« Klasizismoaz | Ahots matxinatua »
Ele neumatikoak / José María Larrea / Pamiela, 1994
Hondora ez joateko Aingeru Epaltza / Nabarra, 2003-01
Inoren testu ezberdinez —gehi, nork jakin, bertzek sinaturiko izkribu apokrifoez— hornituriko liburuak ez dira egun asmatu munduko literaturan. Borgesen itzala, bertzeak bertze, ildo horretatik plazaratutako liburuez elikatu zen, Libro del cielo y el infierno edo El libro de los sueños kasu.
Irakurlea eta pasealaria elkargo bereko kide izaten dira, zenbaitetan. Liburu edo argitalpen berri batean barneratzea, ezagutzen ez dugun bazterretan bidea gure zangoen apeten menturan uztearen pareko gerta daiteke, deus berezirik bilatu gabe, baina harrimena erne, ustekabetzeko eta ustekabearekin laketzeko pronto. Uste ez den tokian beti izaten ahal baita erbia lo, ehiztarien erranairuak oroitarazten digunez.
José María Larrea basauriarra erbi-kausitzaileetarik da. Idazlea, bistan da, baina irakurle porrokatua oroz gain, eta irakurketak sorrarazten dizkion plazerra, ezustea eta harridura jakinarazteko zale. Bertzeen liburu eta argitalpenetan begiak errez egindako bilduma laburraren partaide egin nahi izan gaitu Larreak Ele neumatikoak honekin.
Honako azpititulu honetaz apaindua heldu da liburua: “Uzta agorretan apailatu liburu ttipia, zeinetan ageri baitira istorio miragarri eta gertaldi bitxiak irakurle kurius eta garbosoendako”. Baldintzaren zabalak mota guztietako lanetan aurkitutako harribitxiak nola edo hala moldatuak sartzeko aukera eman dio Larreari. Egungoak nahiz atzokoak; ahozko literaturarenak nahiz jasoarenak; etxeko idazleenak (Lekuona, Hiriart-Urruty, Axular, Orixe, Atxaga, Izagirre, Iturralde, Elissamburu, Saint-Pierre…) nahiz kanpokoenak (Saint-Simon, Buzzati, Vollard, Schwob, Ibn Hazm), baita bat edo bat auskalo nongoenak ere. Batzuk harrigarriak dira, bertze batzuk irringarriak, eta ez guti gogoeta piztaileak: soil-soilik izenburu egoki baten bidez ahozko tradizioko kontakizun baten gako ezkutuak azaleratzen edo tolesdura berriak gehitzen maisu dugu San Migelgo idazlea.
Bidez bide ibiltzera eta/edo hondora ez joatera laguntzen gaituzten eleak dira neumatikoak. Liburu hau duela zortzi urte karrikaratu zen eta aspaldi du Larreak lan berririk atera gabe. Batzuk bidean baraturik eta bertze batzuk ur lasterretan itotzeko zorian gauden honetan, ongi etorria izanen litzateke lehen lan honen segida.
Markos Gimenoren 101 letrakartel
Joseba Sarrionandia
Mikel Asurmendi
Poesia kaiera
Giorgos Seferis
Irati Majuelo
Altxa, hildakoak
Fred Vargas
Joxe Aldasoro
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Maddi Galdos Areta
Mundu zitalaren kontra
Lizar Begoña
Asier Urkiza
Izotz ura
Lide Hernando Muñoz
Nagore Fernandez
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Paloma Rodriguez-Miñambres
Ulu egiteko bolondres bila
Harkaitz Cano
Mikel Asurmendi
Mesfida zaitez
Bea Salaberri
Irati Majuelo
Transgresioa irakasgai
Bell Hooks
Bestiak Liburutegia
Manttalingo alaba
Mikel Etxaburu
Paloma Rodriguez-Miñambres
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Asier Urkiza
Haragizko mamuak
Karmele Mitxelena
Nagore Fernandez
Zoriontasunaren defentsan
Epikuro
Aritz Galarraga