« Gorpuak ur azalera nola | Drama baserrian »
Ispilu biluziak / Edu Zelaieta / Pamiela, 2016
Aurki guztiak du bere binperra Mikel Asurmendi / argia.eus, 2016-11-25
Ispilu biluziak da Edu Zelaieta Anta idazlearen azken lana, poesia liburua. Poesia narratua da gehienbat, kantatzeko poemaren bat edo beste tarteko. Hiru subjektu islatzen dituzte ispiluok: Zu, Hura eta Ni. Alta bada, hiru horietan Gu guztion isla ageri da edo ager daiteke.
Ez dago ispilua baino izakari biluziagorik. Haatik, poeta honek eskaintzen dizkigun ispiluek, azala ez ezik (g)izakiaren baitakoa islatzea dute xede. Ispiluotan ez dira ageri soilik zu, hura eta ni izakiak, Gu, alegia. Ispiluok bereziki Hiriko gizakiok islatzen gaituzte.
Ispiluok edota poemok, bizipen multiplikatuen zati eta isla dira. Handi-handika, poema hauek Gasteiz hirian dute isla, zati-zatika berriz: Salburua edo Txagorritxu auzuneak, Urbina edota Otazu herrixketako soroak. Hiria baina, gune eta une unibertsalen miraila da. Bertan ager daitezke Olaberria auzoa, Dublin, Melilla edota Santiago. Santiago, hiria(k), bidea, zubia, unibertsitatea edota ospitalea izaki. Santiago gizakia edo pertsona ere izan daiteke.
Poema hauetan islatutako zu, hura eta ni, hots, gu horiek guztiek badute berezko izena. Izenak badu izana. Izen propiorik ezean, izen komuna dute: aita. Aita da ispilu puska zatitu hauen gizaki nagusia. Eduren aita edota Eduren beraren seme-alaben aita.
Poema mirail hauek, heriok Eduren aita eraman osteko emozioak islatzen dituzte. Alabaina —poemok islatzen digutenez— gizakiok ez gara ezeren mirail. Ez gara deusen eredu, alegia. Eta, hala ere, aita bilakatzen garenean, Edu Zelaieta Antaren kasuan legez, aitaren eredua bilatzen dugu ispiluan.
Aita ez da soilik ispiluon irudia, ordea, poema hauen miraila alegia. Ispiluotan ageri da ama. Ageri da bikotea. Lankidea. Balizko maitalea. Balizko laguna eta nahizko adiskidea. Ispilua baina, izakari biluzia da. Gardentasuna da ispiluaren dohain nagusia.
Poeta guztiek legez, Edu Zelaieta Anta poetak gardentasuna xerkatzen du. Poetaren hitzak baina, ispilu zati hautsiak dira. Poemak mila pusketan multiplikatutako hitzen isla dira, egia —hots, errealitatea— islatzea xede dute. Egiak baina begi eta hegi zorrotzak ditu, ispilu zatiek hegiak nola hitzek mugak dituzte. Alta, Edu Zelaieta Anta mugaldeko poeta da, Mugaldekoak musika taldeko kidea, Begiak lekuko!
Ispiluok nola gizakiok badugu geure aurkia. Aurki guztiak badu bere binperra. Binperra edo ifrentzua. Ispilua edo miraila. Irakurle lagun horrek so egin ezazu, soizu mirail hauetan, zure bisaia ez ezik zure baitakoa aurki dezakezu. Zu, hura eta ni, horiek guztiak gu guztiok izaki.
Poesia guztia
Safo
Mikel Asurmendi
Josefa, neskame
Alaitz Melgar Agirre
Jon Jimenez
Oihaneko ipuinak
Horacio Quiroga
Jon Jimenez
Reset
Aitziber Etxeberria
Mikel Asurmendi
Baden verboten
Iker Aranberri
Jose Luis Padron
Gizaberetxoak gara
Mikel Urdangarin Irastorza
Jon Jimenez
Iragan atergabea
Julen Belamuno
Hasier Rekondo
Haragizko erreformak
Mari Luz Esteban
Mikel Asurmendi
Eusqueraren Berri onac
Agustin Kardaberaz
Gorka Bereziartua Mitxelena
Juana
Jon Artano Izeta
Mikel Asurmendi
Kontra
Ane Zubeldia Magriñá
Jon Jimenez
Simulakro bat
Leire Ugadi
Maddi Galdos Areta
Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu
Ibon Egaña
Kontra
Ane Zubeldia Magriñá
Paloma Rodriguez-Miñambres