kritiken hemeroteka

8.553 kritika

« | »

Ispilu biluziak / Edu Zelaieta / Pamiela, 2016

Aurki guztiak du bere binperra Mikel Asurmendi / argia.eus, 2016-11-25

Ispilu biluziak da Edu Zelaieta Anta idazlearen azken lana, poesia liburua. Poesia narratua da gehienbat, kantatzeko poemaren bat edo beste tarteko. Hiru subjektu islatzen dituzte ispiluok: Zu, Hura eta Ni. Alta bada, hiru horietan Gu guztion isla ageri da edo ager daiteke.

Ez dago ispilua baino izakari biluziagorik. Haatik, poeta honek eskaintzen dizkigun ispiluek, azala ez ezik (g)izakiaren baitakoa islatzea dute xede. Ispiluotan ez dira ageri soilik zu, hura eta ni izakiak, Gu, alegia. Ispiluok bereziki Hiriko gizakiok islatzen gaituzte.

Ispiluok edota poemok, bizipen multiplikatuen zati eta isla dira. Handi-handika, poema hauek Gasteiz hirian dute isla, zati-zatika berriz: Salburua edo Txagorritxu auzuneak, Urbina edota Otazu herrixketako soroak. Hiria baina, gune eta une unibertsalen miraila da. Bertan ager daitezke Olaberria auzoa, Dublin, Melilla edota Santiago. Santiago, hiria(k), bidea, zubia, unibertsitatea edota ospitalea izaki. Santiago gizakia edo pertsona ere izan daiteke.

Poema hauetan islatutako zu, hura eta ni, hots, gu horiek guztiek badute berezko izena. Izenak badu izana. Izen propiorik ezean, izen komuna dute: aita. Aita da ispilu puska zatitu hauen gizaki nagusia. Eduren aita edota Eduren beraren seme-alaben aita.

Poema mirail hauek, heriok Eduren aita eraman osteko emozioak islatzen dituzte. Alabaina —poemok islatzen digutenez— gizakiok ez gara ezeren mirail. Ez gara deusen eredu, alegia. Eta, hala ere, aita bilakatzen garenean, Edu Zelaieta Antaren kasuan legez, aitaren eredua bilatzen dugu ispiluan.

Aita ez da soilik ispiluon irudia, ordea, poema hauen miraila alegia. Ispiluotan ageri da ama. Ageri da bikotea. Lankidea. Balizko maitalea. Balizko laguna eta nahizko adiskidea. Ispilua baina, izakari biluzia da. Gardentasuna da ispiluaren dohain nagusia.

Poeta guztiek legez, Edu Zelaieta Anta poetak gardentasuna xerkatzen du. Poetaren hitzak baina, ispilu zati hautsiak dira. Poemak mila pusketan multiplikatutako hitzen isla dira, egia —hots, errealitatea— islatzea xede dute. Egiak baina begi eta hegi zorrotzak ditu, ispilu zatiek hegiak nola hitzek mugak dituzte. Alta, Edu Zelaieta Anta mugaldeko poeta da, Mugaldekoak musika taldeko kidea, Begiak lekuko!

Ispiluok nola gizakiok badugu geure aurkia. Aurki guztiak badu bere binperra. Binperra edo ifrentzua. Ispilua edo miraila. Irakurle lagun horrek so egin ezazu, soizu mirail hauetan, zure bisaia ez ezik zure baitakoa aurki dezakezu. Zu, hura eta ni, horiek guztiak gu guztiok izaki.

Azken kritikak

Kontra
Ane Zubeldia Magriñá

Irati Majuelo

Denbora galduaren bila / Swann-enetik
Marcel Proust

Aritz Galarraga

Iraileko zazpi egun
Eneko Azedo

Aiora Sampedro

Iragan atergabea
Julen Belamuno

Mikel Asurmendi

Anatomia bertikalak
Lierni Azkargorta

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Lurrez estali
Ximun Fuchs

Jon Jimenez

Irakurketaren aldeko manifestua
Irene Vallejo

Mikel Asurmendi

Poesia guztia
Safo

Mikel Asurmendi

Josefa, neskame
Alaitz Melgar Agirre

Jon Jimenez

Oihaneko ipuinak
Horacio Quiroga

Jon Jimenez

Reset
Aitziber Etxeberria

Mikel Asurmendi

Baden verboten
Iker Aranberri

Jose Luis Padron

Gizaberetxoak gara
Mikel Urdangarin Irastorza

Jon Jimenez

Iragan atergabea
Julen Belamuno

Hasier Rekondo

Artxiboa

2025(e)ko iraila

2025(e)ko abuztua

2025(e)ko uztaila

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

Hedabideak