egokitzen dela nabarmentzen saiatu arren, esan liteke bere bizitzatik ere badutela ipuin askok: dela adinean sartutako emakumea eta atzerritik etorritako zaintzailea munduarekiko aingura-leku bakarra duena, zein tabua zauriaren baitan gordetzen duen familia euskaldun bateko kide derrotatua, edota sexuaren bidez askapen bide bakarra aurkitzen duen emakume arrakastatsua eta maitasuna galdu duena, ez dira Malagon, baina Malagonen ikuskera beti dager.

Ipuin sorta erakargarria ondu du Malagonek, bere egin dituen gaiei helduta, Twitter-eko jarraitzaileek egiaztatu dezaketenez, baina baita bereak ez diren beste batzuk ere jorratuz, fikzioari gorpuzten utziaz.

“Sinpleki, gu ez garen norbait nahi dugu sofan gure aldamenean eserita, eguraldiaren parte gero eta luzeagoan, tenperaturaren beherakada nabarmen bat agintzen dutenean”. Malagonen literaturak gu ez garen hori dakarkigu geure baitara, baina denok erabat identifikatzen gara, berorik sentitu ez arren, ikuskerarekin bat etorri ez arren, edo bai.

Azken kritikak

Zuzi iraxegia
Amaia Alvarez Uria

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

O.ten gaztaroa neurtitzetan
Arnaud Oihenart

Gorka Bereziartua Mitxelena

Ez-izan
Jon K. Sanchez

Aiora Sampedro

Pleibak
Miren Amuriza

Jon Jimenez

Ehun zaldi trostan
Ainhoa Urien

Asier Urkiza

Oroi garen oro
Beatriz Chivite

Nagore Fernandez

Jakintzaren arbola
Pio Baroja

Aritz Galarraga

Antropozenoaren nostalgia
Patxi Iturregi

Hasier Rekondo

Francesco Pasqualeren bosgarren arima
Unai Elorriaga

Mikel Asurmendi

Baden Verboten
Iker Aranberri

Paloma Rodriguez-Miñambres

Ezer ez dago utzi nuen lekuan
Itziar Otegi

Mikel Asurmendi

Dolu-egunerokoa
Roland Barthes

Asier Urkiza

Guardasol gorria
Lutxo Egia

Nagore Fernandez

Zero
Aitor Zuberogoitia

Jon Jimenez

Artxiboa

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

2024(e)ko ekaina

Hedabideak