kritiken hemeroteka

8.528 kritika

« | »

Idi orgaren karranka / Victor Hugo (Koldo Izagirre) / Elkar, 2002

Euskal Herria beste begiz Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 2003-01-26

Egia da bidaiari asko igaro dela Euskal Herritik. Batzuek denbora gutxi egin zuten bertan; beste batzuek, gehixeago. Batzuek ikusitakoari buruz idatzi zuten, eta azkenik famaren lurrina iritsi zuten per secula seculorum, eta orain usaintsuak dira, usaingarri bezain. Beste batzuek ez zuten batere idatzi eta haien oroipenik ez da; ez da egongo ere haiei buruzko oroitzapenik. Eskerronekoak baikara euskaldunok, guri mesede egiten digutenekin ez besteekin. Victor Hugok mesede handia egin digu; ez dugu berehalakoan ahantziko, nekez lor baitezake euskaldunak Hugo baino enbaxadore hobeagorik. XIX mendean bisitatu gintuen arren, beti izango dugu gogoan.

Victor Hugo, dena dela, bidaiari porrokatua izan zen: Bizitza erdia igaro zuen honat-harat, batzuetan berak hala nahita, besteetan, behartuta, alegia, erbesteratuta. Victor Hugo, idazle handiaz gainera, iraultzaile izan baitzen 1830ean. Orduko gertaerei buruzko testu sorta bat idatzi zuen, “1830ko iraultzaile baten ideia eta iritziak”. Han irakur daiteke honako esaldi hau: “Erregeen azken arrazoia kanoi-bala da. Herrien azken arrazoia, harri-koxkorra”.

Ez dago gaizki. Ez da harritzekoa erbestean urte asko eraman izana. Dreyfussen kasua gertatu zenean, aldekoen saldoan jarri zuen bere burua, Zolarekin batera: “J’accuse”. Ez zen edozein, ez, Victor Hugo. Ez ziren edozein orduko idazleak.

Victor Hugo, besteak beste, Euskal Herrian zehar ibili zen. Baiona, Irun, Pasaia, Lezo eta Donostia ezagutzera iritsi zen, ez azaletik, irakur daitekeenez. Donostiari buruz idatzi zituen hitzek badute antza Barojak geroxeago idatzitakoekin.

Barojari, ordea, bertakoa izaki eta, ez diote barkatu. Testu indartsuak dira, izan ere, Victor Hugok izurik batere gabe idazten zuen, burura etorri bezala botatzen zuen bururatutakoa paper zuriaren gainera, geroaz pentsatzeke. Hugoren prosa —eta haren poesia esango nuke— ibaia da, ibai luze eta lasterra, baina argia oso. Gutxik izan dute halako askatasuna idazteko. Gizon askea baitzen, inor gutxi bezala.

Azken kritikak

Izena eta izana
Jon Gerediaga

Asier Urkiza

Amok
Stefan Zweig

Nagore Fernandez

Auzo madarikatua
Felix Urabayen

Jon Jimenez

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Amaia Alvarez Uria

Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga

Joxe Aldasoro

Bisita
Mikel Pagadi

Mikel Asurmendi

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Asier Urkiza

Eresia
Goiatz Labandibar

Nagore Fernandez

Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu

Paloma Rodriguez-Miñambres

Borrero txiki bat
Xabier Mendiguren

Mikel Asurmendi

Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain

Jon Jimenez

Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala-Sa

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Profilak (Mugetan barrena)
Amaia Iturbide

Paloma Rodriguez-Miñambres

Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga

Mikel Asurmendi

Artxiboa

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

Hedabideak